Wzory dokumentów
Dokumentacja ORZ
Instrukcja BHP
Listy kontrolne
Procedury
Akty prawne
Materiały Wideo
Materiały szkolenioweBędą nowe przepisy dotyczące bhp przy urządzeniach energetycznych.
Po długim oczekiwaniu wreszcie mamy nowe rozporządzenie w sprawie bhp przy urządzeniach energetycznych. Jednak choć nowe rozporządzenie już jest to jego przepisy zaczną obowiązywać dopiero w 2020 roku. Warto jednak już dziś sprawdzić, jakie zmiany niesie ten nowy akt prawny. Dowiedz się więc, na co warto zwrócić uwagę w nowym rozporządzeniu, aby przygotować się na nadchodzące zmiany.
Informacje zawarte w tym artykule pozwolą Ci:
- Przygotować się do nadchodzących zmian w przepisach;
- Poznasz termin wejścia w życie nowych przepisów;
- Prawidłowo zorganizujesz wykonywania prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych.
Nowe rozporządzenie Ministra Energii z 28 sierpnia 2019 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych w stosunku do obowiązującego rozporządzenia Ministra Gospodarki z 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych ma na celu:
- ujednolicenie definicji pojęć używanych w energetyce zarówno w obszarze organizacji prac jak i w sferze eksploatacji urządzeń energetycznych (doprecyzowano definicję urządzeń energetycznych, prac eksploatacyjnych oraz dodano nowe, m. in.: prac pomocniczych przy urządzeniach energetycznych, poleceniodawcy, koordynującego, dopuszczającego, kierującego zespołem),
- określenie czytelnych kryteriów w zakresie tworzenia zasad eksploatacji urządzeń energetycznych,
- opracowanie podstawowych wytycznych w odniesieniu do organizacji prac wykonywanych przy urządzeniach i instalacjach energetycznych.
Pojawiają się nowe definicje pojęć
Nowe rozporządzenie w sprawie bhp przy urządzeniach energetycznych doprecyzowuje definicję urządzenia energetycznego. Ponieważ u przemysłowych odbiorców energii wstępują powtarzalne problemy ze zdefiniowaniem granicy urządzenia energetycznego oraz odbiornika energii. Skutkiem tego jest często brak opracowanej instrukcji eksploatacji urządzeń lub nieprawidłowym opracowaniem procedury eksploatacji.
W myśl nowej definicji:
- urządzenia energetyczne to urządzenia, instalacje i sieci, w rozumieniu przepisów prawa energetycznego, stosowane w technicznych procesach wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji, magazynowania oraz użytkowania paliw lub energii;
- urządzenia energetyczne powszechnego użytku to urządzenia energetyczne przeznaczone na indywidualne potrzeby ludności lub używane w gospodarstwach domowych.
Nowe przepisy nakazują, aby pracodawca zapewnił, iż do każdego urządzenia energetycznego miało instrukcję eksploatacji, zawierającą informacje niezbędne do bezpiecznej obsługi. Musi się w niej znaleźć się w szczególności:
1) charakterystykę urządzenia energetycznego lub grupy urządzeń energetycznych;
2) opis w niezbędnym zakresie układów automatyki, pomiarów, sygnalizacji, zabezpieczeń i sterowań;
3) zestaw rysunków, schematów i wykresów z opisami, zgodnymi z obowiązującym nazewnictwem w języku polskim;
4) opis czynności związanych z uruchomieniem, obsługą w czasie pracy i zatrzymaniem urządzenia energetycznego w warunkach normalnej pracy tego urządzenia;
5) zasady postępowania w razie awarii oraz zakłóceń w pracy urządzenia energetycznego lub grup urządzeń energetycznych;
6) wymagania w zakresie eksploatacji urządzenia energetycznego oraz terminy przeprowadzania przeglądów, prób i pomiarów;
7) wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych dla danego urządzenia energetycznego lub grupy urządzeń energetycznych;
8) identyfikację zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego oraz dla środowiska naturalnego związanych z eksploatacją danego urządzenia energetycznego lub grupy urządzeń energetycznych oraz zasady postępowania pozwalające na eliminację podanych zagrożeń;
9) organizację prowadzenia prac eksploatacyjnych;
10) wymagania dotyczące środków ochrony zbiorowej lub indywidualnej, zapewnienia asekuracji, łączności oraz innych technicznych lub organizacyjnych środków ochrony, stosowanych w celu ograniczenia ryzyka zawodowego, zwanych dalej „środkami ochronnymi”, określone w odrębnych przepisach;
11) wymagania kwalifikacyjne dla osób zajmujących się eksploatacją danego urządzenia lub grupy urządzeń energetycznych, określone w odrębnych przepisach.
W nowym rozporządzeniu ponownie zdefiniowane zostało również pojęcie prac eksploatacyjnych. Są to prace wykonywane przy urządzeniach energetycznych z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i wymagań ochrony środowiska w zakresie:
- obsługi, mające wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń energetycznych,
- konserwacji, związane z zabezpieczeniem i utrzymaniem wymaganego stanu technicznego urządzeń energetycznych,
- remontów urządzeń energetycznych związanych z usuwaniem usterek i awarii, w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego,
- montażu, niezbędne do instalowania i przyłączania urządzeń energetycznych,
- kontrolno-pomiarowym, niezbędne do dokonania oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji i sprawności energetycznej urządzeń energetycznych.
Ponadto w nowym rozporządzeniu zdefiniowane zostały także pojęcia osób funkcyjnych występujących w strukturze organizacji bezpiecznej pracy w energetyce:
- osoba uprawniona,
- osoba upoważniona,
- poleceniodawca,
- koordynujący,
- dopuszczający,
- kierujący zespołem.
Koniec problemu dotyczącego kwalifikacji osób wykonujących prace eksploatacyjne.
W związku z efektami prowadzonych przez PIP (w latach 2014-2015) kontroli u odbiorców energii elektrycznej przyłączonych bezpośrednio do sieci dystrybucji energii elektrycznej określone zostały przypadki pozwalające na dopuszczenie do wykonywania prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych osoby niebędące osobami uprawnionymi.
W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono powtarzalne problemy w obszarze organizacji prac wykonywanych przy urządzeniach energetycznych, dotyczące kwalifikacji osób wykonujących prace eksploatacyjne przy urządzeniach energetycznych. Dlatego też w nowym rozporządzeniu nastąpiła zmiana treści § 6 obecnie obowiązującego rozporządzenia. Określone zostały przypadki, kiedy i na jakich warunkach będzie możliwe dopuszczenie do wykonywania prac pomocniczych przy urządzeniach energetycznych nie będących pracami eksploatacyjnymi, do wykonywania, których nie jest wymagane posiadanie kwalifikacji, przez osoby niekwalifikowane pod odpowiednim nadzorem, w celu zapewnienia bezpieczeństwa tych osób.
Pracodawca dopuszcza do wykonywania prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych osoby niebędące osobami uprawnionymi:
1) w celu przyuczenia do zawodu z uwzględnieniem przepisów w sprawie zatrudnienia młodocianych,
2) reprezentujące organy nadzoru,
3) prowadzące specjalistyczne prace serwisowe – wyłącznie pod nadzorem osoby upoważnionej.
Konieczność nowelizacji w tym zakresie wynika z tego, że w obecnym stanie prawnym cały zespół pracowników wykonujących prace przy urządzeniach energetycznych musi być kwalifikowany i upoważniony przez pracodawcę, co w konsekwencji skutkuje tym, że osoby wykonujące prace pomocnicze przy urządzeniach energetycznych muszą również posiadać niezbędne kwalifikacje.
Będą jasne zasady użytkowania sprzętu do uziemiania lub zwierania oraz sprzętu elektroizolacyjnego.
Także w związku z kontrolami PIP, które również wykazały powtarzalne nieprawidłowości w zakresie stosowania sprzętu do uziemiania lub zwierania oraz sprzętu izolacyjnego bez ważnych prób okresowych, umieszczono w treści nowego rozporządzenia przepisy precyzujące wymagania w zakresie zasad gospodarki oraz użytkowania sprzętu do uziemiania lub zwierania oraz sprzętu elektroizolacyjnego.
Przed przystąpieniem do wykonywania prac przy urządzeniach elektroenergetycznych odłączonych od napięcia:
1) stosuje się zabezpieczenie przed przypadkowym lub celowym załączeniem napięcia w sposób określony w instrukcji eksploatacji;
2) oznacza się w sposób widoczny wszystkie miejsca odłączenia;
3) sprawdza się, czy nie występuje napięcie na odłączonych urządzeniach;
4) uziemia się odłączone urządzenia, jeżeli wymaga tego technologia prac;
5) oznacza się strefę pracy znakami bezpieczeństwa.
Uziemienie urządzeń lokalizuje się tak, aby praca była wykonywana w strefie ograniczonej uziemieniami i co najmniej jedno uziemienie było widoczne z miejsca wykonywania pracy. Trzeba jednak będzie pamiętać o zastrzeżeniu, że prace eksploatacyjne przy urządzeniach elektroenergetycznych mogą być wykonywane:
- przy wyłączonym napięciu.
Jeżeli nie jest możliwe uziemienie urządzeń w sposób wyżej określony, stosuje się inne dodatkowe środki techniczne lub organizacyjne, zapewniające bezpieczeństwo prowadzenia prac określone w instrukcji eksploatacji.
Jeszcze jest czas na dostosowanie się do nowych przepisów
Trzeba wyjaśnić, że choć nowe przepisy zostały już uchwalone i podane do wiadomości – opublikowane w Dz.U. z 2019 r., poz. 1830 – to jeszcze nie zaczęły obowiązywać. Rozporządzenie wchodzi bowiem w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, a zatem 26 marca 2020 r. Jednocześnie do tego czasu funkcjonować będzie dotychczasowe rozporządzenie Ministra Gospodarki z 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz.U. poz. 492).
Kinga Grodzicka-Lisek
Prawnik, specjalizujący się
w zagadnieniach prawa pracy oraz
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Poradnia 48 Portalu BHP
Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.
Bądź codziennie na bieżąco ze zmianami w branży BHP, dzięki aplikacji stworzonej przez najlepszych Ekspertów.
