Bezpieczeństwo pracowników w zielonych miejscach pracy

Pojęcie „zielone miejsca pracy”, odnosi się do miejsc pracy służących wspieraniu ochrony środowiska lub przywracaniu go do stanu naturalnego. Powstaje ich obecnie coraz więcej. Do takich stanowisk pracy będą zaliczane np.

• monter paneli słonecznych,
• monter elektrowni wiatrowych,
• pracownik sortowni śmieci

i wielu innych pracowników na stanowiskach pracy służących ochronie ekosystemów, redukcji zużycia energii i surowców naturalnych lub minimalizacji produkcji odpadów czy zanieczyszczeń.

Jeżeli zatem dbamy o środowisko naturalne nie możemy zapominać o dbaniu o środowisko pracy i bezpieczne i higieniczne warunki pracy osób zatrudnionych na zielonych stanowiskach - „zielonych” pracowników.

Niestety nie zawsze to, co dobre dla środowiska wpływa pozytywnie na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników zatrudnionych na „zielonych” stanowiskach. Znane są już przypadki, w których nowe przepisy prawne i nowoczesne technologie, opracowane z myślą o ochronie środowiska, były zarazem źródłem większych zagrożeń dla pracowników.

Niestety nowe technologie lub procesy pracy związane z zielonymi stanowiskami pracy mogą wiązać się z nowymi zagrożeniami, które z kolei będą wymagać nowych umiejętności:

Rozwój zielonej gospodarki może doprowadzić do doprowadzić sytuacji, w których niedoświadczonym pracownikom będą powierzane zadania, w zakresie których nie mają oni ani wiedzy ani umiejętności i nie zostali przeszkoleni. Kluczowe znaczenie odgrywać będzie w takiej sytuacji szkolenie bhp.

Aby przewidzieć i móc przeciwdziałań nowym zagrożeniom BHP w zielonych miejscach pracy jeszcze przed ich pojawieniem się EU-OSHA przeprowadziła szczegółowe badanie prognostyczne dotyczące prawdopodobnych kierunków rozwoju zielonych miejsc pracy w okresie do roku 2020 oraz wyzwań związanych z potencjalnymi zagrożeniami BHP w przyszłości.

W badaniu wskazano kilka możliwych scenariuszy opartych na rozwoju zielonych technologii w zróżnicowanych warunkach gospodarczych i społecznych. Wskazano również nowe i pojawiające się wyzwania w zakresie BHP w zielonych miejscach pracy.

Wśród wskazywanych zagrożeń znalazły się:

1. Problemem kontrolowania i egzekwowania odpowiednich warunków BHP.

W miarę jak zakłady pracy nabierają coraz bardziej rozproszonego charakteru, przez co trudniej jest do nich dotrzeć, pojawiać będzie się problemem kontrolowania i egzekwowania odpowiednich warunków BHP oraz przestrzegania dobrych praktyk w zakresie bezpieczeństwa pracy.

2. Problem zapewnienia bezpieczeństwa produkcji i produktów przy masowej indywidualizacji.

W sektorze produkcji prawdopodobne są problemy w utrzymaniu bezpieczeństwa produkcji w miarę upowszechniania się zaawansowanych technologii produkcyjnych, takich jak druk 3D, które czynią masową indywidualizację realistycznym. Dostępność do tej technologii może oznaczać rozproszenie ryzyka w ramach małych zakładów i narażenie nowych grup pracowników na zagrożenia. Masowa indywidualizacja może również prowadzić do powstania problemów z zakresu bezpieczeństwa produktów i BHP, jeśli partia towaru ma jednorazowy charakter i trudno jest określić lub wyegzekwować normy BHP.

3. Konflikty pomiędzy realizacją zielonych celów a BHP

Jeżeli realizacją zielonych celów będzie traktowana na zasadzie priorytetu może dochodzić do zaniedbywania kwestii BHP.

Do zaniedbywania zasad BHP może przyczyniać się również presja wywierana przez czynniki ekonomiczne i polityczne (np. dotacje i ich wycofywanie), aby szybko podejmować zielone działania.

4. Przenikanie zagrożeń pomiędzy różnymi stanowiskami pracy

Poza przesuwaniem się zagrożeń ze środowiska na pracowników w coraz większym stopniu może również zachodzić zjawisko przenikania zagrożeń pomiędzy różnymi stanowiskami pracy.

5. Ryzyko uwalniania nowych, trudnych do określenia i potencjalnie niebezpiecznych materiałów

Pojawianie się nowych zielonych technologi i produktów może łączyć się ze wzrostem ryzyka uwalniania nowych, trudnych do określenia i potencjalnie niebezpiecznych materiałów. Problem ten może być wyraźny zwłaszcza w fazie przetwarzania zielonych technologii i produktów, która następuje po wycofaniu produktów z eksploatacji. Dlatego też technologie w zakresie fotowoltaiki, akumulatorów oraz nowych materiałów budowlanych, takich jak biomateriały i nanomateriały, będą musiały być ściśle monitorowane podczas całego cyklu życia pod kątem potencjalnych (nieznanych) zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa. coraz Co raz trudniejsze będzie w związku z tym również wskazanie związków przyczynowych pomiędzy pracą a chorobą.

Mając na uwadze powyższe bardzo ważna staje się systematyczna, prowadzona jeszcze w fazie rozwoju, ocena nowych technologii, produktów i procesów pod kątem zgodności z zasadami BHP. Konieczne jest również monitorowanie całego cyklu życia „od kołyski po kołyskę” (czyli od projektu, produkcji, transportu, instalacji i eksploatacji po wycofanie z eksploatacji, utylizację i ponowne wykorzystanie).

Jeżeli zielone miejsca pracy mają rzeczywiście sprzyjać zrównoważonemu rozwojowi, powinny być dobre zarówno dla pracowników, jak i dla środowiska. W zielonej gospodarce, tak jak wszędzie, należyte BHP odgrywa kluczową rolę w podnoszeniu konkurencyjności i produktywności.

Źródło: EU-OSHA — Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy - Zielone miejsca pracy a bezpieczeństwo i higiena pracy: Przewidywanie nowych i powstających zagrożeń związanych z nowymi technologiami w perspektywie do roku 2020.