Bezpieczeństwo pracy w transporcie drogowym oczami inspektorów PIP

Podstawową kwestią związaną z bezpieczeństwem pracy w firmach transportowych jest przestrzeganie przepisów dotyczących czasu jazdy, postoju, obowiązkowych przerw i czasu odpoczynku kierowców. Te aspekty właśnie były najczęściej kontrolowane przez inspektorów PIP.

Państwowa Inspekcja Pracy w latach 2015-2016 łącznie przeprowadziła 779 kontroli, które objęły 4159 kierowców i ponad 662 tys. dni pracy kierowców. Kontrole wykazały, że skala naruszeń przepisów o czasie pracy jest zróżnicowana. Wśród ujawnianych nieprawidłowości wymienić można:

• niezapewnianie wymaganego odpoczynku,
• niezapewnianie przerw, a także
• przekraczanie limitów czasu prowadzenia pojazdu.

Kontroli podlegały również zagadnienia dotyczące czasu pracy kierowców wynikające z ustawy o czasie pracy kierowców. Tu najczęściej stwierdzane problemy obejmowały:

• przestrzeganie przepisów dotyczących przeciętnie 48 godzinnego tygodniowego limitu czasu pracy (wraz z godzinami nadliczbowymi) w przyjętym okresie rozliczeniowym,
• pracy wykonywanej w porze nocnej czy
• prowadzenia ewidencji czasu pracy.

Jako jedną z głównych przyczyn występowania naruszeń PIP wymienia nieznajomość przepisów lub ich błędną interpretację przez prowadzących usługi przewozowe. Jako przykład PIP podaje nierealizowanie obowiązku odbierania przez pracodawcę oświadczenia od kierowcy o wymiarze zatrudnienia albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy oraz przeciętnej tygodniowej liczbie godzin wykonywanych przewozów drogowych lub innych czynności na innej podstawie niż stosunek pracy.

Jak się okazuje ten przepis budzi w praktyce pracodawców szereg wątpliwości. Nie wiedzą oni

• w jakim momencie odebrać oświadczenie,
• czy je aktualizować,
• czy wymiar zatrudnienia dotyczy wymiaru wynikającego z umowy o pracę u innego pracodawcy, czy faktycznej dziennej i tygodniowej liczby godzin pracy u innego pracodawcy,
• jaki okres powinien być podstawą do ustalenia przeciętnej tygodniowej liczby godzin wykonywania przewozów lub innych czynności na innej podstawie niż stosunek pracy oraz czy dotyczy to godzin planowanych, czy rzeczywiście wykonywanych.

W praktyce liczba godzin pracy może być zróżnicowana zarówno w poszczególnych dniach, jak i tygodniach, co uniemożliwia – bez porozumienia z innym pracodawcą zatrudniającym tego samego kierowcę – zaplanowanie czasu pracy zgodnie z przepisami tak, aby tygodniowy czas pracy kierowcy, łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie przekraczał przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Warto podkreślić, że w latach 2014-2016 inspektorzy pracy zbadali 389 wypadków w sektorze transportowym, w tym 39 zbiorowych. Ogólnie poszkodowanych, w zbadanych przez PIP wypadkach, zostało 435 osób, w tym:

• 99 osób to ofiary śmiertelne - z czego 64 stanowili kierowcy,
• 115 odniosło ciężkie obrażenia.

Reasumując wyniki kontroli PIP w transporcie drogowym, zdaniem inspektorów konieczne jest uproszczenie przepisów dotyczących problematyki czasu pracy. Są one skomplikowane i przysparzają trudności w ich interpretacji. Państwowa Inspekcja Pracy postuluje także o dokonanie zmian lub wprowadzenie nowych jednoznacznych przepisów dotyczących m. in. czasu pracy niektórych grup zawodowych, w tym kierowców.

Źródło: Sprawozdanie PIP w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących czasu pracy w ochronie zdrowia i transporcie.