BHP a przekształcenie gimnazjów w szkoły podstawowe

Michał Łyszczarz
Michał Łyszczarz
08.03.2017AKTUALNE

BHP a przekształcenie gimnazjów w szkoły podstawowe

Reforma oświaty, jaka rozpocznie się od 1 września 2017r., spowoduje zlikwidowanie gimnazjów. W jej wyniku niektóre z obecnych gimnazjów zostaną przekształcone w szkoły podstawowe. Oznacza to, że w obecnych placówkach, gdzie uczy się młodzież powyżej 12 r.ż., od przyszłego roku szkolnego pojawią się dzieci młodsze, w wieku 7-11 lat. Rodzi się zatem pytanie, czy taka szkoła musi spełniać szczególne wymogi techniczne lub bhp właściwe wyłącznie dla szkół podstawowych? Wyjaśnijmy tę kwestię.

Korzyści 

Z tego tekstu dowiesz się:

  • Jakie zmiany pod względem bhp pociąga przekształcenie gimnazjum w szkołę podstawowa?
  • Jakie wymagania stawia się salom, w których mają odbywać się lekcje uczniów klas I-III?
  • Czy wymagania dla budynków szkół podstawowych są inne niż dla gimnazjów?

Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017r., poz. 60) dają samorządom do wyboru kilka możliwości zakończenia działalności gimnazjów. Na podstawie art. 127 mogą one funkcjonować w dotychczasowej formie do 31 sierpnia 2019r., ewentualnie na podstawie art. 129 mogą zostać przekształcone w inny typ szkoły lub do tej szkoły włączone. Gimnazjum może zatem zostać również przekształcone w szkołę podstawową, jak również włączone do już istniejącej szkoły podstawowej. W szkole do której gimnazjum zostało włączone, lub też powstałej z przekształcenia gimnazjum, będą funkcjonowały pozostałe jeszcze klasy gimnazjum, aż do końca roku szkolnego 2018/2019.

Jednym z rozwiązań jakie mogą przyjąć samorządy, na podstawie przepisów wprowadzających ustawę – Prawo oświatowe, w związku z reforma oświaty i likwidacją gimnazjów jest przekształcenie obecnego gimnazjum w szkołę podstawową. Spowoduje to jednak, że w tak utworzonej szkole od 1 września 2017r. będą uczyć się klasy gimnazjalne II i III oraz klasa I szkoły podstawowej, powstała w wyniku naboru na najbliższy rok szkolny.

Samorząd ma jeszcze jedną możliwość uzupełnienia liczebności szkoły, a daje ją art. 205 Przepisów wprowadzających.

Jeżeli w danej publicznej szkole podstawowej prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego są zorganizowane co najmniej dwa oddziały klasy III, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej tę szkołę podstawową może wskazać uczniom niektórych oddziałów tej klasy, miejsce realizacji obowiązku szkolnego od klasy IV do VIII, w latach szkolnych 2017/2018-2021/2022, w publicznej szkole podstawowej, powstałej z przekształcenia gimnazjum, prowadzonej przez tę jednostkę.

Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może również wskazać uczniom oddziałów klasy VI szkoły podstawowej prowadzonej przez tę jednostkę, miejsce realizacji obowiązku szkolnego od klasy VII do VIII, w latach szkolnych 2017/2018-2022/2023, w publicznej szkole podstawowej, powstałej z przekształcenia gimnazjum, prowadzonej przez tę jednostkę.

Zatem na podstawie art. 205 Przepisów wprowadzających rada gminy może podjąć uchwałę, mocą której przeniesie klasę, która od 1 września będzie klasą IV lub VII, z jednej z prowadzonych przez gminę szkół podstawowych, do szkoły podstawowej powstałej z przekształcenia gimnazjum.

Mamy zatem do czynienia z sytuacją, w której gimnazjum staje się podstawówką, do tego może być w nim przewaga uczniów szkoły podstawowej. Rodzi się zatem pytanie, czy taka szkoła musi spełniać szczególne wymogi techniczne, właściwe wyłącznie dla szkół podstawowych.

Wyposażenie klas

Wskazania dotyczące urządzenia i wyposażenia klas lekcyjnych zawarte zostały w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. Wchodzi ono w życie 1 września 2017 r. 

Jednak w rozporządzeniu tym nie znajdziemy szczegółowych wymiarów poszczególnych pomieszczeń, odległości między stolikami lekcyjnymi itd. Warunki i sposób realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia wskazują natomiast, że klasa w edukacji wczesnoszkolnej (czyli I-III) powinna być przestrzenią umożliwiającą:

  • swobodny ruch,
  • pracę w różnorodnych grupach,
  • pracę przy stołach,

a także na odpowiednio przygotowanej podłodze (np. na dywanie, wykładzinie).

Ważne

Wyposażenie klasy w meble potrzebne do zajęć nie powinno ograniczać uczniom możliwości przyjmowania różnorodnych pozycji ciała w trakcie nauki i zabawy.

Krzesła, stoły i meble, a także tablice, wykładziny czy dywan muszą pozwalać na pracę w pełnym zespole, jak i pracę w małych grupach, z możliwością indywidualizacji i dostosowaniem zajęć także dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Zagospodarowanie przestrzeni musi natomiast pozwalać na skupienie uwagi uczniów, rozwijanie różnorodnej aktywności, a także dawać możliwość odpoczynku. Sala do zajęć powinny być wyposażone w urządzenia techniczne, których parametry informują o możliwości stosowania urządzenia w edukacji, np. tablica interaktywna o charakterze pasywnym, oświetlenie zbliżone do naturalnego światła.      

Rozporządzenie wskazuje również, że sala do zajęć wyposażona jest także w narzędzia i środki dydaktyczne ze szczególnym uwzględnieniem dużej liczby atrakcyjnych elementów manipulacyjnych, przeznaczonych do samodzielnego eksperymentowania i uczenia się zgodnego z preferowanymi zdolnościami poznawczymi.

W sali do zajęć wczesnoszkolnych powinna znajdować się również tablica gładka z liniaturą lub siecią kwadratową umożliwiającą dziecku naukę pisania.

Warunki techniczne budynku

Aktem regulującym natomiast wymogi techniczne, jakim powinien odpowiadać budynek szkoły, jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Podkreślić jednak należy, że nie zawiera ono szczegółowych wymagań odnoszących się wyłącznie do szkół podstawowych, a jedynie wymogi, jakie muszą spełniać szkoły ogólnie. Rozporządzenie to nie ulega również żadnym zmianom związanym z wprowadzaniem reformy oświatowej, zatem dotychczasowe wymogi pozostają aktualne.

Budynek szkoły to budynek użyteczności publicznej

Zgodnie z tym rozporządzeniem, budynek przeznaczony na potrzeby oświaty jest budynkiem użyteczności publicznej, zatem wymogi dotyczące tych budynków powinny tu być rozpatrywane. Zgodnie zatem z tym rozporządzeniem, do wejść do budynku użyteczności publicznej powinny być doprowadzone utwardzone dojścia o szerokości minimalnej 1,5 m, przy czym co najmniej jedno dojście powinno zapewniać osobom niepełnosprawnym dostęp do całego budynku lub tych jego części, z których osoby te mogą korzystać. Również furtki w ogrodzeniu nie mogą utrudniać dostępu do nich osobom niepełnosprawnym poruszającym się na wózkach inwalidzkich.

W wysokich budynkach szkół powinny być windy

Szkołę mającą najwyższą kondygnację z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt więcej niż 50 osób, w których różnica poziomów posadzek pomiędzy pierwszą i najwyższą kondygnacją nadziemną przekracza 9,5 m, należy wyposażyć w dźwig osobowy. Należy również zapewnić dojazd z poziomu terenu i dostęp na wszystkie kondygnacje użytkowe osobom niepełnosprawnym. W niskim budynku szkoły, niewymagającym wyposażenia w dźwigi, należy zainstalować urządzenia techniczne zapewniające osobom niepełnosprawnym dostęp na kondygnacje z pomieszczeniami użytkowymi, z których mogą korzystać.

Właściwie oznaczone schody pozwolą zapewnić bezpieczeństwo

Krawędzie stopni schodów powinny wyróżniać się kolorem kontrastującym z kolorem posadzki. Drzwi wewnętrzne, z wyjątkiem drzwi do pomieszczeń technicznych i gospodarczych, powinny mieć co najmniej szerokość 0,9 m i wysokość 2 m w świetle ościeżnicy.

Są również wymagania stawiane tylko dla budynków szkół

To oczywiście tylko niektóre z wymagań wskazanych przywołanym rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, lecz można również wskazać takie, które dotyczą wyłącznie jednostek organizacyjnych systemu oświaty.

  1. W pierwszej kolejności przytoczyć tu można § 60 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zgodnie z jego zapisami pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w szkole, z wyjątkiem pracowni chemicznej, fizycznej i plastycznej, powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia co najmniej 3 godziny w dniach równonocy (21 marca i 21 września) w godzinach 8.00-16.00.
  2. Natomiast w myśl § 192d, instalację telekomunikacyjną budynku użyteczności publicznej przeznaczonego na potrzeby publicznej oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki i wychowania, stanowi w szczególności:

1)      kanalizacja telekomunikacyjna budynku, rozumiana jako ciąg elementów osłonowych umożliwiających wprowadzenie kabli do budynku oraz ich rozprowadzenie w budynku, w tym między innymi przepustów kablowych, rur instalacyjnych, szybów instalacyjnych, koryt, duktów i kanałów instalacyjnych;

2)      światłowodowa infrastruktura telekomunikacyjna budynku, w tym kable światłowodowe, wraz z osprzętem instalacyjnym i urządzeniami telekomunikacyjnymi, począwszy od przełącznicy światłowodowej zlokalizowanej w punkcie połączenia z publiczną siecią telekomunikacyjną do wyjścia gniazda światłowodowego zlokalizowanego w każdym lokalu użytkowym.

Jak widać, ponownie żadna z tych regulacji nie odnosi się wyłącznie do szkół podstawowych. Na gruncie przywołanego rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie nie ma zatem wymogów, które spełniać powinna wyłącznie szkoła podstawowa.

Ważne

Jeżeli zatem wymogi określone w tym rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie spełniał budynek w którym mieściło się gimnazjum, to budynek ten nadal będzie spełniał wymogi niezbędne do umieszczenia w nim innych oświatowych jednostek organizacyjnych, w tym szkół podstawowych.

Wymogi BHP

Również rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach nie różnicuje wymagań w odniesieniu do różnych typów szkół. Wymogi BHP zawarte w tym rozporządzeniu odnoszą się zatem zarówno do:

  • byłego gimnazjum, jak i
  • szkoły podstawowej, jaka powstanie w wyniku jego przekształcenia.

Ponownie zatem, jeżeli wymogi te były spełnione już w budynku gimnazjum, to spełnia je również szkoła podstawowa, powstała z tego gimnazjum.

Zgodnie z § 7 rozporządzenia, na terenie szkoły i placówki zapewnia się:

1)      właściwe oświetlenie;

2)      równą nawierzchnię dróg, przejść i boisk;

3)      instalację do odprowadzania ścieków i wody deszczowej.

Szlaki komunikacyjne wychodzące poza teren szkoły i placówki zabezpiecza się w sposób uniemożliwiający bezpośrednie wyjście na jezdnię. W miarę możliwości szlaki komunikacyjne kieruje się na ulicę o najmniejszym natężeniu ruchu.

Zgodnie z kolei z § 9 rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach, w pomieszczeniach szkoły i placówki zapewnia się właściwe oświetlenie, wentylację i ogrzewanie.

Uwaga!

Sprzęty, z których korzystają osoby pozostające pod opieką szkoły lub placówki, dostosowuje się do wymagań ergonomii.

Proszę również mieć na uwadze, że szkoły i placówki mają obowiązek nabywania wyposażenia posiadającego odpowiednie atesty lub certyfikaty.

Różnica między byłym gimnazjum a szkołą podstawową pojawia się oczywiście w zakresie wyposażenia samych klas, bowiem różne będą pomoce dydaktyczne stosowane dla realizacji podstawy programowej. Same wymogi techniczne i BHP dotyczące budynku będą jednak identyczne.

Podstawa prawna 
Autor: 

Michał Łyszczarz