BHP w przy przetwórstwie mleka i jego pochodnych – niedopuszczenie do/odsunięcie od pracy

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
31.08.2018AKTUALNE

BHP w przy przetwórstwie mleka i jego pochodnych – niedopuszczenie do/odsunięcie od pracy

Przetwarzanie mleka i jego pochodnych wiąże się ze szczególnymi wymogami w zakresie technicznego bezpieczeństwa pracy. Dotyczą one przede wszystkim zatrudnionych mających bezpośrednią styczność z przetwarzanymi surowcami. Nakładaj one bowiem obowiązek niedopuszczenia do oraz odsunięcia od pracy osób z uszkodzonym naskórkiem rąk. Zobacz jakie konsekwencje wynikają z tego przepisu i jak zapewnić jego prawidłową realizację, dbając o dobro zakładu pracy. 

Korzyści 

Informacje zawarte w tym tekście pozwolą Ci

  • Właściwe zorganizować prace w zakładach przetwórstwa mleka
  • Zapewnić właściwą realizację przepisów bhp przy przetwórstwie mleka
  • Prawidłowo zadbać o zdrowie i prawa pracowników w zakładach przetwórstwa mleka i w punktach odbioru mleka.

Prowadząc zakład, którego profil działalności koncentruje się na przetwórstwie mleka i jego pochodnych niezbędne jest zapewnienie szczególnych warunków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

W przypadku pracodawców zatrudniających pracowników w ramach przetwórstwa mleka i jego pochodnych przepisy szczególnej rangi zawarte są w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 26 października 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przetwórstwie mleka i jego pochodnych.

Ważne

Warto pamiętać, że przepisy rozporządzenia w sprawie bhp przy przetwórstwie mleka dotyczą pracowników zatrudnionych nie tylko w zakładach przetwórstwa mleka i jego pochodnych ale i pracowników zatrudnionych w punktach odbioru mleka.

Rolą zakładu zajmującego się przetwórstwem mleka i jego pochodnych jest właściwe zorganizowanie procesu pracy.

Pracownicy zatrudnieni przy produkcji

Wśród pracowników zakładów zajmujących się przetwarzaniem mleka i jego pochodnych można wyróżnić szczególną kategorię – pracowników zatrudnionych bezpośrednio przy produkcji. Świadcząc pracę mają oni bezpośrednią styczność z przetwarzanymi surowcami i produktami. W przypadku tej kategorii zatrudnionych przepisy przewidują szczególne ograniczenia w zakresie możliwości świadczenia pracy.

Zakaz dopuszczenia do pracy

Uszkodzenie naskórka rąk powoduje, iż osoby wykonujące pracę w warunkach bezpośredniej styczności z surowcami lub produktami nie powinni być do pracy dopuszczone.

Zakaz dopuszczenia do pracy oznacza sytuację, w której pracownik stawia się na umówioną godzinę do zakładu przetwórstwa mleka a pracodawca, bezpośredni przełożony, osoba kierująca pracownikami lub inna organizująca proces pracy mając wiedzę o uszkodzeniu naskórka rąk osoby zatrudnionej podejmuje decyzję w sprawie dopuszczenia lub niedopuszczenia jej do pracy.

Obok zakazu dopuszczenia do pracy – zanim zostanie ona rozpoczęta, warto wspomnieć o zakazie dopuszczenia pracownika do kontynuowania pracy w związku z uszkodzeniem naskórka rąk. Przepisy wprawdzie bezpośrednio nie normują zagadnienia odsunięcia pracownika od pracy, w sytuacji gdy w jej trakcie okaże się, że skóra rąk pracownika jest uszkodzona, jednak odsunięcie pracownika jest w takim przypadku działaniem jak najbardziej uzasadnionym i legalnym.

Ważne

Warto zauważyć, że przepis rozporządzenia w sprawie bhp przy przetwórstwie mleka zakazujący dopuszczanie pracownika posługuje się zwrotem „uszkodzony naskórek rąk”. Oznacza to, że decyzja pracodawcy o niedopuszczeniu pracownika do pracy jak i o odsunięciu go od pracy już wykonywanej dotyczy przypadku gdy uszkodzenia naskórka obejmują nie tylko dłonie – ale i miejsca położone wyżej.

Przepis posługuje się liczbą mnogą – mówi bowiem o rękach a nie o ręce. Może to sugerować, że aby niedopuszczenie pracownika do pracy było zasadne to zarówno prawa jak i lewa ręka powinna cechować się uszkodzonym naskórkiem. Wydaje się jednak, że liczba mnoga użyta w przepisie jest wyłącznie rodzajem „skrótu myślowego” i pewnym uproszeniem. Tym samym należy przyjąć, że uszkodzenie naskórka jednej kończyny będzie uzasadniało niedopuszczenie pracownika do pracy.

Inicjatywa zatrudnionego w przypadku uszkodzenia naskórka

Z przepisu, z którego wynika, iż pracownicy z uszkodzonym naskórkiem rąk nie powinni być dopuszczeni do pracy wymagającej bezpośredniego kontaktu z przetwarzanymi surowcami nie wynikają bezpośrednio obowiązki dla samych zatrudnionych. Należy jednak przyjąć, że świadomość w zakresie uszkodzeń skóry rąk wymaga od pracowników właściwego postępowania, korespondującego z obowiązkiem pracodawcy niedopuszczenia do pracy.

Z całą pewnością pracownik, który wie że stan skóry jego dłoni może nasuwać wątpliwości w kontekście bezpiecznego wykonywania pracy – zarówno dla niego samego, jak i produktów z którymi ma styczność. Pracownik powinien swoje wątpliwości zgłosić przełożonemu lub innej osobie kierującej pracownikami. Wiąże się to przynajmniej z czasowym powstrzymaniem się od pracy – do czasu gdy przełożony podejmie decyzję czy w konkretnym przypadku istnieją podstawy do odsunięcia pracownika od pracy lub niedopuszczenia do jej wykonywania.

W przypadku gdy nie ma możliwości niezwłocznego kontaktu z osobą przełożoną należy przyjąć, że pracownik ma nie tyle prawo co obowiązek powstrzymania się od pracy w sytuacji gdy do uszkodzenia naskórka doszło podczas wykonywania zadań związanych z pracą.

Uszkodzony naskórek – jak ocenić i zakwalifikować?

W praktyce niezwykle problematyczna może okazać się ocena na ile stan rąk pracownika uzasadnia niedopuszczenie pracownika do pracy lub powstrzymanie się od jej wykonywania przez samego zainteresowanego. Kłopot wynika z tego, że przepisy posługując się pojęciem uszkodzonego naskórka nie definiują czym ono jest oraz jakie kryteria należy przyjąć dokonując oględzin stanu rąk pracownika w kontekście niedopuszczenia go do pracy.

Problem w zakresie oceny czy w danym przypadku sytuacja wpisuje się w uszkodzenie naskórka ma kluczowe znaczenie. Z całą pewnością uraz w postaci rany powstałej w wyniku skaleczenia dłoni wpisuje się w pojęcie uszkodzenia naskórka, co z całą pewnością dyskwalifikuje pracownika z procesu pracy. Czy jednak analogiczną sytuacją będzie otarcie naskórka?

Odnosząc się do powyższej wątpliwości dużo zależy od konkretnej sytuacji – jeżeli otarcie ma charakter rozległy i doszło do faktycznego uszkodzenia naskórka w tym wierzchnich warstw skóry – wówczas pracownik nie powinien być do pracy dopuszczony. Jeżeli jednak występuje wyłącznie objaw w postaci zaczerwienienia skóry – wówczas wydaje się, że odsunięcie czy niedopuszczenie do pracy jest bezzasadne.

Czas odsunięcia od pracy

Istotnym dla pracodawcy problemem jest kwestia okresu na jaki pracownik powinien być odsunięty od pracy z powodu uszkodzonego naskórka rąk. W braku szczególnych uregulowań należy przyjąć, że niedopuszczenie do pracy będzie zasadne tak długo jak długo uszkodzenia naskórka nie zagoją się. Ponieważ pracodawca może mieć problem z prawidłową oceną sytuacji wydaje się, że dobrym rozwiązaniem jest udanie się przez pracownika do lekarza, który przez pryzmat wykonywanych obowiązków stwierdzi czy w danym przypadku uszkodzenia naskórka uzasadniają odsunięcie od pracy.

Pracownik w takim przypadku, jeżeli uszkodzenia naskórka będą ewidentne powinien dostać zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy. Inaczej bowiem należy oceniać zdolność do pracy mechanika samochodowego, którego naskórek ręki uległ uszkodzeniu a inaczej pracownika zakładu przetwarzającego mleko.

Odsunięcie od pracy dotyczy nie tylko pracowników etatowych

W zakładzie zajmującym się przetwórstwem mleka i jego pochodnych mogą być zatrudnione nie tylko osoby mające status pracowników. Przepisy nie wymagają bowiem, aby osobami mającymi bezpośredni kontakt z produktami lub surowcami były wyłącznie osoby, które mają z zakładem podpisaną umowę o pracę. Co w przypadku gdy osoby takie doznają w czasie pracy uszkodzeń naskórka dłoni – czy w ich przypadku odsunięcie od pracy również będzie miało zastosowanie?

Problem w tym, że przepisy rozporządzenia mówią o pracownikach a samo rozporządzenie, jak już wspomniano wydane zostało na podstawie Kodeksu pracy. Może to sugerować, że zasady z niego wynikające dotyczą wyłącznie pracowników. Jednak takie rozumowanie nie wydaje się być prawidłowe. Uszkodzenie naskórka może być takim samym zagrożeniem dla procesu produkcji przetwarzania mleka zarówno gdy uczestniczy w nim pracownik mający umowę o pracę czy osoba zatrudniona na podstawie umowy cywilnoprawnej. Ponadto należy zauważyć, że rolą każdego pracodawcy – w tym prowadzącego zakład przetwórstwa mleka, jest zapewnienie właściwych warunków bhp nie tylko pracownikom – ale każdej osobie świadczącej pracę, niezależnie od podstawy zatrudnienia.

Reasumując, każdy pracownik w przypadku bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia ma prawo powstrzymać się od pracy – pracodawca w takim przypadku ma obowiązek przerwać pracę i odsunąć zatrudnionych od jej wykonywania. W przypadku osób zatrudnionych w zakładach przetwórstwa mleka oraz punktach jego odbioru, rolą pracodawcy jest niedopuszczenie do pracy w bezpośrednim kontakcie z produktami osób, które mają uszkodzony naskórek rąk. Realizacja tego obowiązku ma znaczenie nie tylko w kontekście zapewnienia produkcji właściwych standardów sanitarnych. Dopuszczenie do pracy osób w sytuacji, w której przepisy szczególne z zakresu bhp tego wyraźnie zabraniają może być uznane za wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

Podstawa prawna 
  • § 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 26 października 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przetwórstwie mleka i jego pochodnych (Dz.U z 1998 nr 138 poz. 897).
Autor: 

Sebastian Kryczka

prawnik, ekspert prawa pracy oraz technicznego bezpieczeństwa pracy

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.