Co zrobić, jeżeli na terenie Twojego zakładu inna firma prowadzi prace remontowe i nie przestrzega przepisów bhp?

W pierwszej kolejności w opisanym przypadku ustalmy odpowiedzialnego za nieprzestrzeganie przepisów bhp.

Obowiązkiem każdego zatrudniającego pracobiorców jest zapewnienie im właściwych warunków gwarantujących bezpieczną pracę. Naruszenie przepisów dotyczących, np. prac na wysokości jako prac szczególnie niebezpiecznych, w tym w zakresie stosowanych zabezpieczeń może wiązać się zarówno z odpowiedzialnością:

• wykroczeniową,

• karną,

jak również z podwyższeniem składki na ubezpieczenie wypadkowe pracowników.

Tak więc, to pracodawca (firma zewnętrzna prowadząca prace remontowe) jest odpowiedzialny za zapewnienie właściwych warunków pracy swoim pracownikom. To na nim ciąży obowiązek realizacji wymagań określonych przepisami w zakresie bhp. To również on poniesie wszelkie konsekwencje za ich nieprzestrzeganie.

Prace budowlane charakteryzują się szczególnie dużymi zagrożeniami, mogącymi w konsekwencji prowadzić do wypadku przy pracy. Tym samym w przypadku prac budowlanych, obowiązki pracodawcy w zakresie technicznego bezpieczeństwa pracy nabierają szczególnego znaczenia - niezależnie od tego czy zatrudnia tylko pracowników czy również osobny na podstawie cywilnoprawnych form zatrudnienia.

Do zabezpieczeń stanowisk pracy na wysokości, przed upadkiem z wysokości należy stosować środki ochrony zbiorowej, w szczególności balustrady, siatki ochronne oraz siatki bezpieczeństwa. Stosowanie środków ochrony indywidualnej, w szczególności takich jak szelki bezpieczeństwa, jest dopuszczalne w przypadku gdy nie ma możliwości stosowania środków ochrony zbiorowej. Zignorowanie zasad bhp w postaci naruszenia wyżej wskazanych obowiązków niesie ze sobą nie tylko ryzyko wystąpienia wypadku przy pracy – ciężkiego lub śmiertelnego – ale również generuje znaczną odpowiedzialność względem podmiotu organizującego pracę – niezależnie od tego czy do wypadku dojdzie czy też nie.

Naruszenie obowiązków bhp względem zatrudnionych, w postaci niestosowania właściwych zabezpieczeń przed upadkiem z wysokości kwalifikowane jest zawsze w kategoriach czynu bezprawnego. W zależności od konkretnej sytuacji może być oceniane w kategoriach:

• wykroczenia,

• przestępstwa,

może być również powodem skierowania przez inspektora pracy wniosku do ZUS o podwyższenie o 100 % składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Odpowiedzialność wykroczeniową przewidują przepisy kodeksu pracy. Zgodnie z art. 283 Kodeksu pracy, kto będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega:

• przepisów lub

• zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

Brak zastosowania środków zabezpieczających przed upadkiem z wysokości może być oceniane w kategoriach czynu przestępnego, o którym mowa w przepisie art. 220 Kodeksu karnego (dalej: kk). Zgodnie z jego brzmieniem, kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo:

• utraty życia albo

• ciężkiego uszczerbku na zdrowiu

podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Zakład pracy, na rzecz którego wykonywana jest praca przez firmę podwykonawczą, która prowadzi prace budowlane w sposób jawnie naruszający zasady bhp, w tym dotyczące zabezpieczeń przed upadkiem z wysokości ma w zależności od sytuacji – społeczny lub prawny obowiązek zawiadomienia o tym fakcie właściwej jednostki prokuratury. Zachodzi bowiem uzasadniona obawa popełnienia przestępstwa, o którym mowa w art. 220 kk.

Rolą zakładu pracy nie jest dokonanie właściwej oceny, czy niestosowanie balustrad będzie kwalifikowane w kategoriach czynu przestępnego, czy wykroczenia – należy to do obowiązków organów prowadzących postępowanie karne.

Zasadne jest ponadto zawiadomienie właściwej miejscowo jednostki organizacyjnej PIP. Inspektor pracy dokona oceny w zakresie nieprawidłowości dotyczących stosowanych zabezpieczeń przed upadkiem z wysokości i wyda nakaz wstrzymujący prace. W przypadku, gdy firma budowlana była kontrolowana wcześniej, a w czasie poprzedniej kontroli wykazano rażące uchybienia w dziedzinie bhp, wówczas inspektor pracy będzie miał prawo skierować do ZUS wniosku o podwyższenie składki na ubezpieczenie wypadkowe.