Do zastosowania burzy mózgów podczas szkolenia bhp trzeba się dobrze przygotować

05.03.2014AKTUALNE

Burza mózgów nie jest metodą prostą i łatwą do zastosowania, a szczególnie do prowadzenia szkoleń. Należy opracować i wdrożyć specjalny moduł szkoleniowy, który obejmowałby metody heurystyczne (poszukujące, problemowe, aktywizujące). Moduł ten trzeba dopasować do prowadzonych kursów szkoleniowych oraz przygotować do jego realizacji kadrę trenerów z zakresu bhp. Może składać się z części ćwiczeniowej lub warsztatowej poświęconej generowaniu pomysłów.

Głównym celem burzy mózgów jest stymulowanie zróżnicowanego myślenia w grupie (dywergencyjnego), w której każdy jej członek indywidualnie generuje pomysły i poddaje je ogólnej dyskusji na forum grupy. W efekcie pojawia się zazwyczaj wiele pomysłów, spośród których można wybrać najbardziej przydatne w konkretnej sytuacji. Metoda ta zakłada, że każdy człowiek jest zdolny do myślenia i działania kreatywnego, jeśli stworzy mu się właściwe warunki.

Metoda prowadzi niekiedy do nieoczekiwanych rozwiązań, dlatego występuje pod różnymi nazwami, np.:

  1. metoda poszukiwania najlepszych rozwiązań,

  2. metoda twórczej dyskusji.

Ważne

Krytyka pierwszych pomysłów może powodować blokadę chęci i śmiałości uczestników szkolenia do dzielenia się z grupą kolejnymi pomysłami.

Ogólne zasady metodyczne przeprowadzania burzy mózgów

Podstawowymi zasadami przeprowadzania sesji metodą burzy mózgów są przede wszystkim:

  • ograniczenie ostrej, ale nie konstruktywnej krytyki;

  • stworzenie atmosfery do wygenerowania jak największej liczby sensownych pomysłów.

Należy również pamiętać, aby:

  1. zapisywać wszystkie pomysły,

  2. dokonywać prób ich analizy i syntezy,

  3. ograniczać autorskie pomysły,

  4. zgłaszać wszystkie pomysły, które się nasuwają.

Przy organizacji przeprowadzenia sesji powinno się zadbać również o jej dobre organizacyjno-programowe przygotowanie, a szczególnie, aby:

  1. grupa uczestników obejmowała przedstawicieli różnych zawodów i specjalności oraz szczebli struktury organizacyjnej;

  2. liczba członków grupy nie przekraczała 12 osób;

  3. odpowiednio wcześnie powiadomić uczestników, podając miejsce, termin, wykaz problemów do dyskusji oraz czas trwania wszystkich sesji i możliwości dojazdu;

  4. dobrze zabezpieczyć miejsce spotkania w niezbędne środki szkoleniowe;

  5. ułożyć listę pytań, eksponując takie pojęcia, jak: zastosować, zaprojektować, zmienić, zastąpić, połączyć, zabezpieczyć.

Praktyczne zastosowanie burzy mózgów w szkoleniu bhp

Dla przykładu, jeden z tematów szkolenia może być sformułowany następująco:

„Jak powinien być zabezpieczony dom lub mieszkanie pod względem ppoż., aby był bezpieczny dla rodziny?”

Słuchacze szkolenia zazwyczaj skupiają swoją uwagę na kwestiach techniczno-konstrukcyjnych oraz normatywnych wymogach odbioru budynku pod względem bezpieczeństwa ppoż., eksponują rolę strażaków, hydraulików, elektryków, architektów, murarzy, gazowników itp. Natomiast zapominają o bezpieczeństwie indywidualnym każdej z przebywających w nim osób.

Do podanego przykładu i w celu ułatwienia zadania przedstawiamy klasyfikację pomysłów z obszaru bhp. Członkowie zespołu oceniającego powinni zwracać uwagę, szczególnie na te pomysły, które umożliwiają funkcjonowanie zjawiska pozytywnego transferu wiedzy i doświadczenia zawodowego (stworzenie możliwości zastosowania pomysłu w różnych dziedzinach). Transfer wiedzy polega z kolei na przeniesieniu wiedzy i doświadczeń z jednej dziedziny do drugiej. Umożliwia rozwój nowych kompetencji i umiejętności zawodowych, jak również zaadaptowanie doświadczeń poprzez tworzenie grup dyskusyjnych, zacieśnianie więzi i współpracę między członkami zespołu dzięki prezentowaniu swoich przemyśleń i osiągnięć.

Transfer wiedzy i doświadczeń może mieć zarówno formalny, jak i nieformalny charakter. Podczas dyskusji nieformalnych pracownicy wymieniają swoją wiedzę i doświadczenia. W efekcie pojawiają się nowe pomysły i rozwiązania. Skuteczny transfer wiedzy wymaga maksymalnego zniesienia ograniczeń w postaci braku zaufania, zawyżonej samooceny, myślenia kategoriami zajmowanego stanowiska. Znakomicie służy temu burza mózgów polegająca na generowaniu pomysłów wykorzystania wiedzy bhp, np. w przedstawionych poniżej czterech grupach tematycznych.

Grupa 1. Modyfikacja domu lub mieszkania – sprawdzić wszystkie zabezpieczenia, jakim powinien odpowiadać budynek lub mieszkanie w momencie odbioru technicznego; zamontować czujki dymne; sprawdzić szczelność przewodów kominowych, odległość krokwi od komina, grubość fundamentów, ścian i stropów, pokrycie dachu.

Grupa 2. Sprawdzenie budynku lub mieszkania pod względem bezpieczeństwa – zmierzyć wysokość stropu; zweryfikować szczelność przewodów kominowych, hydraulicznych gazowych, doprowadzenia i odprowadzenia powietrza, przemarzania ścian; kto powinien dokonywać napraw; kto z domowników może dokonywać napraw i z jakim specjalistą.

Grupa 3. Przerzucenie odpowiedzialności na specjalistów – zlecenie naprawy określonemu specjaliście; czekanie, aż sprawa sama się załatwi; składanie skarg; godzenie się, że tak musi być, że coś nie działa.

Grupa 4. Pomysły uzupełniające – sprzedajemy dom lub mieszkanie, wynajmiemy je innym osobom; nie zamieszkujemy w domu lub mieszkaniu, w którym nie czujemy się bezpiecznie.

Autor: 

dr hab. Włodzimierz Chojnacki - specjalista z zakresu socjologii i pedagogiki pracy oraz doradztwa zawodowego