Dostarczenie pracownikowi niesprawnych narzędzi i tolerowanie używania takich narzędzi czyni pracodawcę winnym wypadku przy pracy

Powód wystąpił z powództwem przeciwko pozwanemu pracodawcy o zasądzenie renty wyrównawczej, a nadto skapitalizowanej renty. Pracownik pracował u pozwanego w charakterze malarza i uległ wypadkowi przy pracy. Otrzymał jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy, natomiast pozwany odmówił wypłaty dalszych odszkodowań związanych, między innymi, z poniesionymi stratami w zarobkach. W wyniku wypadku stał się inwalidą i otrzymuje rentę. W odpowiedzi na pozew pracownika pracodawca wniósł o oddalenie powództwa. Podniósł, iż wypadek przy pracy nie nastąpił z jego winy, wobec czego brak jest podstaw do przypisania mu odpowiedzialności cywilnej za skutki tego wypadku. 

Sąd Rejonowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uznał powództwo pracownika za bezzasadne. Natomiast w apelacji pracownik zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że nie zgłosił mistrzowi, iż drabina jest niesprawna oraz nieprzyjęcie, iż odmówił pracy na tej drabinie i podjął pracę dopiero pod groźbą zwolnienia. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zielonej Górze uznał jednak apelację za bezzasadną i oddalił ją zaskarżonym wyrokiem. Pracownik wniósł kasację od wyroku.

Sąd Najwyższy uznał trafność wniosku kasacji o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania, ponieważ zachodzi konieczność dokonania jeszcze raz oceny odpowiedzialności pozwanego (pracodawcy) przez pryzmat art. 415 KC .

Ponadto Sąd Najwyższy uznał, że poza sporem pozostaje fakt ulegnięcia pracownika wypadkowi przy pracy oraz że przyczyną tego wypadku było wykonywanie pracy na niesprawnej drabinie, z której korzystał. Sądy obu instancji uznały, że do wypadku doszło z wyłącznej winy powoda, który jako doświadczony pracownik nie powinien korzystać z drabiny bez łańcucha spinającego. Skoro nie można pozwanemu przypisać winy w rozumieniu art. 415 KC., to zdaniem obu Sądów, powództwo powinno ulec oddaleniu. Sąd Rejonowy rozważał ewentualną odpowiedzialność pozwanego na podstawie art. 435 KC, doszedł jednak do wniosku, że i w tym przypadku powództwo jest bezzasadne, gdyż, po pierwsze zakład nie jest wprowadzany w ruch przy pomocy sił przyrody, a po drugie, wyłącznie winnym spowodowania wypadku jest poszkodowany.

Dostarczenie pracownikowi niesprawnych narzędzi uchyla wyłączną winę pracownika w przypadku wypadku przy pracy

Jednak zdaniem Sądu Najwyższego ustalony przez Sąd Rejonowy i przyjęty przez Sąd Wojewódzki stan faktyczny nie pozwala na wyciągnięcie wniosku co do wyłącznej winy pracownika.

Sąd najwyższy podkreślił, że każdy pracodawca jest bowiem zobowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne warunki pracy, do czego w szczególności należy zaliczyć dostarczanie sprawnych i bezpiecznych narzędzi pracy. Wydanie powodowi (pracownikowi) niesprawnej drabiny i tolerowanie przez przełożonych jej używania uprawnia do zajęcia stanowiska, że nie ma podstawy do wyłączenia winy po stronie pozwanego (pracodawcy) nawet w sytuacji, gdyby powód (pracownik) nie protestował przeciwko wykonywaniu pracy na takiej drabinie. Każda inna interpretacja, jak znaczył Sąd Najwyższy, przerzucałaby ryzyko prowadzenia przedsiębiorstwa na pracownika, co jest sprzeczne z zasadami prawa pracy. Każdy pracownik ma prawo przypuszczać, że jego pracodawca przestrzega przepisów bhp, w związku z czym sprzęt, z którego korzysta w czasie pracy, jest sprzętem sprawnym.

Sąd Najwyższy uznał, że pracownik słusznie podnosił, że gdyby istotnie pracodawca nie zawinił przy przedmiotowym wypadku, to w protokole powypadkowym nr 22 z 1996 r. nie zalecano by przeprowadzenia kontroli realizowanych budów pod kątem bezpieczeństwa pracy i stanu sprzętu. Ponadto sądy obu instancji, przywiązywały zbyt istotne znaczenie do tego, iż powód nie odmówił wykonywania pracy na niesprawnym sprzęcie oraz nie wzięły pod uwagę, iż przyczyną tego mogła być obawa przed utratą pracy. 

W takiej sytuacji pracodawca mógł uwzględnić odmowę wykonywania pracy na niesprawnym sprzęcie przez pracownika. Wszak to na nim istniał obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków pracy. Dostarczając niesprawny sprzęt pracodawca naraził się na poniesienie odpowiedzialności wobec pracownika. Dowodem na to może być także zlecenie przeprowadzenia kontroli w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w firmie po zaistnieniu wypadku i obawa o niespełnianie wymagań w tym zakresie.