Inspektorzy PIP sprawdzili przestrzeganie przepisów o czasie pracy

Kinga Grodzicka-Lisek
Kinga Grodzicka-Lisek
03.08.2015AKTUALNE

Inspektorzy PIP sprawdzili przestrzeganie przepisów o czasie pracy

Chęć uzyskania dodatkowych dochodów, zarówno po stronie pracodawcy jak i po stronie pracownika, stanowi główną przyczynę łamania przepisów o czasie pracy i prawa do wypoczynku w placówkach handlowych. Do takiego wniosku dochodzą zarówno inspektorzy PIP, jak i sami pracodawcy, po podsumowaniu przeprowadzonych przez PIP w 2014 r. kontroli w placówkach handlowych. Sprawdź wyniki tych kontroli.

Jak podaje Państwowa Inspekcja Pracy w swoim raporcie w 2014 r. przeprowadziła kontrole:

  • przestrzegania przepisów prawa pracy w okresach przedświątecznych oraz
  • respektowania zakazu pracy w święto przeprowadzone

w 42 placówki wielkopowierzchniowe oraz 592 mniejszych sklepach. Jak się okazało większe problemy z przestrzeganiem prawa pracy mają mniejsze placówki handlowe. Natomiast w sklepach wielkopowierzchniowych naruszenie przepisów występuje znacznie rzadziej. 

Co i kiedy poddano kontroli?

Zgodnie ze sprawozdaniem PIP w 2014 r. kontrole w placówkach handlowych odbywały się przede wszystkim podczas w dni świątecznych. Przestrzeganie przepisów o czasie pracy i zakazu pracy w święta sprawdzano także na podstawie dokumentów będących w posiadaniu pracodawców, które pozwalały na sprawdzenie, czy praca w święta była świadczona. Takimi dokumentami, które znalazły się pod lupą inspektorów, były np.

  • ewidencja czasu pracy,
  • ewidencja logów komputerowych,
  • raporty kasowe,
  • księgi wejść i wyjść prowadzone przez ochronę sklepów,
  • dokumentacja godzin włączania i wyłączania alarmów oraz
  • dokumentacja inwentaryzacji sklepów.

Jakie są wyniki z kontroli?

Wyniki kontroli PIP wyraźnie wskazują, że większy problem z przestrzeganiem przepisów prawa pracy - o czasie pracy, oraz z respektowaniem zakazu pracy w święta mają mniejsze placówki handlowe. Tu – jak podaje raport PIP – w przypadku 1/3 kontrolowanych sklepów inspektorzy pracy ujawnili wykonywanie pracy w dni świąteczne (problem dotyczył 259 osób). Ponadto inspektorzy ujawnili bardzo brzydką praktykę pracodawców polegającą na omijaniu przepisów poprzez zatrudnianie własnych pracowników na podstawie umów cywilnoprawnych w celu wykonywania przez nich pracy w dni świąteczne.

Ważne

Pocieszający jest natomiast fakt, że w małych placówkach handlowych w znacznie mniejszej skali wystąpiły nieprawidłowości związane z zapewnieniem pracownikom odpoczynku dobowego (problem dotyczył zaledwie 4,6% pracowników poddanych kontroli).

Natomiast, jak podaje przedstawione przez PIP sprawozdanie, w 2014 r. tylko w 2 placówkach wielkopowierzchniowych ujawniono wykonywanie pracy w święto. Wskazany przez inspektorów przypadek jest bardzo ciekawy, bowiem owa praca polegała na przygotowaniu sklepu do otwarcia, przyjmowaniu i rozkładaniu towaru.

„Pracownicy rozpoczęli pracę o godzinie 5.30 lub 5.45 we wtorek po Poniedziałku Wielkanocnym (zgodnie z art. 1519 Kp za pracę w święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6 w tym dniu a godziną 6 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina, co w tym przypadku nie miało miejsca). Spowodowało to konieczność zaliczenia pracy wykonywanej przez pracowników do pracy w drugim dniu Świąt Wielkanocnych.”

Zatem, jak wynika z opisanego przypadku, czasem wystarczy 30 min., 15 min., aby złamać przepis.

Trzeba na plus odnotować dbałość o przestrzeganie norm dotyczących odpoczynku dobowego i tygodniowego w sklepach wielkopowierzchniowych. Kontrole ujawniły w 2014 r. tylko w 4 placówkach niezapewnienie odpoczynku dobowego – a problem dotyczył 12 osób (1% poddanych kontroli). Również w 4 placówkach odnotowano naruszanie przepisów o odpoczynku tygodniowym (4 placówki, 11 osób). W sklepach tych marginalnym problemem było także dwukrotne zatrudnianie w danej dobie roboczej (5 sklepów, 16 pracowników – 1,7% poddanych kontroli).

Jakie są wnioski PIP z przeprowadzonych kontroli?

Jeden z podstawowych wniosków nasuwający się inspektorom PIP, po posumowaniu kontroli, związany z przyczynami nieprzestrzegania zakazu pracy w święta w małych placówkach handlowych to chęć uzyskania przez pracodawców dodatkowych dochodów. Jak podkreślają inspektorzy w trakcie kontroli przeprowadzanych w dni świąteczne stwierdzono dużą liczbę klientów w kontrolowanych sklepach. Każdy dzień otwarcia sklepów, zwłaszcza w święto, gdy nie pracują placówki wielkopowierzchniowe, daje spore obroty i zysk, głównie ze sprzedaży podstawowych towarów.

Teorię inspektorów potwierdzają również sami pracodawcy. Zauważają oni bowiem, że chęć dodatkowego zarobku dotyczy ich samych ale również pracowników. Pracownicy bowiem sami zgłaszają chęć pracy w dni świąteczne za dodatkowym wynagrodzeniem.

Autor: 

Kinga Grodzicka-Lisek

Autor
Kinga Grodzicka-Lisek
Prawnik, specjalizujący się w zagadnieniach prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Kilkuletni pracownik kancelarii adwokackiej. Autorka wielu tekstów i porad w zakresie prawa pracy oraz bhp. Redaktor „Portalu bhp” i była redaktor naczelna „Bhp w firmie” w 2011 r., redaktor prowadząca poradnik „Szkolenia bhp w firmie” w latach 2007-2009.