Jak kara grozi za dopuszczenie do pracy na stanowisku niespełniającym wymagań bhp?

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
02.10.2018AKTUALNE

Jak kara grozi za dopuszczenie do pracy na stanowisku niespełniającym wymagań bhp?

Zanim dopuścisz pracownika do pracy na danym stanowisku musisz mieć pewność, że spełnia ono wymagania pod względem bhp. Jeżeli tego nie dopilnujesz możesz ponieść konsekwencje. Szczególnie krytyczna staje się sytuacja w przypadku wypadku przy pracy na takim stanowisku. Zobacz, co grozi i komu za dopuszczenie pracownika do pracy na stanowisku niespełniającym wymagań bhp, gdy dojdzie na nim do wypadku.

Korzyści 

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Jakie konsekwencje prawne grożą za dopuszczenie do pracy pracownika na stanowisku niezgodnym z wymaganiami bhp?
  • Kto może zostać ukarany za dopuszczenie do pracy na stanowisku niespełniającym wymagań bhp?
  • Jaka może być wysokość kary pieniężnej w tym przypadku?

Każde stanowisko pracy (miejsce pracy) powinno spełniać określone wymogi nie tylko w etapie początkowym mającym miejsce po jego zorganizowaniu i dopuszczeniu pracowników, ale i przez cały okres w jakim pracobiorcy świadczą pracę. Służą temu w szczególności okresowe przeglądy stanowisk pracy. Pracodawca, który nie sprawuje bieżącej kontroli w zakresie bezpieczeństwa pracy na stanowiskach pracy naraża się na odpowiedzialność:

  • wykroczeniową – zagrożoną karą grzywny lub
  • za przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową lub nawet narażenia pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty zdrowie lub życia – zagrożone karą ograniczenia lub pozbawienia wolności.

Bezpieczna organizacja stanowiska pracy przez cały okres jego użytkowania

Prawidłowość organizacji stanowiska pracy wymaga jego oceny przez pryzmat licznych przepisów, zarówno zawartych w Kodeksie pracy, jak również rozporządzeń wykonawczych, takich jak rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bhp oraz przepisów normujących organizację pracy w poszczególnych branżach.

Ważne

Rolą pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych warunków pracy na stanowiskach pracy nie tylko na wstępnym etapie uruchamiania czy prowadzenia działalności. Stanowiska pracy powinny być zorganizowane w sposób bezpieczny, a weryfikacja w tym zakresie powinna mieć miejsce w ramach bieżącej kontroli procesu pracy oraz okresowych przeglądów stanowisk pracy.

W pracy może dochodzić do zdarzeń, które mimo iż na pierwszy rzut oka wyglądają na wypadek przy pracy, nie będą mogły być w tych kategoriach oceniane. Wynika to ze specyficznej definicji wypadku przy pacy, na którą składają się cztery przesłanki, za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie:

1)     nagłe

2)     wywołane przyczyną zewnętrzną

3)     powodujące uraz lub śmierć,

4)     które nastąpiło w związku z pracą:

  • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
  • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
  • w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Odpowiedzialność za łamanie przepisów bhp – wykroczenie lub przestępstwo

W zależności od skutku wypadku przy pracy, postępowanie w jego sprawie może być prowadzone przez:

  • wyłącznie zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę, jak również
  • niezależne organy prokuratury oraz PIP.
Ważne

Należy bowiem pamiętać, że wypadek zbiorowy, ciężki oraz śmiertelny powinien być niezwłocznie zgłoszony do PIP.

W przypadku gdy do wypadku doszło na stanowisku pracy, które nie spełniało właściwych warunków od samego początku, a nieprawidłowości nie były na bieżąco weryfikowane w ramach kontroli bieżącej procesu pracy, jak i podczas okresowych przeglądów stanowisk pracy, wówczas:

mogą mieć znaczne nieprzyjemności.

W zależności od konkretnego przypadku w grę wchodzi odpowiedzialność za:

a)     wykroczenie lub

b)     przestępstwo.

Kara grzywny z tytułu odpowiedzialności za niedopełnienie obowiązków bhp

Wykroczenie przeciwko prawom pracownika, w tym do bezpiecznych warunków pracy, zagrożone jest karą grzywny od 1000 do 30000 zł. Dużo zależy w tym względzie od oceny sytuacji przez inspektora pracy. W interesie pracodawcy oraz osoby kierującej pracownikami jest czynny udział w kontroli w celu minimalizowania potencjalnej sankcji.

Ważne

Pociągniętym do odpowiedzialności z tytułu wykroczenia – w przypadku gdy wypadek przy pracy miał związek z niezapewnieniem bezpiecznych warunków pracy na stanowisku, w tym uchybieniami w zakresie nadzoru – może być zarówno pracodawca, jak i osoka kierująca pracownikami. Przepisy normujące wykroczenie, związane z niezapewnieniem właściwych warunków pracy, mówią bowiem że odpowiedzialność ponosi: „kto będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy”.

Kara pozbawienia wolności za niedopełnienie obowiązków bhp

W zależności od konkretnych ustaleń inspektora pracy oraz prokuratora, wypadek przy pracy, do którego doszło na stanowisku, które:

  • nie zapewniało właściwych warunków pracy,
  • nie uczestniczyło w przeglądach warunków pracy,

może być oceniane w charakterze przestępstwa. W takim przypadku w grę wchodzi nawet kara ograniczenia lub pozbawienia wolności do lat 2.

Ważne

Kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Powyższe rozważania mają charakter teoretyczny i rozważają różne opcje możliwej odpowiedzialności. Należy pamiętać, że dużo zależy od konkretnych ustaleń oraz okoliczności wypadku. Z pewnością odpowiedzialność będzie niższa w przypadku gdy do wypadku dojdzie w wyniku zawinionego postępowania pracownika, niezależnie od tego jakie warunki pracy były zapewnione (lub niezapewnione) na stanowisku pracy. Uwzględnieniu będzie podlegał również fakt nieinformowania pracownika o nieprawidłowościach związanych z funkcjonowaniem stanowiska pracy.

Autor: 

Sebastian Kryczka

Prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.