Jak prawidłowo urządzić szatnię dla pracowników?

Jednym z obowiązków pracodawcy jest zapewnienie warunków do przechowywania przez pracowników odzieży własnej oraz ochronnej i roboczej w szatniach, dostosowanych do rodzaju prac, stopnia narażenia pracownika na zabrudzenie ciała i zanieczyszczenia jego odzieży substancjami szkodliwymi, trującymi lub materiałami zakaźnymi.

Kwestię organizacji przechowywania odzieży ochronnej, roboczej, a także odzieży własnej pracowników w zakładzie pracy reguluje rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bhp. Zgodnie postanowieniami tego aktu prawnego, szatnie pracownicze powinny być urządzone w oddzielnych i suchych pomieszczeniach, które w miarę możliwości będą oświetlone światłem dziennym.

Wśród szatni pracowniczych wyróżnia się:

• szatnie odzieży własnej pracowników – do przechowywania odzieży należącej do pracowników, jeśli ze względów higienicznych odzież ta nie powinna stykać się z odzieżą roboczą i środkami ochrony indywidualnej,
• szatnie odzieży roboczej i ochronnej – do przechowywania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej,
• szatnie podstawowe – do przechowywania odzieży własnej pracowników oraz odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej,
• szatnie przepustowe – składają się z części przeznaczonej do przechowywania odzieży własnej pracowników, części przeznaczonej na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej oraz z przepustowego zespołu sanitarnego z natryskami, który łączy obie części.

Szatnia odzieży własnej pracowników powinna być wyposażona w szafy przeznaczone do indywidualnego użytku każdego pracownika. W pomieszczeniu szatni powinno przypadać co najmniej 0,3 m² wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z szatni. Szatnia taka powinna odpowiadać następującym wymaganiom:

• powinna być urządzona osobna szatnia dla mężczyzn i osobna dla kobiet; w przypadku zatrudnienia mniej niż 5 pracowników na jednej zmianie szatnie mogą być wspólne dla mężczyzn i kobiet, z tym że powinny być urządzone kabiny do przebierania się (nie dotyczy szatni wieszakowych przeznaczonych dla pracowników niemających obowiązku stosowania odzieży roboczej i ochronnej);
• powinna być wyposażona w stojaki wieszakowe na odzież własną pracowników; odzież ta, powinna być przechowywana na indywidualnych wieszakach;
• stojaki wieszakowe powinny być jednopoziomowe i mieć w dolnej części siatkowe półki na obuwie, w górnej zaś - półki na nakrycia głowy, teczki itp.;
• szerokość przejścia dla obsługi szatni powinna wynosić, co najmniej 1,1 m między rzędami wieszaków na dwóch sąsiednich stojakach, zaś, co najmniej 0,95 m między ścianą a zewnętrznym rzędem wieszaków;
• powinna w niej znajdować się przebieralnia wyposażona w miejsca do siedzenia i wieszaki na odzież; liczba miejsc do siedzenia powinna wynosić co najmniej 30% liczby zatrudnionych na najliczniejszej zmianie (nie dotyczy szatni wieszakowych przeznaczonych dla pracowników niemających obowiązku stosowania odzieży roboczej i ochronnej np. pracownicy biurowi).

Szatnia odzieży roboczej i ochronnej powinna być urządzona niezależnie od szatni odzieży własnej pracowników – dla pracowników zatrudnionych przy pracach powodujących znaczne zabrudzenie odzieży (stwarzające możliwość zanieczyszczenia wnętrz szafy do przechowywania odzieży) lub jej zamoczenie oraz dla pracowników, których odzież robocza, z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy, musi spełniać szczególne wymagania higieniczno-sanitarne. Powinna odpowiadać następującym wymaganiom:

• w pomieszczeniu szatni, powinno przypadać, co najmniej 0,3 m² wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z tej szatni;
• szatnia odzieży roboczej i ochronnej powinna mieć bezpośrednie połączenie z umywalnią, z natryskami i szatnią odzieży własnej pracowników,
• szatnia taka powinna być wyposażona w szafy przeznaczone do indywidualnego użytku każdego pracownika.

Szatnia podstawowa tworzona jest zamiast osobnych szatni odzieży własnej pracowników oraz szatni odzieży roboczej i ochronnej dla zatrudnionych przy pracach, podczas których zabrudzenie odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej występuje w tak małym stopniu, że nie stwarza ryzyka zanieczyszczenia odzieży własnej pracowników. Szatnia taka powinna odpowiadać następującym wymaganiom:

• w szatni, powinno przypadać, co najmniej 0,5 m² wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z tej szatni;
• szatnia, powinna być wyposażona w dwie szafy pojedyncze lub jedną szafę podwójną dla każdego pracownika korzystającego z tej szatni;
•  jedna szafa pojedyncza lub jedna część szafy podwójnej powinna być przeznaczona na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej, zaś druga na odzież własną pracowników. 

Szatnia przepustowa powinna być urządzona dla pracowników zatrudnionych przy pracach związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się substancji trujących, żrących, zakaźnych, promieniotwórczych, drażniących lub uczulających oraz innych substancji o nieprzyjemnym zapachu, a także przy pracach pylących, w wilgotnym i gorącym mikroklimacie lub powodujących intensywne brudzenie. Szatnia taka powinna odpowiadać następującym wymaganiom:

• część szatni przeznaczona na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej powinna być wyposażona w szafy przeznaczone do indywidualnego użytku każdego pracownika;
• część szatni przeznaczona na odzież własną pracowników powinna odpowiadać wymaganiom stawianym szatniom odzieży własnej pracowników;
• ruch użytkowników szatni przepustowej pomiędzy obu jej częściami powinien odbywać się wyłącznie przez zespół sanitarny z natryskami;
• pracodawca powinien urządzić osobną szatnię przepustową dla pracowników mających kontakt z substancjami trującymi. Szatnia ta, powinna spełniać wymagania określone dla szatni przepustowych

Szerokość przejść między dwoma rzędami szaf oraz głównych przejść komunikacyjnych nie powinna być mniejsza niż 1,5 m. Szerokość przejść między rzędami szaf a ścianą nie powinna być mniejsza niż 1,1 m.

Wyposażenie szatni powinny stanowić szafy ubraniowe spełniające wymagania Polskiej Normy. Parametry wykonania szaf określa PN-75M-78711:

• materiał wykonania: stal,
• wymiary: 1800 mm wysokość x 400 mm szerokość x 480 mm głębokość.

Wymogi dodatkowe:

• drążek poprzeczny,
• wieszadła umieszczone na stałe na środku ścian,
• półka,
• przegroda dzieląca szafkę na dwie połowy.