Jeden dokument kilka wykazów prac – czyli wykazy prac szczególnie niebezpiecznych, wykonywanych przez 2 osoby, wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.

Halina Góralska
Halina Góralska
11.10.2018AKTUALNE

Jeden dokument kilka wykazów prac – czyli wykazy prac szczególnie niebezpiecznych, wykonywanych przez 2 osoby, wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.

W każdej firmie należy ustalić czy wykonywane tam prace zaliczyć można do prac szczególnie niebezpiecznych; wykonywanych przez 2 osoby; wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej. Następnie należy sporządzić wykazy takich prac. Jednak, czy trzeba sporządzać odrębny wykaz prac wykonywanych przez 2 osoby i prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej, czy może wystarczy tylko jeden wykaz prac szczególnie niebezpiecznych? A może wykazy te można ująć w jednym dokumencie?

Korzyści 

Dzięki informacjom zawartym w tym artykule:

  • Z łatwością dokonasz właściwej kwalifikacji prac wykonywanych w Twoim zakładzie pracy
  • Bez trudności sporządzisz odpowiednie wykazy prac
  • Będziesz mieć pewność, że prawidłowo udokumentowałeś rodzaje prac wykonywanych w zakładzie

Wykaz prac wykonywanych przez 2 osoby i wykaz prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej oraz wykaz prac szczególnie niebezpiecznych to trzy różne rodzaje wykazów. Jeżeli więc w zakładzie występują prace, które można zaliczyć do prac:

  • prac szczególnie niebezpiecznych,
  • wykonywanych przez 2 osoby,
  • wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej

należy takie prace zidentyfikować i spisać w postaci wykazów. Wykazy te natomiast mogą być jednym dokumentem – załącznikiem do regulaminu pracy.

Wykaz prac szczególnie niebezpiecznych

Prace szczególnie niebezpieczne, zgodnie z postanowieniami rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, to prace, przy których wykonywaniu występuje zwiększone zagrożenie lub prace, które są wykonywane w utrudnionych warunkach. Do powyższych prac zalicza się:

  • roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części,
  • prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych,
  • prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych,
  • prace na wysokości,
  • oraz prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.
Uwaga!

Wykaz prac szczególnie niebezpiecznych określony w przepisach rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy nie stanowi katalogu zamkniętego, a jedynie wytyczne, jakie prace należy w ten sposób zakwalifikować. Ponadto na pracodawcy spoczywa obowiązek ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy.

Wykaz prac wykonywanych przez co najmniej 2 osoby

W kwestii wykazu prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej 2 osoby, należy zwrócić uwagę, że rodzaj tych prac wymieniony był przez nieobowiązujące już rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby.

Obecnie obowiązek zapewnienia przez pracodawcę, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji, wynika z przepisów Kodeksu pracy.

Wykaz takich prac pracodawca musi sporządzić po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, uwzględniając przepisy określające wymagania bhp w poszczególnych gałęziach pracy.

Opracowując taki wykaz, można się posiłkować nieobowiązującego rozporządzenia, traktując jego zapisy jako wskazówki merytoryczne, uwzględniając ponadto:

  • rodzaj i warunki prac wykonywanych w zakładzie,
  • zagrożenia występujące przy poszczególnych pracach,
  • wyniki oceny ryzyka zawodowego związane z konkretnymi pracami,
  • wymagania instrukcji dostarczonych przez producenta maszyn, urządzeń oraz kart charakterystyki substancji stosowanych w zakładzie,
  • wymagania zakładowych stanowiskowych instrukcji bhp dotyczących poszczególnych stanowisk pracy i wykonywanych czynności,
  • zapisów rozporządzeń szczegółowych bhp przy pracach w różnych branżach.


Jednocześnie, należy zauważyć, że pojęcia „prace szczególnie niebezpieczne” i „prace, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby” stanowią odmienne kategorie.

Natomiast ze względu na występowanie zwiększonych zagrożeń dla życia lub zdrowia osób je wykonujących, w niektórych przypadkach prace uznane za szczególnie niebezpieczne powinny jednocześnie być wykonywane przez co najmniej dwie osoby i odwrotnie.

Wykaz prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej  

Z kolei zgodnie z postanowieniami Kodeksu pracy, pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.

Wykaz prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej określa załącznik do rozporządzenia w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej, w którym wymieniono prace:

1)     przy obsłudze suwnic sterowanych z kabiny i zdalnie sterowanych;

2)     przy obsłudze podnośników i platform hydraulicznych;

3)     przy obsłudze układnic magazynowych;

4)     przy obsłudze żurawi wieżowych i samojezdnych;

5)     operatorów samojezdnych ciężkich maszyn budowlanych i maszyn drogowych;

6)     przy obsłudze urządzeń mechanicznych, związanych z czynnościami wyburzeniowymi;

7)     operatorów pulpitów sterowniczych urządzeń technologicznych wielofunkcyjnych i wielozadaniowych;

8)     przy obsłudze urządzeń walcowniczych przy wprowadzaniu pasm do wykrojów walcowniczych przy użyciu narzędzi ręcznych;

9)     drużyn trakcyjnych oraz maszynistów – operatorów samojezdnych ciężkich maszyn torowych i kierowców drezyn motorowych;

10)   nastawniczego, ustawiacza i manewrowego na kolei i na zakładowych bocznicach kolejowych oraz prace dyżurnego ruchu na kolei;

11)   kierowców: autobusów, pojazdów przewożących materiały niebezpieczne oraz pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 16 ton i długości powyżej 12 m, trolejbusów i motorniczych tramwajów;

12)   przy montażu i remoncie sieci trakcyjnych;

13)   przy liniach napowietrznych niskich, średnich i wysokich napięć;

14)   przy obsłudze urządzeń ciśnieniowych podlegających pełnemu dozorowi technicznemu;

15)   przy obsłudze instalacji chemicznych do produkcji gazów toksycznych lub tworzących mieszaniny wybuchowe z powietrzem;

16)   przy materiałach łatwo palnych, środkach toksycznych i materiałach biologicznie zakaźnych;

17)   przy wytwarzaniu, transportowaniu, wydawaniu i stosowaniu materiałów wybuchowych i samozapalnych;

18)   badawcze, doświadczalne i technologiczne, związane bezpośrednio z eksploatacją oraz obsługą ruchu reaktorów jądrowych, akceleratorów, generatorów neutronów, komór do produkcji źródeł promieniotwórczych;

19)   z otwartymi źródłami promieniotwórczymi w pracowniach klasy I i II;

20)   związane ze stosowaniem promieniowania jonizującego do celów diagnostycznych i terapeutycznych w zakładach opieki zdrowotnej, z wyjątkiem przypadków dotyczących ratowania życia ludzkiego;

21)   doświadczalne z nowymi rodzajami uzbrojenia i amunicji;

22)   remontowo-konserwacyjne przy amunicji i jej konfekcjonowaniu;

23)   związane z oczyszczaniem terenu z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych;

24)   maszynisty maszyn wyciągowych, sygnalisty szybowego, operatora samojezdnych maszyn przodkowych, operatora pojazdów pozaprzodkowych i samojezdnych maszyn pomocniczych, maszynisty lokomotyw pod ziemią, rewidenta urządzeń wyciągowych – w podziemnych zakładach górniczych;

25)   maszynisty wiertniczego i operatora maszyn podstawowych – w odkrywkowych zakładach górniczych;

26)   mechanika i maszynisty wiertni, operatora i kierowcy agregatów cementacyjnych zasobników oraz urządzeń do intensyfikacji wydobycia ropy i gazu – w zakładach górniczych wydobywających kopaliny metodą otworów wiertniczych i w zakładach wykonujących prace geologiczne;

27)   pilota morskiego;

28)   przy obsłudze znaków nawigacyjnych na wodzie;

29)   przy technicznej obsłudze wodowania statków;

30)   na wysokości na masztach i wieżach antenowych;

31)   na wiaduktach i mostach;

32)   pilota samolotowego, śmigłowcowego i szybowcowego, balonu wolnego i skoczka spadochronowego zawodowego;

33)   nawigatora lotniczego i mechanika pokładowego w lotnictwie;

34)   kontrolera ruchu lotniczego;

35)   kaskadera filmowego;

36)   treserów dzikich zwierząt i akrobatów cyrkowych.

Uwaga!

Reasumując, pracodawca może dokonać ustalenia wykazu prac szczególnie niebezpiecznych oraz wykazu prac wykonywanych przez co najmniej przez dwie osoby, jak również wykazu prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej w jednym akcie (dokumencie) zarządu wewnętrznego – np. załączniku do regulaminu pracy, jednak musi wyraźnie wyodrębnić w nim poszczególne rodzaje prac. Miejmy także na uwadze, że wykazy te należy aktualizować. Zamknięcie ich w jednym załączniku (dokumencie) może zarówno ułatwić, jak i utrudnić tę kwestie.

Autor: 

Halina Góralska

Autor
Halina Góralska
mgr administracji, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, Kierownik Działu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, Ochrony Przeciwpożarowej w Poczcie Polskiej S.A., główny specjalista d/s BHP, wykładowca akademicki przedmiotów zawodowych z zakresu bhp i prawa pracy z wieloletnim doświadczeniem. Laureat konkursu PIP "Najaktywniejszy Pracownik Służby BHP" w 2013r. Wieloletni pracownik służby bhp w Poczcie Polskiej S.A., gdzie obecnie kieruje zespołem pracowników służby BHP i Ochrony Przeciwpożarowej na terenie województwa pomorskiego. Współuczestniczy w projektowaniu kierunków polityki w zakresie bhp oraz nadzoruje jej realizację przez jednostki organizacyjne Spółki.