Kontrole PIP u przedsiębiorców nadal z ograniczeniami w projekcie Prawa przedsiębiorców

Kinga Grodzicka-Lisek
Kinga Grodzicka-Lisek
20.02.2018AKTUALNE

Kontrole PIP u przedsiębiorców nadal z ograniczeniami w projekcie Prawa przedsiębiorców

Stowarzyszenie Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej starało się wyłączyć ograniczenia Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie kontroli u przedsiębiorców. Działania Stowarzyszenia związane są z procesem uchwalania ustawy – Prawo przedsiębiorców. Ustawa ta zakłada bowiem utrzymanie obecnie obowiązujących ograniczeń kontrolnych wobec działalności gospodarczej z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Stowarzyszenie Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: SIPRP) podejmowało działania mające na celu wpisanie do projektowanej ustawy - Prawa przedsiębiorców bezpośrednich sformułowań wyłączających stosowanie odpowiednich przepisów rozdziału 5 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r., poz. 2168 ze zm.; dalej: ustawa o swobodzie działalności gospodarczej) zawierających ograniczenia w zakresie kontroli przedsiębiorców przez PIP. Nowa ustawa, będąca trzonem tzw. Konstytucji biznesu, zakłada bowiem utrzymanie obecnie obowiązujących ograniczeń dotyczących kontroli przedsiębiorców.

Obecnie obowiązujące ograniczenia kontroli PIP u przedsiębiorców

Działania SIPRP zmierzają do tego aby kontrole prowadzone przez PIP w podmiotach gospodarczych odbywały się, bez żadnych wątpliwości, na podstawie przepisów ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Zgodnie bowiem z przepisami obecnej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej kontrola przedsiębiorcy może być prowadzona na podstawie przepisów tejże ustawy (jeżeli ustawa nie stanowi inaczej), a jedynie w zakresie w tej ustawie nieuregulowanym zastosowanie znajdują przepisy ustaw szczególnych, takich jak ustawa o PIP.

Jak podkreślają członkowie SIPRP, we wniosku kierowanym do Komisji Gospodarki i Innowacyjności Senatu RP, aktualne uregulowania zawarte w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej przewidują m.in. następujące ograniczenia pozostające w kolizji prawnej z ratyfikowaną umową międzynarodową (Konwencją Nr 81 MOP):

  • obowiązek zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli (art. 79 ust. 1),

  • zakaz równoczesnego podejmowania i prowadzenia więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy (art. 82 ust. 1),

  • przeprowadzania kontroli w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej;

  • ograniczenie czasu trwania wszystkich kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym (art. 83 ust. 1), który to czas w wyniku ostatniej nowelizacji został obniżony i uzależniony od wielkości przedsiębiorcy,

  • wprowadzenie instytucji sprzeciwu wobec podjęcia i wykonywania kontroli (art. 84c).

Zbyt wąskie obecne wyłączenia spod ograniczeń kontrolnych

Oczywiście spod powyższych ograniczeń kontrolnych ciążących na PIP wyłączone są przypadki kontroli, gdy:

  • jej przeprowadzenie jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia oraz

  • przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego.

Zdaniem jednak SIPRP te wyłączenia są przedmiotowo zbyt wąskie i nie obejmują wielu sytuacji, które powinny być przedmiotem wyłączenia. Wśród przykładów takich sytuacji inspektorzy PIP wskazują kontrole:

  • przeprowadzane w wyniku skarg pracowników (ok. 40 tys. w skali roku),

  • dotyczące warunków bezpieczeństwa i higieny pracy,

  • których przedmiotem są zagadnienia związane z wynagrodzeniami za pracę i czasem pracy oraz legalnością zatrudnienia.

Zatem celem działań SIPRP jest usunięcie takich sformułowań, które pozostawiają wątpliwości i dają możliwość różnorodnej interpretacji przepisów, a także wprowadzają ograniczenia kontrolne.

Okazuje się bowiem, że Sądy w kwestii uprawnień kontrolnych PIP wobec przedsiębiorców podchodzą różnie. Jedne wskazują w swych uzasadnieniach, że PIP powinien działać na podstawie przepisów ustawy o PIP (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 października 2010 r., sygn. I OSK 632/10), a inne podważają działalność PIP w oparciu o przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 11 marca 2010 r. sygn. III SA/Kr 1002/09).

Proponowane przez Stowarzyszenie poprawki do nowej ustawy – Prawo przedsiębiorców

Zdaniem SIPRP konieczne jest jasne wpisanie, iż kontrole prowadzone przez PIP u przedsiębiorców odbywają się na podstawie ustawy o PIP bez ograniczeń wynikających z innych przepisów. Wskazywać miałby na to np. zapis w nowej ustawie – Prawo przedsiębiorców. Dlatego też Stowarzyszenie wnioskowało o wniesienie poprawki w projekcie ustawy – Prawo przedsiębiorców i zmianę poprzez dodanie w treści projektowanego aktu:

  • art. 65 pkt 3 mówiącego, że Przepisów rozdziału: „Ograniczenia kontroli działalności gospodarczej” nie stosuje się do kontroli prowadzonej na podstawie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.

lub też

  • art. 62 ust. 1 pkt 1a mówiącego że: „Przepisów art. 48–51, art. 54, art. 55 i art. 57 nie stosuje się do działalności gospodarczej przedsiębiorców w zakresie objętym kontrolą prowadzoną na podstawie ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy”

Jednak obie propozycje SIPRP zostały odrzucone podczas prac Senatu.

Nie widzimy celowości ani zasadności propozycji, aby inspekcja pracy została całkowicie wyłączona z ustawy Prawo przedsiębiorców, regulującej zasady kontroli firm. Konstytucja biznesu respektuje ratyfikowaną przez nasz kraj Konwencję Międzynarodowej Organizacji Pracy, która zapewnia Państwowej Inspekcji Pracy możliwość skutecznego wszczynania i prowadzenia działań kontrolnych — mówił Mariusz Haładyj, wiceminister przedsiębiorczości i technologii.

Obecnie projektowana ustawa wróciła do sejmu i o dalszych jej losach zadecydują posłowie.

Autor: 

Kinga Grodzicka-Lisek
prawnik

Źródło:

http://www.siprp.pl

Autor
Kinga Grodzicka-Lisek
Prawnik, specjalizujący się w zagadnieniach prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Kilkuletni pracownik kancelarii adwokackiej. Autorka wielu tekstów i porad w zakresie prawa pracy oraz bhp. Redaktor „Portalu bhp” i była redaktor naczelna „Bhp w firmie” w 2011 r., redaktor prowadząca poradnik „Szkolenia bhp w firmie” w latach 2007-2009.