Lista Dortmundzka – ergonomiczna lista kontrolna

Lista Dortmundzka ma charakter kwestionariusza zawierającego aż 323 pytania. Odpowiedzi na pytania zawarte w liście umożliwiają kompleksową analizę prawie wszystkich elementów pracy, co pozwala na zwrócenie uwagi na czynniki decydujące o warunkach pracy z punktu widzenia ergonomii. Umożliwia nie tylko analizę różnych czynników składowych pracy i wydajności, ale również reakcji czynnościowych pracownika na obciążenie pracą. Ergonomiczna lista kontrolna nie zawiera jednak kryteriów oceny oraz elementów dotyczących bezpieczeństwa pracy.

Zgodnie z zasadami przyjętymi w omawianej liście kontrolnej, przed rozpoczęciem szczegółowego badania określonego stanowiska pracy należy dokonać ogólnej oceny występujących na nim najważniejszych aspektów obciążenia pracą.

W tym celu należy odpowiedzieć na 11 następujących pytań ogólnych:

1. Jakiego rodzaju zadania pracownik ma do wykonania?

2. Czy wykonanie zadań wymaga znacznego wysiłku psychicznego?

3. Czy wykonanie zadań wymaga znacznego wysiłku fizycznego?

4. Czy praca wymaga znacznego zaangażowania emocjonalnego, czujności, koncentracji?

5. Czy środowisko pracy ma duży wpływ na pracownika?

6. Czy organizacja pracy ma znaczny wpływ na pracownika?

7. Czy pożądana jest zmiana czynności wykonywanych przez człowieka wpływających na maszynę o odwrotnie?

8. Czy na nauczenie się wykonywanej pracy konieczny jest czas:

– krótszy niż 1 tydzień?

– krótszy niż 1 miesiąc?

– dłuższy niż 1 miesiąc?

9. Czy z pracą wiążą się czynniki socjopsychologiczne, mające niekorzystny wpływ na pracownika?

10. Czy czynniki powyższe wiążą się z samym zadaniem, czy ze środowiskiem pracy?

11. Czy praca jest niebezpieczna, przykra, czy też łatwa?

Analiza odpowiedzi na pytania ogólne umożliwia wyselekcjonowanie tych aspektów pracy i środowiska, które wymagać będą w dalszej części badania pogłębionego, oraz tych, które mogą zostać pominięte lub potraktowane marginalnie.

W następnym kroku należy przystąpić do uzyskania odpowiedzi na tzw. pytania podstawowe oraz w miarę potrzeby na uszczegóławiające je pytania dodatkowe.

Rzetelne, zgodne ze stanem faktycznym wypełnienie Listy Dortmundzkiej lub np. opracowanej na jej podstawie listy kontrolnej CET–II jest sprawą czasochłonną i może sprawiać pewne trudności nawet przeszkolonemu w tym względzie zespołowi ludzi. Nie oznacza to, że z wykorzystywania ergonomicznych list kontrolnych należy zrezygnować. Powinny to jednak być listy dostosowane do analizy i oceny warunków pracy występujących na konkretnych stanowiskach pracy.