Poznaj ogólne wymagania bhp przy maszynach graficznych

Waldemar Klucha
20.04.2017AKTUALNE

Poznaj ogólne wymagania bhp przy maszynach graficznych

Drukarz w swojej pracy korzysta z różnego rodzaju maszyn poligraficznych, np. offsetowych, typograficznych, fleksograficznych, i wiele innych. Jednak, mimo nowoczesnej technologii, aby jego praca była bezpieczna, należy zwrócić uwagę na odpowiednie zabezpieczania tych maszyn. Natomiast przy ich obsłudze trzeba mieć na uwadze kilka zasad bhp. Oto kilka wskazówek, dzięki którym zapewnisz bezpieczeństwo drukarzowi podczas pracy przy maszynach graficznych.

Korzyści 

Informacje zawarte w tym tekście możesz wykorzystać:

  • Podczas szkolenia bhp drukarzy i poligrafów;
  • Do organizacji stanowiska pracy drukarza
  • Podczas oceny ryzyka zawodowego, dokonując charakterystyki stanowiska pracy drukarza.

Przechodząc zatem do ogólnych wymagań bhp przy maszynach graficznych zacznijmy od kwestii dojścia do nich i dostępu do ich poszczególnych elementów.

Platformy przymocowane do maszyn, przeznaczone dla obsługi muszą być mocne i wytrzymałe. Stopnie lub schodki, prowadzące na platformy powinny być zabezpieczone przed ich przewróceniem się lub przesuwaniem się.

Otwory w maszynach, przez które pracownik lub jego odzież mogłyby zostać pochwycone przez będące w ruchu części maszyny, należy zabezpieczyć odpowiednimi osłonami. W miejscach, w których pracownik podczas obsługi jest zmuszony pochylać się nad częściami maszyny będącymi w ruchu, trzeba umieścić odpowiednie urządzenia ochronne, jak poręcze, umożliwiające bezpieczne oparcie się podczas nachylania się.

Ważne

Koła zębate, zębatki, wystające końce wałów, koła zamachowe oraz wszelkie niebezpieczne części maszyn w ruchu powinny być zabezpieczone za pomocą osłon lub poręczy. Natomiast wąskie miejsca pomiędzy częściami maszyn w ruchu powinny być osłonięte. Nie wolno puszczać w ruch maszyn graficznych, jeśli zdjęto z nich urządzenia ochronne, oraz zdejmować ich w czasie ruchu maszyn.

Pracownicy drukarni musza wiedzieć, że przed uruchamianiem maszyn, a w szczególności maszyn wieloformatowych drukarskich płaskich, offsetowych lub rotacyjnych, maszynista daje sygnał dźwiękowy – tak aby słyszały go wszystkie osoby przebywające obok maszyny.

W przypadku naprawy lub remontu maszyn należy wyłączyć dopływ prądu. Obecnie wszystkie części maszyn graficznych w miarę technicznej możliwości powinny posiadać urządzenia do samoczynnego smarowania. Niemniej jednak pamiętajcie, że ręczne oliwienie i czyszczenie tych maszyn podczas ruchu jest wzbronione.

Maszyny drukarskie dociskowe

Teraz kilka słów o maszynach drukarskich dociskowych. Powinny być one wyposażone w samoczynne urządzenia (odgarniacze) usuwające rękę pracownika w chwili zbliżania się tłoku do formy lub wyłącznik samoczynny, zatrzymujący maszynę w przypadku, gdy jakiś przedmiot wpadnie pomiędzy formę a tłok.

Pomiędzy stałym stolikiem a tłokiem cofającym się wraz z przymocowanym do niego aparatem ochronnym powinna być odległość powyżej 50 mm. Ramiona wodzące docisk należy zabezpieczyć osłoną. Maszyny dociskowe o napędzie mechanicznym poruszane przez koło o stałym ruchu powinny posiadać hamulec niezwłocznie zatrzymujący ruch maszyny.

Maszyny dociskowe posiadające:

  • urządzenia ochrony rąk (odgarniacze) mogą być obsługiwane przez jedną osobę, 
  • samoczynny wyłącznik – przez dwie osoby.

Przy myciu walców wolno poruszać maszynę tylko ręcznie.

Maszyny drukarskie płaskie, litograficzne, offsetowe

Zwróćcie uwagę aby kliny, czopy i zębatki, które podczas ruchu maszyny wysuwają się poza jej podstawę i znajdują się w przestrzeni, gdzie przebywają pracownicy, były zabezpieczone w odpowiedni sposób, a w szczególności przez wysuwające się urządzenia ochronne. Pamiętajcie również, że otwory maszyn, gdzie znajdują się części obrotowe, które mogą pochwycić odzież pracownika, powinny być osłonięte.

Również odkryte części ruchome maszyn drukarskich i litograficznych, jak zębatki, wózki, koła zębate, walce do farby, czopy kółek znajdujących się na czołowej części walca, trzeba zabezpieczyć. Natomiast przy regulowaniu kałamarza z farbą, gdzie pracownik pochyla się nad miejscami niebezpiecznymi, musi znajdować się urządzenie ochronne w postaci drążka umożliwiającego pracownikowi bezpieczne oparcie się.

Ważne

Podczas biegu maszyny wzbronione jest zdejmowanie farby, nakładanie pasów i wykonywanie wszelkich prac przy maszynie, mogących spowodować wypadek.

Walce muszą być zabezpieczone przez odpowiednie urządzenia ochronne, a w szczególności drążki wiszące. Zwróćcie również uwagę, że do przewożenia form drukarskich lub kamieni litograficznych należy używać specjalnych wózków. Natomiast zwilżanie powierzchni kamieni litograficznych powinno być dokonywane bądź za pomocą specjalnych urządzeń automatycznych bądź też ręcznie, lecz za pomocą gąbek lub innego sprzętu, przymocowanego na długich rączkach.

Maszyny rotacyjne

W przypadku maszyn rotacyjnych należy przede wszystkim zabezpieczyć w miejsca, gdzie wprowadza się taśmę papieru rotacyjnego, oczywiście w miarę technicznej możliwości. Uruchamianie maszyny w celu naprawy, regulacji lub oczyszczania może być wykonywane jedynie ręcznie lub za pomocą silników pomocniczych.

Uwaga!

Tu również przypominamy, że każdorazowe uruchomienie maszyny nawet silnikiem pomocniczym powinno być poprzedzone sygnałem dźwiękowym.

Korby ręczne powinny wyłączać się samoczynnie zarówno w czasie puszczania w ruch maszyny normalnie, jak i w czasie puszczania jej w bieg powolny za pomocą silnika pomocniczego. Natomiast zespoły służące do rozprowadzania farb muszą być tak zabezpieczone, aby nie powodowały wypadków.

W czasie biegu maszyny rotacyjnej zabronione jest:

  • smarowanie ręczne,
  • dotykanie części ruchomych lub
  • nachylanie się do jej wnętrza.

Zewnętrzne strony walców maszyny rotacyjnej powinny być zabezpieczone osłonami blaszanymi.

Druk wgłębny

Już na wstępie trzeba zwrócić uwagę, że w miarę technicznej możliwości należy zastępować szkodliwe środki rozcieńczające do farb używanych przy druku wgłębnym, jak benzol, toluol lub ksylol, przez materiały mniej szkodliwe.

Pamiętajcie również, że czynności mieszania farb z rozpuszczalnikami i dostarczanie ich do walców druku wgłębnego powinny być dokonywane w aparaturze hermetycznie zamkniętej, załączonej do zbiorników i przewodów rurowych w sposób zautomatyzowany ze zmniejszeniem możliwości szkodliwego działania par lotnych rozpuszczalników.

Natomiast przygotowywanie farb powinno w miarę technicznej możliwości odbywać się w oddzielnym pomieszczeniu, odpowiadającym przepisom dla pomieszczeń o zagrożeniu wybuchowym i wyposażonych w skuteczną wentylację mechaniczną ogólną i miejscową.

Uwaga!

Przechowywanie lub przenoszenie gotowych farb zawierających lotne rozpuszczalniki jest dozwolone tylko w naczyniach szczelnie zamkniętych.

Maszyny druku wgłębnego powinny w miejscach wydzielania się szkodliwych par lotnych rozpuszczalników, a szczególnie w miejscach suszenia druku i przy skrzynkach do farb, posiadać skutecznie działającą miejscową mechaniczną wentylację odciągową. Natomiast mycie i oczyszczanie walców z farby należy wykonywać w oddzielnym pomieszczeniu z miejscową mechaniczną wentylacją odciągową.

Pamiętajcie również, że trzeba skutecznie przeciwdziałać gromadzeniu się ładunków elektryczności statycznej na walcach wskutek tarcia, za pomocą uziemienia.

Autor: 

Waldemar Klucha
specjalista ds. bezpieczeństwa pracy

Słowa kluczowe:
drukowaniemaszyny

Autor
Mgr inż. budownictwa lądowego, absolwent Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Łódzkiej. Główny specjalista ds. bhp, specjalista ds. ochrony ppoż. w firmie doradztwa z zakresu prawa i ochrony pracy SEKA SA

Poradnia 48 Portalu BHP

Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.

Bądź codziennie na bieżąco ze zmianami w branży BHP, dzięki aplikacji stworzonej przez najlepszych Ekspertów.