Pozytywny bilans wypadków przy pracy w 2016 r.

Kinga Grodzicka-Lisek
Kinga Grodzicka-Lisek
31.10.2017AKTUALNE

Pozytywny bilans wypadków przy pracy w 2016 r.

Choć ogólna liczba osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy w 2016 r. była wyższa 0,3 % niż w 2015 r. Pomimo, że wzrosła o 0,4% liczna osób które uległy wypadkom przy pracy ze skutkiem lekkim. To bilans wypadków przy pracy w 2016 r. wygląda lepiej niż w 2015 r. Zmniejszyła się bowiem znacznie liczba wypadków ze skutkiem śmiertelnym oraz z ciężkimi obrażeniami ciała. I to pozwala mieć nadzieję na przyszłość.

W 2016 roku zarejestrowano 87 tys. 886 osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy. Wypadkom ze skutkiem śmiertelnym uległy 243 osoby, zaś ciężkich obrażeń ciała na skutek wypadków przy pracy doznało 467 osób. Daje to o 20% mniej wypadków śmiertelnych i o 0,7 % mniej poszkodowanych z ciężkimi obrażeniami ciała niż w roku 2015. GUS zrewidował i podsumował dane z 2016 r.

Niestety na niekorzyść bilansu za 2016 r. należy zaliczyć większy udział kobiet w ogólnej liczbie osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy. W 2016 roku buło to 37,7% ogółu poszkodowanych w wypadkach przy pracy, a w 2015 r. 37,3%. Natomiast nie zmienił się udział liczby młodocianych w ogólnej liczbie osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy i stanowił 0,1%.

Warto zwrócić również uwagę na wypadki zbiorowe. W 2016 r. liczba wypadków indywidualnych i zbiorowych wyniosła 87 tys.447. W liczbie tej 357 to wypadki zbiorowe, które stanowią 0,41% ogółu wypadków przy pracy (w 2015 r. – 0,38%). Natomiast poszkodowanych w wypadkach zbiorowych zostało 796 osób (103,6% w stosunku do 2015 r.).

Najbardziej wypadkowe branże

Zauważyć trzeba, że największą częstość występowania zdarzeń wypadkowych odnotowano w branżach:

  • Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja – 15,64 (w 2015 r. – 15,05),

  • Górnictwo i wydobywanie – 15,32 (w 2015 r. – 14,67),

  • Opieka zdrowotna i pomoc społeczna – 11,10 (w 2015 r. – 11,16),

  • Przetwórstwo przemysłowe – 10,99 (w 2015 r. – 11,12),

  • Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo – 9,99 (w 2015 r. – 10,60).

Ważne

Pogratulować należy branży budowlanej. Jak wynika ze statystyk GUS w roku 2016 w tej branży odnotowano spadek liczby osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy. Tu liczba poszkodowanych zmniejszyła się o 5,3%, mimo że liczba pracujących wzrosła o 4,7%. Wskaźnik częstości wypadków obniżył się z 6,96 do 6,36.

Poprawę sytuacji wypadkowej i spadek liczby wypadków przy pracy wraz ze spadkiem liczby poszkodowanych zanotowały branże:

  • Budowlana;

  • Handel i naprawa pojazdów samochodowych;

  • Obsługa rynku nieruchomości.

Najbardziej wypadkowe zawody

W 2016 roku, podobnie jak w roku poprzednim, największy odsetek osób poszkodowanych wystąpił w dwóch wielkich grupach zawodów, tj.:

  1. robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (25,4% ogółem osób poszkodowanych w kraju), w której na tak duży odsetek poszkodowanych miały wpływ głównie duże grupy:

  • robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń,

  • robotnicy w przetwórstwie spożywczym,

  • robotnicy obróbki drewna,

  • robotnicy produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni,

  • robotnicy budowlani i pokrewni – z wyłączeniem elektryków;

  1. operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (19,2% ogółem osób poszkodowanych w kraju), w której znaczący wpływ mieli poszkodowani w dużych grupach zawodów, tj.:

  • operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych,

  • kierowcy i operatorzy pojazdów.

Natomiast w kwestii wypadków przy pracy a wielkości zakładu pracy, to w 2016 roku, większość osób poszkodowanych wykonywała pracę w zakładach zatrudniających od 1 do 249 osób.

Staż pracy a wypadki przy pracy

Warto również zwrócić uwagę na staż pracy osób najczęściej ulegających wypadkom przy pracy. Tu bowiem prawidłowość jest wciąż od lat taka sama. Wypadkom przy pracy najczęściej ulegają osoby z krótkim stażem pracy. W 2016 roku, największa grupa osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy to pracownicy ze stażem pracy nieprzekraczającym 3 lat (47,4%). W tej grupie aż 31,7% to osoby o stażu rocznym lub nawet krótszym.

Jak się okazuje wypadki wśród osób ze stażem pracy nieprzekraczającym 3 lat w 2016 roku najczęściej zdarzały się w wśród pracowników z branży:

  1. Administrowanie i działalność wspierająca – 83,5% wszystkich poszkodowanych w tej branży, w tym 69,3% to osoby pracujące 1 rok lub krócej;

  2. Zakwaterowanie i gastronomia – 72,2% wszystkich poszkodowanych w tej branży, w tym 54,8% to osoby pracujące 1 rok lub krócej;

  3. Handel; naprawa pojazdów samochodowych – 59,4% wszystkich poszkodowanych w tej branży, w tym 39,2% to osoby pracujące 1 rok lub krócej;

Pod tym względem – wypadków przy pracy z uwagi na krótki staż zatrudniania – budownictwo znalazło się na IV miejscu w 2016 r. z danymi 54,8% wszystkich poszkodowanych w tej branży, w tym 36,5% to osoby pracujące 1 rok lub krócej.

Ważne

Wypadki przy pracy ze skutkiem śmiertelnym wśród osób o stażu nieprzekraczającym 3 lata stanowiły aż 51,9%, w tym 35,4% to osoby o stażu 1 rok i mniej.

Najwięcej wypadków przy pracy ze skutkiem śmiertelnym osób o krótkim stażu zatrudnienia (nieprzekraczającym 3 lata), odnotowanych zostało w 2016 r. w branży:

  • Administrowanie i działalność wspierająca (81,8% wszystkich poszkodowanych w tej branży);

  • Transport i gospodarka magazynowa (73,7%);

  • Budownictwo (61,5%);

  • Przetwórstwo przemysłowe (54,0%) oraz

  • Handel; naprawa pojazdów samochodowych (52,9%).

Uwaga!

W 2016 r. w Polsce największa grupa pracowników, która uległa wypadkom ze skutkiem śmiertelnym to operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń stanowi (32,5%). W grupie tej, kierowcy i operatorzy pojazdów stanowią natomiast 23,9% ogółu wypadków śmiertelnych w kraju.

Najczęstsze przyczyny wypadków przy pracy

Jak się okazuje w śród przyczyn wypadków przy pracy w 2016 r. znaczna większość z nich wiąże się bezpośrednio lub pośrednio z organizacją pracy i kulturą bezpieczeństwa, stanowią one aż 86,9% ogółu przyczyny wypadków przy pracy. W grupie tych przyczyn znalazły się:

  • nieprawidłowe zachowania pracownika,

  • niewłaściwa ogólna organizacja,

  • brak lub niewłaściwe posługiwanie się czynnikiem materialnym,

  • nieużywanie sprzętu ochronnego,

  • niewłaściwe, samowolne zachowanie się pracownika i jego zły stan psychofizyczny.

Ważne

Najczęstszą przyczyną ponad połowy wypadków przy pracy w Polsce, od szeregu lat, jest nieprawidłowe zachowanie się pracownika. W 2016 r. było to 60,1% przyczyn ogółem (w 2015 – 59,2%). Co składa się na najczęściej na nieprawidłowe zachowanie pracownika? To głównie:

  • niedostateczna koncentracja uwagi na wykonywanej czynności,

  • zaskoczenie nie spodziewanym zdarzeniem,

  • nieznajomość zagrożenia,

  • niewłaściwe tempo pracy,

  • brak doświadczenia.

Kwestia organizacji pracy i organizacji stanowiska pracy stanowiła 9,7% wszystkich przyczyn powodujących wypadki w 2016 r.. W tym przypadku znaczna część osób została poszkodowana na skutek:

  • uderzenia przez obiekt w ruchu (24,3% wydarzeń powodujących uraz w tej grupie przyczyn)

  • uderzenia w nieruchomy obiekt (odpowiednio 26,7%),

  • posługiwania się przedmiotem ostrym lub szorstkim (odpowiednio 15,5%),

  • nadmiernego obciążenia fizycznego lub psychicznego (odpowiednio 11,2%).

W kwestii niewłaściwej organizacji stanowiska pracy, najczęstszą przyczyną wypadku przy pracy były:

  • nieodpowiednie przejścia i dojścia do stanowiska pracy

  • nieodpowiednie rozmieszczanie, składowanie i nieusunięcie zbędnych przedmiotów, substancji lub energii (niewyłączenie zasilania) wokół stanowiska pracy.

Mniej liczną grupę przyczyn, ale równie istotną, stanowiły przyczyny niezwiązane z czynnikiem ludzkim, tj. niewłaściwy stan czynnika materialnego (8,4% ogólnej liczby przyczyn w 2016 r.). Eliminacja tych przyczyn jest znacznie trudniejsza, ponieważ dotyczą one głównie:

  • wad konstrukcyjnych lub

  • niewłaściwych rozwiązań technicznych i ergonomicznych czynnika materialnego lub

  • wad materiałowych, w tym głównie ukrytych wad;

  • niewłaściwego wykonania czynnika materialnego, głównie ze względu na niedotrzymywanie wymaganych parametrów technicznych lub zastosowanie materiałów zastępczych.

Niewłaściwy stan czynnika materialnego wiąże się również z niewłaściwą eksploatacją czynnika materialnego, tj.: nadmierną eksploatacją, niedostateczną konserwacją oraz niewłaściwymi naprawami i remontami.

Reasumując, jeszcze raz podkreślić trzeba, że pozytywną informacją płynącą z danych za 2016 r. jest mniejsza liczba wypadków ze skutkiem ciężkim i śmiertelnym, mimoz że sama ogólna liczba wypadków jest wyższa niż w roku 2015r. Zwrócić uwagę trzeba że nadal największy odsetek poszkodowanych w wypadkach przy pracy to pracownicy ze stażem pracy poniżej 3 lat i w tej grupie jest również najwięcej wypadków śmiertelnych. Pamiętać trzeba także że nadal najsłabszym ogniwem jest sam pracownik. To jego nieprawidłowe zachowanie jest przyczyną ponda połowy wypadków przy pracy. Konieczny jest zatem nadal nacisk na szkolenia bhp (ich jakość) oraz na budowanie kultury bezpieczeństwa w firmach i zakładach pracy.

Autor: 

Kinga Grodzicka-Lisek
prawnik specjalizujący się w prawie pracy i bhp

Autor
Kinga Grodzicka-Lisek
Prawnik, specjalizujący się w zagadnieniach prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Kilkuletni pracownik kancelarii adwokackiej. Autorka wielu tekstów i porad w zakresie prawa pracy oraz bhp. Redaktor „Portalu bhp” i była redaktor naczelna „Bhp w firmie” w 2011 r., redaktor prowadząca poradnik „Szkolenia bhp w firmie” w latach 2007-2009.