RPO do Ministra Zdrowia ws. procedur stwierdzania choroby zawodowej

Obecnie, postępowanie w sprawie stwierdzenia choroby zawodowej może trwać latami, procedury są przewlekłe. Zgodnie z przepisami rozpoznania choroby zawodowej dokonuje lekarz orzecznik. Jeśli pracownik poddający się badaniu nie zgadza się z treścią orzeczenia, może złożyć wniosek o ponowne badanie w jednostce orzeczniczej II stopnia. Natomiast procedurę stwierdzenia choroby zawodowej przeprowadza państwowy inspektor sanitarny, na podstawie orzeczenia lekarskiego. Jeśli ma wątpliwości, może zwrócić się o uzupełnienie orzeczenia, co jednak znacznie wydłuża całą procedurę. Ponadto od decyzji organu inspekcji sanitarnej przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia, w postaci skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Mając to na uwadze oraz uwzględniając wnioski i skargi Rzecznik Praw Obywatelskich, skierował do Ministra Zdrowia pismo w sprawie przewlekłych procedur stwierdzania choroby zawodowej. W piśmie tym Adam Bodnar zwraca uwagę, że: „Przepisy regulujące procedurę wydawania orzeczeń nie określają terminów, w jakich jednostki orzecznicze powinny wydawać orzeczenia. Terminów tych z oczywistych względów organ sanitarny nie może także narzucić jednostce orzeczniczej. W rezultacie proces orzeczniczy może ulec znacznemu wydłużeniu, nawet do kilkunastu miesięcy, zwłaszcza w sytuacjach skomplikowanej oceny narażenia zawodowego lub braków stosownej dokumentacji. Przewlekłość procedury rozpoznania choroby zawodowej przekłada się następnie na przewlekłość procedury stwierdzenia choroby zawodowej.”.

Ponadto jak podkreśla Rzecznik Praw Obywatelskich „decyzje organów Inspekcji Sanitarnej są rozpatrywane przez sądy administracyjne nie pod względem merytorycznym, ale pod kątem zgodności z prawem wydanych decyzji. W takim postępowaniu nie jest więc możliwa merytoryczna ocena prawidłowości orzeczeń lekarskich o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do jej rozpoznania.”

Kolejną wadą systemu, na którą ROP zwraca uwagę jest postępowanie sadów administracyjnych i organów IS. Sąd bowiem nie zgadzając się z decyzją organów Inspekcji Sanitarnej dotyczących chorób zawodowych, uchyla jego decyzję i wskazuje na konieczność uzupełnienia materiału dowodowego i ponownego rozważenia sprawy. Natomiast , mimo zaleceń sądu, organy IS w ponownym postępowaniu nie uzupełniają materiału dowodowego i wydają ponowną decyzję z takimi samymi wadami jak pierwotna. Procedura ta jest nagminna i również powoduje przewlekłość postępowania.

Reasumując powyższe zarzuty RPO ocenia działania kontrolne na gruncie sądowo-administracyjnym, w zakresie stwierdzenia choroby zawodowej, za niewystarczające. Jego zdaniem sytuację mogłoby zmienić poddanie decyzji organów Inspekcji Sanitarnej, o stwierdzeniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do jej stwierdzenia, kontroli sądów powszechnych. Tak jak ma to miejsce w stosunku do decyzji ZUS przyznających lub odmawiających świadczenia rentowe z tytułu niezdolności do pracy.

W swoim piśmie do ministra zdrowia rekomenduje on również wprowadzenie nadzoru nad jednostkami orzeczniczymi rozpoznającymi choroby zawodowe, podobnie jak w przypadku nadzoru ZUS nad orzecznictwem w sprawach dotyczących niezdolności do pracy.

Źródło: https://www.rpo.gov.pl/