Spowodowanie wypadku przez kierowcę pozbawia go prawa do świadczeń?

W sprawie rozpoznanej przez Sąd Najwyższy w wyroku z 18 lipca 2012 r., sygn. akt I UK 69/12, kierowca przekroczył dopuszczalną prędkość prowadząc ciężarówkę z 15 tonami towaru. Przy nadmiernej prędkości stracił panowanie nad pojazdem i uderzył w barierę obok drogi, doznając licznych obrażeń ciała.

Na skutek wypadku kierowca stał się niezdolny do pracy i wystąpił do ZUS o przyznanie renty. ZUS odmówił przyznania świadczenia uzasadniając to tym, że kierowca dopuścił do wypadku ze swojej winy przekraczając dozwoloną prędkość. ZUS w decyzji powołał się na art. 21 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009 r., nr 167, poz. 1322, z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

Kierowca odwołał się od decyzji ZUS do sądu okręgowego. Sąd ten oddalił jego odwołanie. Co prawda, powołany przez sąd biegły stwierdził, że poza przekroczeniem prędkości przyczyną wypadku przy pracy było przesunięcie się towaru, który wiózł kierowca, ale sąd nie uwzględnił tego dowodu przy wydawaniu rozstrzygnięcia w sprawie.

Kierowca złożył apelację od wyroku sądu okręgowego do sądu apelacyjnego. Sąd apelacyjny uznał, że kierowca ma rację domagając się renty, ponieważ przekroczenie prędkości nie było jedynym powodem wypadku. W związku z tym wyrokiem ZUS złożył skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy oddalił kasację ZUS. Sąd Najwyższy zgodził się z wyrokiem sądu apelacyjnego, że poza przekroczeniem prędkości przyczyną wypadku było przesuniecie się towaru na ciężarówce, co zostało także uwidocznione w protokole powypadkowym. Nie można więc twierdzić, że wypadek był spowodowany jedynie z winy kierowcy. Sąd okręgowy powinien zbadać także inne przyczyny wypadku, czego w omawianej sprawie nie zrobił. Samo przekroczenie prędkości przez kierowcę nie może pozbawiać go prawa do renty - podkreślił Sąd Najwyższy.