Sprawdź, co musisz wiedzieć, aby w prawidłowy sposób dokonać przydziału środków higieny osobistej.

Jan M. Pióro
Jan M. Pióro
01.06.2018AKTUALNE

Sprawdź, co musisz wiedzieć, aby w prawidłowy sposób dokonać przydziału środków higieny osobistej.

Jednym z obowiązków pracodawcy jest dostarczenie pracownikom niezbędnych środków higieny osobistej. Jednak jego realizacja nie jest taka prosta, jakby się wydawało. Kluczową kwestią może okazać się zidentyfikowanie grup pracowników w aspekcie poziom zbrudzenia. Jak zatem przyznawać takie środki? Co brać pod uwagę? Sprawdź, jak w prawidłowy sposób wywiązać się z tej powinności i uniknąć kary ze strony PIP czy PIS. 

Korzyści 

Informacje zawarte w tym tekście pozwolą Ci:

  • prawidłowo zrealizować obowiązek zapewnienia pracownikom środków higieny osobistej.
  • bez problemu określić grupę do jakiej należą pracownicy Twojej firmy pod względem poziomu zabrudzenia, co pomoże w ustaleniu zapotrzebowania na środki higieny osobistej.  
  • zmniejszyć zapotrzebowanie na środki higieny osobistej, a tym samym zmniejszyć koszty w tym zakresie.

Zakładowe normy przydziału wydawanych pracownikom środków higieny osobistej, ustalone przez pracodawcę po zasięgnięciu ich opinii, powinny być określone w regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy lub porozumieniu z przedstawicielem pracowników. Ten ostatni przypadek ma miejsce wtedy, gdy na danym pracodawcy nie ciąży obowiązek ustalania regulaminu pracy.

Zróżnicowanie pracowników ze względu na rodzaj wykonywanej pracy

Przede wszystkim, ilość i rodzaje środków higieny osobistej powinny być zróżnicowane i dostosowane do stopnia zanieczyszczenia ciała przy określonych pracach. Ponadto przy ich wydawaniu należy uwzględnić stan środowiska pracy. Dodatkowo trzeba uwzględniać wymogi higieny osobistej związane z wykonywanymi czynnościami, a także względy wynikające z obowiązku przestrzegania wymogów sanitarnych.

Uwaga!

Dostarczone pracownikowi środki higieny osobistej są własnością pracodawcy i powinny być użytkowane wyłącznie w zakładzie pracy.

Zatem, aby we właściwy sposób określić zapotrzebowanie na środki higieny osobistej należy ustalić do jakiej grupy – pod względem rodzaju wykonywanej pracy i towarzyszącemu jej poziomowi zbrudzenia – należą pracownicy firmy.

Takich grup wyróżnia się 6 (zróżnicowanych ze względu na rodzaj wykonywanej pracy i towarzyszący jej poziom zbrudzenia).

Grupa 1

Pracownicy, którym powinno się umożliwić kilkakrotne w ciągu dnia pracy umycie nieznacznie zabrudzonych rąk, przemycie twarzy. Są to pracownicy na stanowiskach nierobotniczych. Przykładowo mogą to być: pracownicy administracyjno-biurowi, techniczno-inżynieryjni poza działami produkcyjnymi (nienarażeni na znaczne zabrudzenie ciała), pracownicy ochrony osób i mienia, a także zatrudnieni jako portierzy.

Grupa 2

Pracownicy, u których zachodzi konieczność usunięcia brudu łatwo zmywalnego z nieosłoniętych części ciała. Są to na przykład rewidenci w środkach komunikacji miejskiej i międzymiastowej czy pracownicy zatrudnieni w budownictwie (sztukatorzy, murarze, posadzkarze, malarze, cieśle, stolarze, dekarze, betoniarze, zbrojarze – przy każdej z tych grup bierze się również pod uwagę ich pomocników).

Grupa 3

Pracownicy, u których zachodzi konieczność kilkakrotnego starannego mycia rąk w czasie pracy - z uwagi na wymagania produkcji lub przepisów sanitarnych albo potrzeby mycia rąk i twarzy z brudu przylegającego do ciała. Przykładowo, są to pracownicy zatrudnieni przy obsłudze obrabiarek do metalu (tokarze, frezerzy, ślusarze narzędziowi), a także inni: spawacze, kierowcy pojazdów w transporcie i komunikacji samochodowej, lakiernicy, piekarze, cukiernicy, pracownicy zakładów gastronomicznych i żywienia zbiorowego.

Grupa 4

Pracownicy, u których zachodzi konieczność mycia rąk, twarzy i kończyn dolnych z brudu silnie przylegającego do skóry oraz pracownicy, u których zachodzi konieczność częstego mycia rąk z uwagi na stałe narażenie na stykanie się z substancjami trującymi lub szczególne wymagania związane z wykonywanymi czynnościami. Są to na przykład:

  1. pracownicy zatrudnieni przy przygotowaniu i układaniu mieszanek asfaltów drogowych, lakiernicy natryskowi,
  2. pracownicy impregnujący drewno,
  3. wulkanizatorzy wyrobów z gumy (na gorąco),
  4. pracownicy warsztatowi i monterzy mechaniki pojazdowej,
  5. pracownicy zaprawiający ziarno fungicydami,
  6. pracownicy zatrudnieni przy rozpylaniu środków ochrony roślin,
  7. pracownicy zatrudnieni przy konfekcjonowaniu lub wydawaniu nieopakowanych artykułów spożywczych.

Grupa 5

Pracownicy, u których zachodzi konieczność mycia górnej części ciała – z uwagi na duży stopień zabrudzenia – lub całego ciała – z brudu pochodzącego z substancji łatwo zmywalnych. Są to najczęściej pracownicy zatrudnieni przy obsłudze urządzeń w studzienkach i kanałach ściekowych, a także czyszczeniu i rozbiórce maszyn oraz urządzeń technicznych (silników, przekładni, kotłów) i czyszczeniu konstrukcji stalowych z rdzy i farby. Do tej grupy należą również osoby zajmujące się malowaniem farbą miniową oraz zatrudnieni przy produkcji i konfekcjonowaniu środków ochrony roślin i inni.

Grupa 6

Pracownicy, u których zachodzi konieczność mycia całego ciała z uwagi na bardzo duży stopień zabrudzenia lub stykania się z substancjami trującymi. Przykładowo, są to pracownicy wykonujący prace przy czyszczeniu zbiorników i cystern do przewozu mocnych kwasów oraz paliw, a także stykający się z silnymi truciznami (związkami arsenu, rtęcią, chromem). W grupie tej znajdują się również osoby zatrudnione:

  1. przy obsłudze urządzeń technicznych w kotłowniach technologicznych i centralnego ogrzewania opalanych stałym paliwem,
  2. przy produkcji wyrobów bitumicznych i asfaltowych,
  3. przy produkcji barwników anilinowych i siarkowych,
  4. w zakładach utylizacji.

Zmniejszanie zapotrzebowania na środki higieny osobistej

Czynnikami sprzyjającymi zmniejszeniu zapotrzebowania na środki higieny osobistej są przede wszystkim:

  • hermetyzacja procesów produkcyjnych,
  • dbałość o warunki mikroklimatu, a także o
  • stan higieniczny pomieszczeń pracy.

W miejsce wydawania środków higieny osobistej w naturze pracodawca może udostępnić pracownikom, w pomieszczeniach umywalni czy przedsionkach kabin ustępów, korzystanie z dozowników z mydłem w płynie lub innego typu urządzeń do wydania ręczników papierowych bądź suszarek do rąk z nawiewem ciepłego powietrza.

Uwaga!

Bezwzględnie należy przestrzegać zakazu zatrudniania przy pracach z truciznami i robotach impregnacyjnych pracowników ze schorzeniami skóry, skaleczeniami, zadrapaniami bądź ranami.

Autor: 

Jan M. Pióro 
specjalista w zakresie prawa pracy,
biegły sądowy w dziedzinie bhp
przy Sądzie Okręgowym w Warszawie

Autor
Jan M. Pióro
Mgr prawa, absolwent Uniwersytetu Łódzkiego, autor wielu publikacji o charakterze poradnikowym wieloletni pracownik Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, ostatnio główny specjalista w Departamencie Prawnym Głównego Inspektoratu Pracy państwowej Inspekcji Pracy, biegły sądowy przy sądach okręgowych w Warszawie, z zakresu bezpieczeństwo i higiena pracy.