Sprawdź, czy szatnie w Twoim zakładzie odpowiadają wymogom określonym w przepisach, zanim sprawdzi to inspektor PIS czy PIP

Halina Góralska
Halina Góralska
29.06.2018AKTUALNE

Sprawdź, czy szatnie w Twoim zakładzie odpowiadają wymogom określonym w przepisach, zanim sprawdzi to inspektor PIS czy PIP

Problem zapewnienia pracownikom szatni i właściwych w nich warunków dotyka wile zakładów. Rodzą się pytania o wyposażenie szatni, o jej organizację? Oczywiście należy, o tym pomyśleć wcześniej, zanim podczas kontroli, np. Inspekcji Sanitarnej, czy PIP, inspektor zwróci uwagę na nieprawidłowości. Oto kilka wskazówek, dzięki którym zgodnie z przepisami zorganizujesz szatnie dla pracowników lub zweryfikujesz warunki w już funkcjonujących pomieszczeniach tego typu.

Korzyści 

Dzięki i informacjom zawartym w tym artykule:

  • Zorganizujesz właściwy rodzaj szatni dla pracowników w swoim zakładzie
  • We właściwy sposób wyposażyszy szatnie dla pracowników swojego zakładu
  • Szatnie pracownicze w Twoim zakładzie będą przygotowane na kontrolę PIS lub PIP

Zgodnie z wymaganiami przepisów pracodawca musi zapewnić warunki do przechowywania przez pracowników odzieży własnej, oraz ochronnej i roboczej w szatniach, dostosowanych do rodzaju prac, stopnia narażenia pracownika na zabrudzenie ciała i zanieczyszczenia jego odzieży substancjami szkodliwymi, trującymi lub materiałami zakaźnymi.

Zgodnie z ogólnymi przepisami bhp, szatnia powinna znajdować się w tym samym budynku, w którym odbywa się praca lub w budynku połączonym z nim obudowanym przejściem. Szatnie pracownicze powinny być urządzone w oddzielnych i suchych pomieszczeniach, które w miarę możliwości będą oświetlone światłem dziennym.

W skład zespołu szatni powinny wchodzić umywalnie łatwo dostępne dla pracowników i zapewniające bezkolizyjny ruch pracowników już umytych i przebranych w odzież własną.

Uwaga!

Szatnie powinny być urządzone oddzielnie dla kobiet i mężczyzn. Nie dotyczy to zakładu pracy, w którym jest zatrudnionych do dziesięciu pracowników na jednej zmianie - pod warunkiem zapewnienia możliwości osobnego korzystania przez kobiety i mężczyzn z tych pomieszczeń.

Wśród szatni pracowniczych wyróżnia się:

  • szatnie odzieży własnej pracowników – do przechowywania odzieży należącej do pracowników, jeśli ze względów higienicznych odzież ta nie powinna stykać się z odzieżą roboczą i środkami ochrony indywidualnej,
  • szatnie odzieży roboczej i ochronnej – do przechowywania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej,
  • szatnie podstawowe – do przechowywania odzieży własnej pracowników oraz odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej,
  • szatnie przepustowe – składają się z części przeznaczonej do przechowywania odzieży własnej pracowników, części przeznaczonej na odzież robotniczą i środki ochrony indywidualnej oraz z przepustowego zespołu sanitarnego z natryskami, który łączy obie części.

Wymagania dla poszczególnych rodzajów szatni

Szatnia odzieży własnej pracowników powinna być wyposażona w szafy przeznaczone do indywidualnego użytku każdego pracownika. W pomieszczeniu szatni powinno przypadać co najmniej 0,3 m² wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z szatni.

Szatnia taka powinna odpowiadać następującym wymaganiom:

  • powinna być urządzona osobna szatnia dla mężczyzn i osobna dla kobiet;
Uwaga!

w przypadku zatrudnienia mniej niż 5 pracowników na jednej zmianie szatnie mogą być wspólne dla mężczyzn i kobiet, z tym że powinny być urządzone kabiny do przebierania się (nie dotyczy szatni wieszakowych przeznaczonych dla pracowników niemających obowiązku stosowania odzieży roboczej i ochronnej).

  • powinna być wyposażona w stojaki wieszakowe na odzież własną pracowników (odzież ta, powinna być przechowywana na indywidualnych wieszakach);
  • stojaki wieszakowe powinny być jednopoziomowe i mieć w dolnej części siatkowe półki na obuwie, w górnej zaś – półki na nakrycia głowy, teczki itp.;
  • szerokość przejścia dla obsługi szatni powinna wynosić, co najmniej 1,1 m między rzędami wieszaków na dwóch sąsiednich stojakach, zaś, co najmniej 0,95 m między ścianą a zewnętrznym rzędem wieszaków;
  • powinna w niej znajdować się przebieralnia wyposażona w miejsca do siedzenia i wieszaki na odzież; liczba miejsc do siedzenia powinna wynosić co najmniej 30% liczby zatrudnionych na najliczniejszej zmianie (nie dotyczy szatni wieszakowych przeznaczonych dla pracowników niemających obowiązku stosowania odzieży roboczej i ochronnej np. pracownicy biurowi).

Szatnia odzieży roboczej i ochronnej powinna być urządzona niezależnie od szatni odzieży własnej pracowników – dla pracowników zatrudnionych przy pracach powodujących znaczne zabrudzenie odzieży (stwarzające możliwość zanieczyszczenia wnętrz szafy do przechowywania odzieży) lub jej zamoczenie oraz dla pracowników, których odzież robocza, z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy, musi spełniać szczególne wymagania higieniczno-sanitarne. Wymagania dla tego typu szatni są następujące:

  • w pomieszczeniu szatni, powinno przypadać, co najmniej 0,3 m² wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z tej szatni;
  • szatnia odzieży roboczej i ochronnej powinna mieć bezpośrednie połączenie z umywalnią, z natryskami i szatnią odzieży własnej pracowników,
  • szatnia taka powinna być wyposażona w szafy przeznaczone do indywidualnego użytku każdego pracownika.

Szatnia podstawowa tworzona jest zamiast osobnych szatni odzieży własnej pracowników oraz szatni odzieży roboczej i ochronnej. Warunkiem jej utworzenia jest jednak zatrudnianie przy pracach, podczas których zabrudzenie odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej występuje w tak małym stopniu, że nie stwarza ryzyka zanieczyszczenia odzieży własnej pracowników.

Szatnia taka powinna odpowiadać następującym wymaganiom:

  • w szatni, powinno przypadać, co najmniej 0,5 m² wolnej powierzchni podłogi na każdego pracownika korzystającego z tej szatni;
  • szatnia, powinna być wyposażona w dwie szafy pojedyncze lub jedną szafę podwójną dla każdego pracownika korzystającego z tej szatni;
  • jedna szafa pojedyncza lub jedna część szafy podwójnej powinna być przeznaczona na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej, zaś druga – na odzież własną pracowników. 

Szatnia przepustowa powinna być urządzona dla pracowników zatrudnionych przy pracach związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się substancji trujących, zakaźnych, promieniotwórczych, drażniących lub uczulających oraz innych substancji o nieprzyjemnym zapachu, a także przy pracach pylących, w wilgotnym i gorącym mikroklimacie lub powodujących intensywne brudzenie.

Wymagania dla tego typu szatni są następujące:

  • część szatni przeznaczona na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej powinna być wyposażona w szafy przeznaczone do indywidualnego użytku każdego pracownika;
  • część szatni przeznaczona na odzież własną pracowników powinna odpowiadać wymaganiom stawianym szatniom odzieży własnej pracowników;
  • ruch użytkowników szatni przepustowej pomiędzy obu jej częściami powinien odbywać się wyłącznie przez zespół sanitarny z natryskami;
  • pracodawca powinien urządzić osobną szatnię przepustową dla pracowników mających kontakt z substancjami trującymi.
Ważne

W szatniach muszą znajdować się miejsca siedzące dla co najmniej połowy zatrudnionych na najliczniejszej zmianie.

Szerokość przejść między dwoma rzędami szaf oraz głównych przejść komunikacyjnych powinna być nie mniejsza niż 1,5 m. Szerokość przejść między rzędami szaf a ścianą powinna być nie mniejsza niż 1,1 m.

Wymagania dla wyposażenia szatni

Wyposażenie szatni powinny stanowić szafy ubraniowe spełniające wymagania Polskiej Normy. Parametry wykonania szaf określa PN-75M-78711:

  • materiał wykonania: stal;
  • wymiary: 1800 mm wysokość x 400 mm szerokość x 480 mm głębokość;

Wymogi dodatkowe:

  • drążek poprzeczny,
  • wieszadła umieszczone na stałe na środku ścian,
  • półka,
  • przegroda dzieląca szafkę na dwie połowy.

Zdarza się czasem, że pracodawcy, organizując szatnie typu podstawowego z uwagi np. na brak miejsca wyposażają je w szafki pojedyncze. Oczywiście podczas kontroli PIP czy PIS sytuacja taka zostanie wskazana jako nieprawidłowa. Przy takim rozwiązaniu pracownicy trzymają swoje ubranie prywatne w tej samej komorze szafki co odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej. Rodzi się wówczas pytanie, czy w takiej sytuacji możliwym będzie przedzielenie szafki na pół?

Odpowiadając na takie pytanie trzeba stwierdzić, że będzie to dopuszczalne rozwiązanie, tylko w przypadku gdy konstrukcja i wymiary szafki odzieżowej pozwalają na ich przedzielenie w sposób umożliwiający spełnienie wymogów higieniczno-sanitarnych i Polskiej Normy. Tylko wówczas takie rozwiązanie będzie do zaakceptowania przez organy kontroli zewnętrznej.

Autor: 

Halina Góralska
Gł. Specjalista ds. bhp
wykładowca przedmiotów zawodowych z zakresu bhp

Autor
Halina Góralska
mgr administracji, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, Kierownik Działu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, Ochrony Przeciwpożarowej w Poczcie Polskiej S.A., główny specjalista d/s BHP, wykładowca akademicki przedmiotów zawodowych z zakresu bhp i prawa pracy z wieloletnim doświadczeniem. Laureat konkursu PIP "Najaktywniejszy Pracownik Służby BHP" w 2013r. Wieloletni pracownik służby bhp w Poczcie Polskiej S.A., gdzie obecnie kieruje zespołem pracowników służby BHP i Ochrony Przeciwpożarowej na terenie województwa pomorskiego. Współuczestniczy w projektowaniu kierunków polityki w zakresie bhp oraz nadzoruje jej realizację przez jednostki organizacyjne Spółki.