Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze przysługują także nauczycielowi

23.04.2014AKTUALNE

Zapewnienie właściwie dobranych środków ochrony indywidualnej (śoi) oraz odzieży i obuwia roboczego dla nauczycieli oznacza dostosowanie ich do warunków i charakteru pracy tej grupy zawodowej. Jest to jeden z obowiązków dyrektora szkoły lub placówki oświatowej, w zakresie działań zmierzających do poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy nauczycieli.

Jednym z wymogów nakładanych przez ustawę z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.) na pracodawcę jest obowiązek ustalenia rodzajów odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie jest niezbędne na stanowiskach pracy w związku z rodzajem wykonywanej pracy. Dotyczy to również szkół i placówek oświatowych w stosunku do nauczycieli.

Nie ma jednak przepisu, który gwarantowałby nauczycielom określony rodzaj i ilość odzieży oraz obuwia roboczego. Kwestie te są regulowane przez przepisy wewnątrzzakładowe, czyli:

  • regulaminy pracy (układy zbiorowe pracy),

  • zarządzenia pracodawcy

  • oraz obwieszczenia o uzgodnionym wyposażeniu w odzież i obuwie robocze.

Nawet jeśli pracodawca nie ustalił przepisów wewnątrzzakładowych to, jeżeli na stanowisku pracy nauczyciela występują szkodliwe czynniki środowiska pracy, nauczycielowi przysługują ŚOI.

A skąd dyrektor ma wiedzieć, czy na danym stanowisku pracy przysługują pracownikowi odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej?

Otóż wiedzę tę posiądzie, dokonując rozpoznania, a następnie oceny zagrożeń występujących na tym stanowisku. Prawidłowa identyfikacja i ocena zagrożeń pozwoli mu określić poziom zagrożenia i podjąć decyzję o konieczności zastosowania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej na danym stanowisku pracy.

ŚOI powinny być przydzielane do stosowania, jeżeli ograniczenie zagrożeń, w wyniku zastosowania rozwiązań organizacyjnych i technicznych, jest niewystarczające, w związku z czym pracownik przy wykonywaniu określonej pracy jest narażony na szkodliwe lub niebezpieczne czynniki w stopniu zagrażającym jego zdrowiu bądź bezpieczeństwu.

Dodatkowo przy ustalaniu niezbędnych do stosowania na określonych stanowiskach pracy ŚOI należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

  • rodzaje ŚOI powinny być uzależnione od charakteru i warunków pracy na określonych stanowiskach pracy oraz związanych z nimi rodzajów i poziomu zagrożeń;

  • ŚOI powinny być dobrane tak, aby stanowiły niezawodny środek zabezpieczający przed skutkami zagrożeń występujących przy wykonywaniu określonych prac oraz nie utrudniały pracy, np. przez ograniczanie swobody ruchów lub pola widzenia;

  • ŚOI powinny być wygodne w użyciu, dopasowane do użytkownika po każdym niezbędnym wyregulowaniu oraz łatwe do czyszczenia i konserwacji (ewentualnie prania), a także powinny umożliwiać osiąganie dobrej wydajności pracy przy zachowaniu normalnego samopoczucia pracownika.

Właściwy dobór ŚOI przyniesie ulgę również dla kieszeni pracodawcy. Otóż środki te powinny być ekonomiczne, trwałe i niewymagające częstej wymiany.

Ważne

W przypadku występowania więcej niż jednego zagrożenia i konieczności stosowania więcej niż jednego śoi – środki te muszą dać się dopasować bez zmniejszenia ich skuteczności ochrony przed każdym z zagrożeń.

 

Warto pamiętać o ogólnej zasadzie, zgodnie z którą zanim pracodawca zastosuje ŚOI, powinien przede wszystkim dążyć do likwidacji bądź ograniczenia zagrożeń w środowisku pracy. Może tego dokonać poprzez prawidłową organizację procesów technologicznych, odpowiednie rozwiązania architektoniczne, a także przez zapewnienie skutecznych ochron zbiorowych (np. wentylacji, środków tłumiących hałas, urządzeń zabezpieczających).

Odzież i obuwie robocze należy przydzielić pracownikom wykonującym prace, przy których odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu oraz gdy występują określone wymagania technologiczne, sanitarne lub bhp.

Przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego powinny być uzależnione od charakteru oraz warunków pracy na określonych stanowiskach pracy, a także związanych z nimi stopnia brudzenia i niszczenia odzieży oraz obuwia roboczego i wymagań technologicznych, sanitarnych i bhp.

Warto pamiętać, że nawet jeśli w przepisach bhp i zakładowych normach przydziału ŚOI nie przewidziano ich stosowania na konkretnym stanowisku pracy, pracownikowi przysługuje roszczenie o ich przydzielenie.

Natomiast fakt dostarczenia pracownikowi śoi oraz odzieży i obuwia roboczego powinien być potwierdzony w formie pisemnej. Przepisy nakładają na pracodawcę obowiązek prowadzenia imiennej karty wyposażenia pracownika w odzież i obuwie robocze oraz ŚOI.

Autor: 

Małgorzata Mądra-Janeda
specjalista ds. Karty Nauczyciela i przepisów wykonawczych do niej,
wykładowca w zakresie wymagań bhp wynikających z dyrektyw Unii Europejskiej