System pierwszej pomocy w zakładzie pracy pod lupą PIP

05.09.2017AKTUALNE

System pierwszej pomocy w zakładzie pracy pod lupą PIP

Jak wynika z danych Państwowej Inspekcji Pracy ponad 4 tys. pracodawców i innych podmiotów, skontrolowanych w 2016 r., nie przygotowało instrukcji pierwszej pomocy albo opracowało ją błędnie. Natomiast ok. 150 firm, nie wyznaczyło pracowników do jej udzielania albo ustanowiło nieodpowiednią ich liczbę, a ponad 3 tys. nie miało niezbędnych do tego środków. A czy Ty zadbałeś właściwie o zapewnienie pierwszej pomocy swoim pracownikom?

Obowiązkiem, wynikającym z art. 2091 Kodeksu pracy, nałożonym na pracodawcę jest zapewnienie środków niezbędnych do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników, a także wyznaczenie pracowników do:

  • udzielania pierwszej pomocy,
  • wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników,

Według wskazówek ustawodawcy działania, o których mowa powyżej, powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagrożeń. Natomiast liczba pracowników, wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy i prowadzenia ewakuacji, ich szkolenie oraz wyposażenie powinny uwzględniać rodzaj i poziom występujących zagrożeń.

Niestety jak się okazuje, realizacja tego obowiązku nie wygląda najlepiej. Według danych PIP, pracodawcy mają wyraźny problem z opracowaniem prawidłowych instrukcji pierwszej pomocy. Także wyznaczenie pracowników do udzielania pierwszej pomocy oraz ich przygotowanie przysparza pracodawcom trudności.

Z informacji uzyskanych w Głównym Inspektoracie Pracy (GIP) przez Puls Biznesu wynika, że mniej nieprawidłowości zostało odnotowanych u tych pracodawców, u których badano okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy, przede wszystkim ciężkich, śmiertelnych i zbiorowych. Czynności te PIP prowadziła w 2016 r. w ponad 3,38 tys. zakładów. Brak instrukcji pierwszej pomocy lub ich błędne opracowania stwierdzono w 57 z nich, niewyznaczenie osób do jej udzielania lub niewłaściwą ich liczebność — w 100, a brak odpowiedniego wyposażenia — w 71.

Mniejsza skala nieprawidłowości wynika głównie z faktu, że zasadniczym obszarem zainteresowania organów PIP podczas kontroli powypadkowych jest łańcuch przyczynowo-skutkowy zdarzenia. Inspektorzy pracy podczas takich kontroli zwracają szczególną uwagę na czynniki środowiska pracy i elementy organizacji pracy, które mogły przyczynić się do wypadku. Organizacja pierwszej pomocy nie ma zasadniczego wpływu na zaistnienie takiego zdarzenia, dlaczego częściej jest przedmiotem kontroli o charakterze profilaktycznym — wyjaśnia Jakub Chojnicki, wicedyrektor Departamentu Nadzoru i Kontroli GIP redakcji Pulsu Biznesu.

No cóż w przepisach Kodeksu pracy dość enigmatycznie wskazano, że działania w zakresie zapewnienia pierwszej pomocy oraz zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagrożeń. Doprecyzowaniem tego obowiązku miał być przepis § 44 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650). W myśl tego przepisu obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom sprawnie funkcjonujący systemu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środków do udzielania pierwszej pomocy. W szczególności pracodawca powinien zapewnić:

  • punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane są prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne ze względu na ostre działanie toksyczne;
  • apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

Pomocą w zakresie ustalenia ilości, usytuowania i wyposażenia punktów pierwszej pomocy i apteczek ma służyć pracodawcy lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami. To właśnie w porozumieniu z lekarzem pracodawca ma realizować swój obowiązek w zakresie odpowiedniej organizacji w firmie systemu pierwszej pomocy w razie wypadku.

Rozporządzenie ogólne w sprawie bhp rzuca nieco światła na liczbę osób w firmie wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy. Mianowicie do obsługi punktów i apteczek, na każdej zmianie powinien być wyznaczony pracownik, przeszkolony w udzielaniu pierwszej pomocy.

W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników, o których mowa w ust. 3.