Czy tematyka czasu pracy może być przedmiotem konsultacji bhp?

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
24.07.2018AKTUALNE

Jak wiemy decyzje, które dotyczą sfery technicznego bezpieczeństwa pracy nie są podejmowane przez pracodawcę w pełni samodzielnie. Przepisy przewidują bowiem czynny udział pracowników, poprzez konsultacje, w zakresie podejmowanych działań dotyczących bhp. Zastanówmy się więc, czy także problematyka związana z czasem pracy może i powinna być przedmiotem konsultacji z pracownikami – mimo, iż formalnie przepisy o czasie pracy nie są przepisami z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy?

Pracodawca jest podmiotem organizującym proces pracy. Jest odpowiedzialny w stosunku do osób zatrudnionych zarówno w kwestiach prawnej ochrony pracy, jak również technicznego bezpieczeństwa związanego z jej wykonywaniem. Wpisuje się to w pojęcie ryzyka, które obciąża podmiot zatrudniający oraz w żadnym wypadku nie powinno być przenoszone na pracowników. Organizując pracę, szczególny nacisk należy położyć na zagadnienia związane z bezpieczeństwem pracowników. To właśnie te kwestie są ze szczególnym nasileniem kontrolowane przez organy PIP i z tytułu naruszeń w tym obszarze przewidziane są najbardziej surowe sankcje wynikające z przepisów Kodeksu pracy, ustawy o PIP oraz Kodeksu karnego.

Obowiązkiem pracodawcy jest prowadzenie konsultacji z pracowniami w kwestii działań związanych z bhp.

Jak już nadmieniono na wstępie, rolą pracodawcy jest konsultowanie z pracownikami wszelkich działań związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy.

Przepisy wymieniają przykładowy katalog przypadków – zagadnień, w ramach których konsultacje z pracownikami powinny być przeprowadzone.

Warto zauważyć, że przepis ogranicza wprost obowiązek podejmowania konsultacji do działań związanych z bhp. Tymczasem należy zwrócić uwagę, że wpływ na bezpieczeństwo pracy ma wypełnianie przez pracodawcę oraz pracowników obowiązków wynikających nie tylko z przepisów Kodeksu pracy poświęconych bhp oraz szeregu rozporządzeń wykonawczych w tym zakresie. Bezpieczeństwo pracy to również „dawkowanie pracy” w sposób zgodny z przepisami o czasie pracy, które to przepisy nie należą formalnie do zagadnień technicznego bezpieczeństwa pracy.

Na bezpieczeństwo pracowników wpływa również obowiązek przestrzegania przepisów o czasie pracy.

Trudno mówić o bezpieczeństwie zatrudnionych w przypadku permanentnego naruszania przepisów o czasie pracy, w zakresie:

  • pracy w godzinach nadliczbowych,
  • naruszania przepisów dotyczących prawa pracowników do przerw w pracy wliczanych do czasu pracy,
  • naruszania zasad regulujących prawo do odpoczynku dobowego oraz tygodniowego.

Z całą zatem pewnością, prawidłowa i bezpieczna organizacja pracy to nie tylko zapewnienie pracownikom właściwych, szeroko rozumianych środków chroniących zdrowie i życie wynikających z przepisów należących do sfery bhp. Bezpieczeństwo pracowników to w dużym stopniu wspomniany wcześniej obowiązek przestrzegania przepisów o czasie pracy.

Uwaga!

Warto mieć świadomość, że inspektorzy pracy badający problematykę wypadków przy pracy zawsze analizują, czy do zdarzenia doszło w tak zwanym „normalnym czasie pracy”, czy w ramach pracy w godzinach nadliczbowych. W przypadku gdy do wypadku dochodzi w ramach organizacji pracy, która naruszała przepisy o czasie pracy, wówczas okoliczność ta jest dla pracodawcy zawsze obciążająca.

Istnieją przesłanki za tym, że kwestie czasu pracy również powinny podlegać konsultacjom z pracownikami.

W kontekście powyższych rozważań rodzi się pytanie postawione we wstępie: czy problematyka czasu pracy i zasad związanych z przestrzeganiem przepisów o czasie pracy powinna być przedmiotem konsultacji bhp? A może jest to zagadnienie niezwiązane bezpośrednio z kwestiami wynikającymi z przepisów bhp, w tym dotyczących konsultacji z pracownikami?

Odnosząc się do powyższych wątpliwości należy uznać, że obligatoryjnie wszelkie kwestie związane z czasem pracy, które mogą mieć nawet pośredni wpływ na bezpieczeństwo pracowników powinny być przedmiotem konsultacji z pracownikami. Można przyjąć, że konsultacje w zakresie czasu pracy mieszczą się w szeroko rozumianej organizacji procesu pracy.

Ważne

Jeżeli zatem pracodawca zamierza wprowadzić modyfikacje w zakresie obowiązującego w zakładzie systemu czy rozkładu czasu pracy warto tę kwestię przeanalizować pod kontem ewentualnego oddziaływania na bezpieczeństwo pracowników.

Pracownicy lub ich przedstawiciele, w przypadku gdy pracodawca uzna, że problematyka czasu pracy nie zasługuje na podjęcie jej podczas konsultacji bhp, mają prawo zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy. W takim przypadku skarga zainicjuje postępowanie kontrolne. Wówczas inspektor zweryfikuje prawidłowość przeprowadzania konsultacji bhp, w tym zakres tematyki, która podlega w ich ramach omówieniu. Istnieje całkiem spora szansa, że brak poruszania podczas konsultacji bhp problematyki związanej z organizacją czasu pracy oraz zmianami w tym zakresie zostanie zakwestionowana w ramach skierowanych do pracodawcy środków prawnych.

Autor: 

Sebastian Kryczka

prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.