Dorozumiane powołanie służby bhp

Zatrudnienie przekraczające 100 pracowników rodzi na pracodawcy obowiązek utworzenia służby bhp, która pełni funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Szczegółowe kwestie funkcjonowania takiej służby uregulowane są w rozporządzeniu Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 1997 r. nr 109, poz. 704 ze zm.). Powyższe rozporządzenie regulujące funkcjonowanie służby bhp ma zastosowanie do ogółu pracodawców.

W przypadku pracodawców mniejszych – zatrudniających do 100 pracowników pracodawca powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Należy jednak pamiętać, że pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca ma zamiar powierzyć wykonywanie zadań służby bhp powinien spełniać wymogi kwalifikacyjne dla pracowników tej służby oraz mieć ukończone szkolenie w dziedzinie bhp dla pracowników tej służby.

Jak wiadomo nie zawsze pracodawca może dysponować pracownikiem, który spełnia powyższe kryteria. W takim przypadku brak kompetentnych pracowników powoduje, że pracodawca może powierzyć wykonywania zadań służby bhp specjalistom z poza zakładu pracy.

Przepisy regulujące funkcjonowanie służby bhp, w tym obowiązek jej utworzenia nie normują procedury, według której pracodawca taką służbę tworzy. W braku szczegółowych uregulowań wydaje się, że można to uczynić w drodze zarządzenia zakładowego, z którego będzie wynikał zarówno skład osobowy komórki bhp, jak również zakres zadań i uprawnień pracowników służby.

W praktyce nie można jednak wykluczyć sytuacji kiedy to pracodawca nie wyda zarządzenia wewnętrznego, na podstawie którego zostanie powołana fakultatywna służba bhp, a jednocześnie zadania służby bhp będą wykonywane przez pracownika zatrudnionego przy innej pracy, zaś w ramach rozdziału jego etatu zostanie wyodrębnione stanowisko przykładowo specjalisty do spraw bhp. Czy wówczas uwzględniając fakt zatrudnienia pracownika na stanowisku typowym dla służby bhp można uznać, że pracodawca utworzył służbę bhp ze wszystkimi tego konsekwencjami?

Mimo braku szczegółowych uregulowań dotyczących sposobu tworzenia służby bhp wydaje się, że pracownik zatrudniony przy innej pracy, który jednocześnie jest zatrudniony na stanowisku charakterystycznym dla służby bhp nie będzie pracownikiem jednoosobowej komórki bhp. – Tak należy wnioskować biorąc pod uwagę brak jej utworzenia oraz uwzględnienia w schemacie organizacyjnym pracodawcy i podania stosownej informacji do wiadomości pracowników. W takiej sytuacji jest oczywiście pokrzywdzony pracownik – brak formalnego wyeksponowania komórki bhp z jednoczesnym zatrudnieniem na stanowisku przewidzianym w służbie bhp może spowodować, że wątpliwe będzie zaliczenie jego stażu pracy do stażu w służbie bhp.

Oczywiście nie można wykluczyć sytuacji kiedy to pracownik napiszę skargę do Państwowej Inspekcji Pracy – argumentując, że skoro był zatrudniony na stanowisku typowym dla służby bhp to staż pracy – mimo braku formalnego wyodrębnienia służby bhp – będzie wlicza się do stażu pracy w służbie. Skarga taka będzie mogła oczywiście zainicjować postępowanie kontrolne, które będzie realizowane przez inspektora biegłego w problematyce funkcjonowania służby bhp. Uwzględniając jednak brak bezpośrednich wskazań dotyczących procedury powoływania służby bhp, w tym w zakresie zaliczania do stażu pracy w służbie bhp okresu przepracowanego na stanowisku jakie formalnie w służbie bhp występuje, trudno oczekiwać od inspektora pracy, że podejmie on wiążące rozstrzygnięcie w sprawie. Z całą pewnością nie należy się spodziewać, że inspektor wyda nakaz utworzenia służby bhp wyłącznie na tej podstawie, że pracownik świadczy pracę na stanowisku, którego nazwa pokrywa się z nazewnictwem obowiązującym przy stanowiskach służby bhp.