Ile powinna trwać przerwa w pracy przed komputerem pracownicy w ciąży?

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
29.10.2018ARCHIWALNY

Praca przed komputerem charakteryzuje się swoistymi zagrożeniami dotyczącymi narządu wzroku oraz układu mięśniowo-szkieletowego. Redukcja wspomnianych zagrożeń jest możliwa poprzez właściwą organizację czasu pracy – wprowadzenie 5 minutowych przerw w pracy lub zapewnienie pracy niewymagającej obsługi monitora ekranowego. Na przerwy 10 minutowe mogą liczyć pracownice w ciąży, na podstawie przepisów szczególnych. Czy oznacza to, że ciężarna pracownica ma również prawo do 5 minutowych, niezależnych przerw wliczanych do czasu pracy?

Od 1 maja 2017 r. istnieje możliwość powierzania pracy przy komputerze pracownicy w ciąży w pełnym wymiarze czasu pracy z zastrzeżeniem, że czas spędzony przy obsłudze monitora ekranowego nie może jednorazowo przekraczać 50 minut, po którym to czasie powinna nastąpić co najmniej 10-minutowa przerwa, wliczana do czasu pracy.

Ważne

Dla przypomnienia warto dodać, że monitorem ekranowym jest każde urządzenie do wyświetlania informacji w trybie alfanumerycznym lub graficznym, niezależnie od metody uzyskiwania obrazu.

Z przepisów rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe wynika, iż rolą pracodawcy jest zapewnienie pracownikom łączenie w sposób naprzemienny pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi rodzajami prac nie obciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała – przy nieprzekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Alternatywnym rozwiązaniem jest zapewnienie 5 minutowej przerwy, wliczanej do czasu pracy – po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Jak długa przerwa w pracy należy się pracownicy w ciąży obsługującej monitor ekranowy?

Uwzględniając powyższe rozwiązania organizacyjne mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa pracy przed komputerem pracodawca może mieć uzasadnione wątpliwości:

  • czy pracownica w ciąży ma prawo tylko do 10 minutowej przerwy wynikającej z rozporządzenia w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży?
  • czy jest uprawniona również do 5 minutowej przerwy jaką powinien mieć każdy pracownik, w przypadku braku możliwości powierzenia innej pracy, niezwiązanej z obsługą monitora ekranowego?

Odnosząc się do powyższej wątpliwości, w braku odmiennej regulacji, należy uznać, że przepis rozporządzenia w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży nakładający obowiązek udzielania 10 minutowych przerw w pracy po 50 minutowej pracy związanej z obsługą monitora jest przepisem szczególnym względem stosowanej wobec ogółu pracowników normy w zakresie stosowania co najmniej 5 minutowych przerw po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Przyjmując założenie, że regulacja rozporządzenia w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży jest szczególna względem przepisów rozporządzenia dotyczącego bhp na stanowiskach pracy wyposażonych w monitory ekranowe, powstaje pytanie:

  • czy „szczególny” charakter regulacji dającej prawo do 10 minutowych przerw wyłącza automatycznie prawo do 5 minutowej (dodatkowej) w takim przypadku przerwy?

Przepisy nie rozstrzygają powyższego dylematu, tym bardziej, że mamy w omawianej sytuacji do czynienia z aktami równorzędnymi – rozporządzeniami. Należy jednak odwołać się do pewnej logiki w celu ustalenia prawa do 10 czy 15 minut przerwy.

Otóż przepis rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach pracy wyposażonych w monitory ekranowe nakazuje udzielanie co najmniej 5 minutowej przerwy – po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Z przepisów rozporządzenia w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży wynika, że świadczenie pracy przy komputerze ograniczone jest do 50 minut, po których to powinna nastąpić 10 minutowa przerwa w pracy wliczana do czasu pacy. Tym samym pracownica nie ma prawnej (legalnej) możliwości przepracowania pełnej godziny pracy przy komputerze, która by uprawniała ją do 5 minutowej przerwy wliczanej do czasu pracy.

Uwzględniając powyższy logiczny tok rozumowana należy uznać, że pracownica w ciąży ma wyłącznie prawo do 10 minutowej przerwy w związku ze świadczeniem pracy z wykorzystaniem monitora ekranowego w nieprzekraczalnym wymiarze 50 minut w ramach jednej godziny pracy.

Autor: 

Sebastian Kryczka

Prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.