Jak opanować zamęt po wprowadzeniu zmian w przepisach dotyczący szkoleń bhp w czasie epidemii?

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
24.04.2020AKTUALNE

Zmiany do ustawy o COVID-19 z 16 kwietnia 2020 r. wprowadzają nowe zasady w zakresie szkoleń bhp. W związku z tym wygasły wcześniejsze rekomendacje Głównego Inspektora Pracy w zakresie organizacji szkoleń bhp. Ma to szczególne znaczenie w przypadku pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych. Jak zatem opanować bałagan jaki powstał w międzyczasie? Jak pogodzić zalecenia z przepisami? Postaram się rzucić nieco światła na ten problem.

Osoba posiadająca status ubiegającego się o zatrudnienie jest kierowana na wstępne profilaktyczne badania lekarskie, w dalszej kolejności zawierana jest umowa, a następnie przed dopuszczeniem pracownika do pracy konieczne jest zapewnienie wstępnych szkoleń bhp. Jednak realizacja tych procedur ostatnio stała się problematyczna w związku z ogłoszonym stanem epidemii i coraz bardziej powszechnym narażeniem na COVID-19.

W przypadku profilaktycznych badań lekarskich sprawa została uregulowana w przepisach rangi ustawowej, gdzie jednoznacznie uregulowano w szczególności zawieszenie okresowych profilaktycznych badań lekarskich. Kolejna odsłona przepisów to ustawa z 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, która wprowadza nowe zasady w zakresie szkoleń bhp. W jej treści zawarto modyfikacje dotyczące sposobu organizowania i prowadzenia szkoleń bhp – w tym oczywiście pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, w przypadku których szkolenia mają szczególnie duże znaczenie (uwzględniając, jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem pracy na tych stanowiskach).

Jak sytuacja ze szkoleniami okresowymi bhp wyglądała przed zmianą przepisów?

Zanim zasady przewidziane w tarczy antykryzysowej 2.0 zostały wprowadzone, Główny Inspektor Pracy dopuszczał w szczególności możliwość przeprowadzenia szkoleń okresowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w formie samokształcenia kierowanego lub seminarium, w szczególności z użyciem środków komunikacji elektronicznej, wykorzystujących możliwość przesyłania obrazu i dźwięku (on-line). Zgodnie z rekomendacją GIP, pracownicy powinni otrzymać (np. pocztą elektroniczną) komplet niezbędnych materiałów do zaktualizowania i uzupełnienia swojej wiedzy i umiejętności z zakresu przepisów i zasad bhp związanych z wykonywaną pracą, zagrożeń związanych z wykonywaną pracą oraz metod ochrony przed tymi zagrożeniami, postępowania w razie wypadku i w sytuacjach zagrożeń.

Co ze szkoleniem przeprowadzonym zgodnie z zaleceniami GIP przed zimną przepisów?

W związku z wprowadzeniem nowych regulacji ustawowych, wcześniejsze zalecenia GIP mają już charakter historyczny i nie należy się na nie powoływać.

Wyjątek może stanowić wyłącznie sytuacja kiedy to w okresie między wydaniem tych zaleceń a wprowadzeniem stosownych przepisów ustawowych przeprowadzono szkolenia bhp, w tym dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, według rekomendacji GIP. W takiej sytuacji wypełniając zaświadczenie o ukończeniu szkolenia okresowego trzeba będzie wpisać nazwę rzeczywistej formy szkolenia, według której zostało ono przeprowadzone – czyli zgodnie z rekomendacjami GIP – samokształcenie kierowane lub seminarium.

Pracodawcy, którzy wstrzymali się z organizowaniem szkoleń bhp powinni zastosować się do nowych zasad zawartych w tarczy antykryzysowej 2.0. Wynika z niej, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii dopuszcza się prowadzenie szkoleń wstępnych w dziedzinie bhp w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej z wyjątkiem instruktażu stanowiskowego – przewidzianego między innymi dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych. Tym samym instruktaż ogólny będzie mógł być przeprowadzony zdalnie.

Uwaga!

Fakt, iż nowe przepisy posługują się pojęciem „dopuszcza się” można uznać, iż zapewnienie szkolenia za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej jest rozwiązaniem ostatecznym - w tym dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych.

Czy odnotowywać formę szkolenia w karcie szkolenia wstępnego?

Jak wiadomo odbycie instruktażu ogólnego oraz instruktażu stanowiskowego musi być potwierdzone na piśmie w karcie szkolenia wstępnego, która jest przechowywana w aktach osobowych pracownika. Pytanie, czy w karcie szkolenia wstępnego należy umieścić stosowną informację o tym, że instruktaż został przeprowadzony zdalnie?

Odnosząc się do powyższej wątpliwości należy przyjąć, że nie ma (póki co) konieczności eksponowania w treści karty szkolenia wstępnego faktu, iż instruktaż ogólny został przeprowadzony za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Oczywiście nie można wykluczyć, że w tym zakresie zostaną wydane stosowne rekomendacje przez Głównego Inspektora Pracy, który zaleci aby dla porządku zamieszczać zapis, z którego treści będzie wynikało, iż instruktaż stanowiskowy został przeprowadzony zdalnie na podstawie przepisów obowiązujących w okresie epidemii COVID-19.

Reasumując, możliwość przeprowadzenia szkolenia wstępnego bhp w przypadku pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w formie elektronicznej (za wyjątkiem instruktażu stanowiskowego) jest absolutnym wyjątkiem od reguły. Wynika to jednoznacznie z brzmienia przepisu, który nie znosi obowiązku przeprowadzania instruktażu ogólnego według obowiązujących dotychczas zasad tylko daje możliwość przeprowadzenia instruktażu ogólnego w formie zdalnej. W sytuacji zatem gdy pracodawca zatrudnia pracownika na stanowisku robotniczym, a warunki panujące w zakładzie to umożliwiają, wówczas rekomendowana formą szkolenia wstępnego – w ramach instruktażu ogólnego – będzie instruktaż przeprowadzany zgodnie z zasadami obowiązującymi i ukształtowanymi przed stanem epidemii.

Autor: 

Sebastian Kryczka

Prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.