Jak wygląda skład służby bhp gdy liczba pracowników przekracza 600?

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
10.01.2020AKTUALNE

W przypadku obsady stanowisk służby bhp pracodawca ma ograniczone przez przepisy pole manewru, w szczególności przy przekroczeniu liczby 600 zatrudnionych pracowników. Zastanówmy się, czy zatrudnienie 601-szego pracownika na podstawie krótkiej umowy terminowej (np. na okres próbny) oznacza konieczność natychmiastowego zatrudnienia, na pełen etat, przynajmniej jednego pracownika służby bhp?

Zwiększanie zatrudnienia to naturalny kierunek rozwoju każdego pracodawcy – świadczący o rozwoju prowadzonej działalności. Wzrost liczby pracowników to nie tylko zwiększenie przykładowo produkcji czy liczby świadczonych usług – co przekłada się na wymierne korzyści finansowe, ale również dodatkowe obowiązki z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy. W szczególności dotyczy to powołania służby bhp w związku z zatrudnieniem powyżej 100 pracowników.

Problematyka funkcjonowania służby bhp nie jest w Kodeksie pracy szczegółowo unormowana. Niezbędne jest odwołanie się do przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 1997 r. nr 109, poz. 704 ze zm.). Powyższe rozporządzenie normujące funkcjonowanie służby bhp ma zastosowanie do ogółu pracodawców.

Służba bhp jako komórka zakładu pracy

Służbę bhp stanowią wyspecjalizowane i wyodrębnione komórki organizacyjne podlegające bezpośrednio pracodawcy. U pracodawcy będącego jednostką organizacyjną służba bhp podlega bezpośrednio osobie zarządzającej tą jednostką lub osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego, upoważnionej przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zasadą jest, że liczbę pracowników służby bhp ustala pracodawca. Nie ma jednak w tym względzie zupełnej dowolności. Pracodawca powinien bowiem uwzględnić:

  • stan zatrudnienia,

  • występujące w zakładzie warunki pracy,

  • zagrożenia zawodowe,

  • uciążliwości pracy.

Warto mieć na względzie, że przepisy regulują minimalną liczbę pracowników komórki bhp w zależności od liczby pracowników. I tak pracodawca zatrudniający:

  • od 100 do 600 pracowników tworzy wieloosobową lub jednoosobową komórkę albo zatrudnia w tej komórce pracownika służby bhp w niepełnym wymiarze czasu pracy;

  • ponad 600 pracowników zatrudnia w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 1 pracownika służby bhp na każdych 600 pracowników (kolejnych jak należy rozumieć).

Obowiązek zatrudnienia pracownika służby bhp na pełen etat

Obowiązek zatrudnienia co najmniej jednego pracownika służby bhp w pełnym wymiarze czasu pracy przy zatrudnieniu 601-go pracownika może okazać się w praktyce problematyczny do realizacji. Brak jego wykonania może jednak skończyć się nakazem ze strony inspektora pracy. Dodatkowo sprawa skomplikuje się gdy brak realizacji powyższego obowiązku zostanie ustalony w związku z kontrolą inspektora PIP prowadzona na skutek wypadku przy pracy (ciężkiego, zbiorowego lub śmiertelnego).

- Co w sytuacji gdy 601-szy pracownik jest zatrudniony na podstawie krótkiej umowy terminowej, np. umowy na okres próbny? W jakim czasie od zatrudnienia dodatkowego pracownika pracodawca powinien zatrudnić pracownika służby bhp w pełnym wymiarze czasu pracy?

Odpowiadając wprost na powyższe pytania należy kategorycznie stwierdzić, że obowiązek zatrudnienia przynajmniej jednego pracownika służby bhp, w pełnym wymiarze czasu pracy, w związku z przekroczeniem liczby 600 pracowników, jest niezależny od tego, czy umowa zawarta z 601-szym pracownikiem jest krótką umową na czas określony (w tym na okres próbny), czy na czas nieokreślony. Tym samym pracodawca nie powinien czekać na ewentualne przedłużenie umowy z nowym pracownikiem czy na zawarcie umowy na czas nieokreślony, aby zatrudnić pracownika służby bhp w pełnym wymiarze czasu pracy.

Jeżeli wraz z przekroczeniem 100 pracowników pracodawca zatrudnia w komórce bhp pracownika w pełnym wymiarze czasu pracy, wówczas przekroczenie liczby 600 pracowników nie jest problematyczne. Jeżeli jednak pracownik służby bhp był zatrudniony na część etatu, to pracodawca wraz z zatrudnieniem 601-go pracownika będzie miał obowiązek zwiększyć wymiar czasu pracy pracownika służby bhp do pełnego etatu.

Alternatywnym rozwiązaniem będzie zatrudnienie dodatkowego pracownika służby bhp na pełny etat. W gestii pracodawcy pozostaje wybór w powyższym zakresie. Z ekonomicznego punktu widzenia wydaje się, że w podniesienie wymiaru etatu dotychczasowemu pracownikowi będzie racjonalne. Z drugiej jednak strony zatrudnienie dodatkowej osoby będzie miało walor praktyczny w kontekście ewentualnych zastępstw, np. w okresie urlopowym.

Autor: 

Sebastian Kryczka

prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.