Polecenie pracy zdalnej – jak w praktyce wygląda jego stosowanie?

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
13.03.2020ARCHIWALNY

W ostatnim czasie, w związku z realizacją hasła „zostańcie w domach”, na znaczeniu nabiera praca zdalna. Została ona przewidziana w specustawie dot. COVID-19. Jednak lakoniczny przepis nasuwa wiele pytań przy jego praktycznym stosowaniu. Co zatem, oznacza polecenie pracy zdalnej? Czy pracownik może odmówić pracy zdalnej? W jakiej formie powinno być wydane polenienie pracy zdalnej? Oto wskazówki, które rozwieją najczęściej pojawiające się wątpliwości.

Im mniejsza gęstość zaludnienia, tym, co do zasady, mniejsze perspektywy związane z narażeniem na koronawirus. Dotyczy to zarówno sfery prywatnej, jak również zawodowej. Postulat „zostańcie w domach” lub „nie wychodźcie z domu” jest jak najbardziej możliwy do spełnienia w ramach czasu prywatnego. Gorzej w sferze zawodowej, gdzie niezależnie od postępu technologicznego całkiem spora grupa pracowników świadczy pracę w zakładach pracy.

Wywiad z ekspertem Portalu BHPJak chronić pracowników przed koronawirusem?

Odpowiedzią na zagrożenie związane z COVID-19 mającą zabezpieczyć zarówno pracowników, jak również pracodawców, jest przepis, zgodnie z którym w celu przeciwdziałania koronawirusowi pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).

Co oznacza, że pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej?

Co to znaczy, że „pracodawca może polecić”? Ja mogę polecić czytelnikom zapoznawanie się z moimi publikacjami. Jednak to czytelnicy ostatecznie zdecydują, czy przyjmą moją rekomendację, czy nie. Czy na takiej samej zasadzie pracodawca może polecić wykonywanie pracy zdalnej? Czy brak użycia jednoznacznego zwrotu „pracodawca może wydać polecenie” wykonywania pracy zdalnej oznacza, że ostateczna decyzja co do wykonywania pracy zdalnej należy do pracownika, a nie polecającego ją pracodawcy?

Niezależnie od redakcji nowego przepisu, który może faktycznie budzić wątpliwości, należy przyjąć, że w obecnej sytuacji należy go oceniać jako możliwość wydania przez pracodawcę jednostronnej decyzji w zakresie zobowiązania pracownika do wykonywania pracy na odległość – poza miejscem jej dotychczasowego wykonywania. Tym samym można uznać, że pracownik nie powinien kwestionować, w trosce zarówno o swoje bezpieczeństwo, jak również pozostałych zatrudnionych, decyzji pracodawcy w zakresie powierzenia pracy zdalnej.

Ważne

Gdy pracownik odmówi podjęcia pracy zdalnej, pracodawca ma prawo wyciągnąć konsekwencje na drodze dyscyplinarnej, na podstawie przepisów o pracowniczej odpowiedzialności porządkowej. Możliwość zastosowania pracy zdalnej jest bowiem nowym uprawianiem pracodawcy w zakresie organizacji i porządku w procesie pracy.

Oczywiście pracownik, któremu nie na rękę jest wykonywanie pracy zdalnej zawsze może złożyć na pracodawcę skargę do Państwowej Inspekcji Pracy. Jednak uwzględniając obecną sytuację trudno oczekiwać, aby inspektor pracy uznał działanie pracodawcy za bezprawne czy dyskryminujące.

Jak wydać polecenie pracy zdalnej?

Mimo, iż przepisy nie wskazują w sposób bezpośredni na formę wydania polecenia pracy zdalnej dla celów dowodowych powinno być ono wydane w formie pisemnej. Powinno wskazywać pracownika, którego polecenie dotyczy oraz czas obowiązywania polecenia. Jednak zdaniem PIP polecenie może zostać wydane w dowolnej formie, również ustnie. Zaleca jednak jednak potwierdzenie pisemne faktu polecenia pracy zdalnej (np. pismo skierowane do pracownika, służbowy e-mail).

Problem może dotyczyć określenia miejsca wykonywania pracy zdalnej. Przepisy nie wskazują bowiem, że wyłącznym miejscem jej realizacji powinien być dom czy mieszkanie pracownika. Brzmienie przepisu może sugerować, że pracodawca ma prawo powierzyć wykonywanie pracy zdalnej nie tylko w mieszkaniu osoby zatrudnionej. Tym samym co do zasady pracodawca może powierzyć pracę zdalną wskazując lub uzgadniając z pracownikiem inne miejsce jej realizacji. Z całą pewnością trudno uznać, że dopuszczalnym postępowaniem będzie zlecenie pracy zdalnej z miejsca w obrębie, którego może przebywać większa liczba osób.

Autor: 

Sebastian Kryczka

prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.