Stół komputerowy pod lupą – w tym inspektora pracy

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
30.10.2019AKTUALNE

W przeważającej większości przypadków, prowadzenie działalności w charakterze pracodawcy wiąże się z posiadaniem przynajmniej jednego stanowiska pracy wyposażonego w monitor ekranowy. U większych pracodawców zatrudniających pracowników na stanowiskach administracyjno-biurowych komputerowych stanowisk jest więcej, co może poniekąd wpływać na większą dowolność w organizowaniu stanowisk pracy. Dziś pod lupę bierzemy stół – jako część wyposażenia pomocniczego stanowiska pracy wyposażonego w monitor ekranowy.

Trudno dziś wyobrazić sobie pracę na stanowisku administracyjno-biurowym bez komputera. Znaczenie tych maszyn w procesie pracy na przestrzeni lat ewoluowało. Obecnie służą nie tylko do wprowadzania i przetwarzania danych, ale stanowią również okno na świat w zakresie komunikacji i prawie nieograniczone źródło mniej lub bardziej rzetelnych informacji – praktycznie na każdy temat. Wbrew niektórym opiniom, praca przy komputerze nie zawsze jest lekka łatwa i przyjemna. Praca przy użyciu komputera jest oczywiście bezpieczniejsza niż prace zaliczane do prac szczególnie niebezpiecznych. Krzywdzący jest jednak pogląd, zgodnie z którym praca przy komputerze nie wiąże się z żadnymi zagrożeniami (czy wymiernymi efektami pracy).

Praca przy komputerze to spore wyzwanie dla narządu wzroku oraz układu mięśniowo-szkieletowego. Redukcja zagrożeń z tym związanych jest możliwa pod warunkiem, że organizujący pracę będzie stosował się do przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Reguluje ono między innymi minimalne wymagania bhp oraz ergonomii jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe – w tym w zakresie wyposażenia pomocniczego jakim jest stół.

Kiedy ustawodawca zauważy, że od lat 90 komputery w tym monitory ekranowe przeszły całkiem sporą ewolucję i zaproponuje nowy projekt przepisów, bardziej pasujących do współczesnego świata – tego nie wiadomo. A zmiany są postulowane i oczekiwane od kilkunastu lat. Póki co pozostaje nam czekać i stosować się do przepisów rozporządzenia, w którym mowa między innymi o stacji dyskietek – w ramach wyposażenia podstawowego stanowiska pracy.

Jakie wymagania powinien spełniać stół do pracy przy komputerze?

Zasadą jest, że konstrukcja stołu powinna umożliwiać dogodne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury. Szerokość i głębokość stołu powinna zapewniać:

  • wystarczającą powierzchnię do łatwego posługiwania się elementami wyposażenia stanowiska i wykonywania czynności związanych z rodzajem pracy,

  • ustawienie klawiatury z zachowaniem odległości nie mniejszej niż 100 mm między klawiaturą a przednią krawędzią stołu,

  • ustawienie elementów wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, to jest w zasięgu jego kończyn górnych, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji.

Należy wspomnieć, że między stołem a krzesłem muszą zawozić właściwe relacje. Wysokość stołu oraz siedziska krzesła powinna być taka aby zapewniała:

  • naturalne położenie kończyn górnych przy obsłudze klawiatury, z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem,

  • odpowiedni kąt obserwacji ekranu monitora,

  • odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu.

Jakie uwagi możemy usłyszeć od inspektora pracy w zakresie wymagań co do stołu do przy komputerze?

Sposób zorganizowania komputerowego stanowiska pracy jest weryfikowany przez inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy. Inspektorzy pracy mają prawo sprawdzić czy pracodawca wywiązał się z obowiązku przeprowadzenia oceny warunków pracy na stanowisku pracy wyposażonym w monitor ekranowy, jak również mają prawo przeprowadzić wizytację na stanowisku pracy, aby zobaczyć czy stół jako wyposażenie pomocnicze spełnia właściwe wymagania bhp oraz ergonomii. Nie należy specjalnie obawiać się, że inspektor pracy przyjdzie z centymetrem i będzie dokonywał pomiarów stołu w zakresie jego szerokości głębokości oraz wysokości. Przepisy rozporządzenia nie wskazują bowiem na konkretne minimalne wymiary komputerowych stołów. Tym samym nie należy spodziewać się, że inspektor pracy wyda nakaz administracyjny, w którym zobowiąże pracodawcę do zapewnienia stołu o konkretnych wymiarach. Niemniej jednak inspektor pracy dokona oceny – czy stół posiada wystarczającą powierzchnię zapewniając możliwość ustawienia elementów wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, bez konieczności przyjmowania wymuszonej pozycji ciała.

W celu przeprowadzenia oceny w powyższym zakresie inspektor będzie mógł zwrócić się do pracownika o wykonanie konkretnych przykładowych czynności z wykorzystaniem elementów wyposażenia komputerowego stanowiska pracy.

Co jednak w sytuacji gdy w ocenie inspektora wyposażenie pomocnicze, jakim jest stół nie spełnia wymogów bhp oraz ergonomii, zawartych w załączniku do rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe? Trudno oczekiwać, że inspektor wyda nakaz wstrzymujący pracę, ponieważ nieprawidłowości nie będą oceniane w kategoriach bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia. Należy się jednak spodziewać wspomnianego wcześniej nakazu, w którym inspektor wskaże jakie uchybienia powinny być skorygowane oraz określi termin realizacji omawianego środka prawnego.

Inspektor może nakazać przykładowo zapewnienie matowej powierzchni użytkowanego stołu – jednak nie powinien kwestionować jego koloru, w szczególności gdy jest on barwy jasnej. Jeżeli w ocenie inspektora pracy stół będzie za ciemny – zawsze można powołać się na pewną informację, że w okresie obowiązywania rozporządzenia w niektórych jednostkach organizacyjnych PIP pracownicy wykonywali swoje obowiązki na stanowiskach pracy wyposażonych w stoły barwy zbliżonej do czarnej.

Autor: 

Sebastian Kryczka

Prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.