Utrudnianie czynności kontrolnych inspektora pracy jest wykroczeniem

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
27.08.2018AKTUALNE

Inspektor pracy kieruje się zasadą szybkości i prostoty postępowania kontrolnego, przy zachowaniu niezbędnych wymogów formalnych wynikających z przepisów ustawy o PIP. Sprawne przeprowadzenie kontroli zarówno w zakresie prawnej ochrony pracy, jak i w kwestiach technicznego bezpieczeństwa leży w interesie kontrolującego oraz pracodawcy. Niezbędny jest właściwy poziom współpracy z inspektorem – w przeciwnym razie podmiot kontrolowany naraża się na zarzut utrudniania czynności kontrolnych, który może zakończyć się odpowiedzialnością z tytułu popełnionego wykroczenia.

Postępowanie kontrolne realizowane przez organy PIP uregulowane zostało w sposób w miarę precyzyjny w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy. Daje ona inspektorom pracy szeroki zakres uprawnień – nakładając tym samym automatycznie równie dużo obowiązków na podmiot kontrolowany. W celu umożliwienia organom PIP kompleksowego przeprowadzenia ustaleń stanu faktycznego będącego przedmiotem kontroli ustawodawca dał inspektorom prawo do swobodnego wstępu na teren oraz do obiektów i pomieszczeń podmiotu kontrolowanego.

Ze wskazanej w art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIP zasady swobody wstępu wynika kolejne uprawnienie – do przeprowadzania oględzin obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy maszyn i urządzeń oraz przebiegu procesów technologicznych i pracy.

W zależności od specyfiki kontroli inspektor ma prawo żądać okazania dokumentów dotyczących budowy, przebudowy, jak również modernizacji oraz uruchomienia zakładu pracy, planów i rysunków technicznych, dokumentacji technicznej i technologicznej, wyników ekspertyz badań oraz pomiarów dotyczących produkcji bądź innej działalności podmiotu kontrolowanego.

Inspektorzy uprawnieni są do wykonywania niezbędnych z punktu widzenia kontroli odpisów lub wyciągów z dokumentów, jak również zestawień i obliczeń sporządzanych na podstawie dokumentów.

W kontekście problematyki utrudniania czynności kontrolnych dokonywanych przez inspektora pracy, należy również odwołać się do przepisu art. 27 ustawy o PIP, zgodnie z którym obowiązkiem kontrolowanego jest niezwłoczne przedstawienie żądanych dokumentów i materiałów, zapewnienie terminowego udzielania informacji, udostępnianie urządzeń technicznych oraz w miarę możliwości oddzielnego pomieszczenia z odpowiednim wyposażeniem.

Warto zauważyć, że przepisy ustawy o PIP nie odnoszą się w sposób bezpośredni do zagadnienia zakłócania czynności kontrolnych. Nie oznacza to jednak, że podmiot kontrolowany może bezkarnie podejmować działania utrudniające inspektorowi życie podczas jego pracy. Zgodnie bowiem z art. 283 § 2 pkt 8 Kodeksu pracy, kto utrudnia działalność organu Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności uniemożliwia prowadzenie wizytacji zakładu pracy lub nie udziela informacji niezbędnych do wykonywania jej zadań podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.

Nie wszystko jest utrudnianiem czynności kontrolnych

W praktyce nie każde zakłócenie czynności kontrolnych będzie oznaczało, że podmiot kontrolowany dopuszcza się przedstawionego wyżej wykroczenia. Dużo zależy tu od konkretnego przypadku i ogólnej postawy kontrolowanego oraz jego przedstawicieli. Z pewnością inny ciężar gatunkowy będzie miało świadome i celowe niewpuszczenie inspektora do zakładu pracy, a inne nieznaczne opóźnienie w dostarczeniu niezbędnych dokumentów, uzasadnione tym, że np. pracodawca powierza obsługę kadrowo-płacową, w tym w zakresie bhp, podmiotom zewnętrznym. Z pewnością wykroczeniem nie będzie niezapewnienie inspektorowi na czas kontroli oddzielnego pomieszczenia wraz z wyposażeniem – jeżeli wiązałoby się to z poważnymi problemami organizacyjnymi dla podmiotu kontrolowanego. Warto w tym miejscu przywołać wyrok SN z 19 czerwca 2002 r. (V KKN 454/00), w którym sąd wskazał, że niewątpliwie utrudnianiem kontroli nie jest zamiana pomieszczenia udostępnionego kontrolującemu, mimo iż z reguły wiąże się to z chwilowym zamieszaniem i wywołuje sytuację przejściowo kłopotliwą. Wykroczeniem nie będzie również odmowa podwiezienia inspektora pracy po zakończonych czynnościach kontrolnych we wskazane przez niego miejsce.

Reasumując, przepis regulujący wykroczenie związane z utrudnianiem czynności kontrolnych jest bardzo pojemną regulacją. Pozwala on na postawienie zarzutu popełnienia wykroczenia licznej grupie przypadków związanych z uniemożliwieniem przeprowadzenia kontroli, jak również brakiem właściwego współdziałania w zakresie obowiązku udzielania informacji inspektorom pracy.

Zalecanym postępowaniem jest więc ścisła współpraca z inspektorem, który jednak również musi mieć na względzie, że powinien działać w granicach wyznaczonych przez przepisy i to on w razie przekroczenia swoich uprawnień narażony będzie na znacznie dotkliwszą odpowiedzialność niż podmiot kontrolowany.

Autor: 

Sebastian Kryczka

prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.

Poradnia 48 Portalu BHP

Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.

Bądź codziennie na bieżąco ze zmianami w branży BHP, dzięki aplikacji stworzonej przez najlepszych Ekspertów.