Utrudnianie kontroli PIP a nieprzestrzeganie wymogów sanitarnych

Od dnia 19 października 2020 r. zgodnie z komunikatem umieszczonym na stronie Głównego Inspektoratu Pracy „w trosce o zdrowie pracowników i interesantów, począwszy od 19 października 2020 r. – do odwołania” nie ma osobistego poradnictwa prawnego w jednostkach organizacyjnych PIP. Nie można wykluczyć, że wkrótce „troska” ta zostanie rozszerzona na czynności kontrolne inspektorów. Podobnie jak miało to miejsce wiosną, kiedy to inspektorzy zostali skierowani do pracy zdalnej, a kontrole dotyczyły wyłącznie wypadków ciężkich i zbiorowych oraz śmiertelnych, jak również bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia zatrudnionych. Póki co jednak brak informacji o zawieszeniu czynności kontrolnych i nadzorczych przez urząd. Należy zatem sądzić, że w jakimś zakresie plan kontroli PIP na rok 2020 jest realizowany, z uwzględnieniem oczywiście wyjątkowości obecnej sytuacji oraz realizowaniem kontroli poza planem związanych problematyką COVID-19.

Czynności kontrolne pracodawców w okresie epidemii odbywają się w warunkach szczególnego reżimu sanitarnego. Właściwe obowiązki związane z przeciwdziałaniem COVID-19 obciążają zakłady pracy, z drugiej strony trudno oczekiwać aby środków ochronnych nie stosował inspektor. W przypadku kontroli w zakładach, w których występują ogniska narażenia na SARS-CoV-2 (tzw. zakłady wysokiego ryzyka) do dyspozycji inspektorów GIP przewidział następujące środki ochrony indywidualnej:

• półmaska filtrująca FFP2 lub FFP3 lub równoważne,
• osłona twarzy lub okulary ochronne z osłonką boczną,
• całotworzywowe rękawice jednorazowe,
• kombinezon spełniający wymagania w zakresie odporności na przenikanie rozpylonej cieczy dla konstrukcji typu 4 oraz posiadający odporność na przenikanie skażonych cieczy pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego.

Nie każdy zakład pracy kontrolowany przez inspektora jest zakładem podwyższonego ryzyka. W przypadku kontroli zakładów bez dowodów lub podejrzenia infekcji/zakażeń SARS-CoV-2 stosowanie mają być następujące środki zabezpieczające przed rozprzestrzenianiem się COVID-19:

• stosowanie podstawowych zasad higieny – częste mycie rąk,
• środki do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu min. 60%,
• całotworzywowe rękawice jednorazowe,
• ochrona dróg oddechowych maską medyczną lub półmaską filtrującą FFP1 (lub w razie potrzeby wyższej klasy ochronności),
• osłona twarzy – przyłbica.

Co w sytuacji gdy mimo dołożenia przez inspektora starań związanych z zapewnieniem z jego strony w kontrolowanym zakładzie właściwego bezpieczeństwa sanitarnego - u pracodawcy nie obowiązują przynajmniej w minimalnym zakresie rygory sanitarne związane z przeciwdziałaniem COVID-19? Taka sytuacja pozwoli oczywiście inspektorowi (przynajmniej teoretycznie) na sformułowanie nakazów, w ramach których zobowiąże pracodawcę do zapewnienia pracownikom środków profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem COVID-19. Pytanie czy stan faktyczny w zakładzie „jak gdyby nigdy nic” będzie uzasadniał sformułowanie wobec pracodawcy zarzutu utrudniania czynności kontrolnych inspektora? Trudno bowiem uznać, że w zakładzie pracy, w którym nie jest stosowana profilaktyka przeciwwirusowa, inspektor może przeprowadzać kontrolę w sposób niezakłócony i bezpieczny.

Analizując powyższą regulację wydaje się, że brak zapewniania w zakładzie właściwego reżimu sanitarnego – utrudnia wprawdzie przeprowadzanie czynności kontrolnych – jednak nie powinno być kwalifikowane jako utrudnianie działalności organów PIP w szczególności w zakresie uniemożliwiania przeprowadzenia wizytacji zakładu pracy. Taka sytuacja miałaby miejsce gdyby inspektor telefonicznie przed rozpoczęciem kontroli ustalił, że reżim sanitarny w zakładzie nie budzi zastrzeżeń, a dopiero po rozpoczęciu kontroli okazałoby się, że jest zupełnie inaczej.

Jeżeli jednak pracodawca nie przestrzega zasad sanitarnych związanych z COVID-19, mających przełożenie na bezpieczeństwo pracy, niezależnie od spodziewanej kontroli inspektora pracy, to oczywiście taka sytuacja będzie dla inspektora utrudnieniem. Mimo wszystko nie będzie to działaniem celowym nastawionym na utrudnienie oraz uniemożliwienie przeprowadzenia wizytacji zakładu. Uwzględniając powyższe trudno będzie inspektorowi postawić pracodawcy zarzut dotyczący utrudniania czynności kontrolnych – co nie zmienia faktu, że w pełni zasadny zarzut będzie dotyczył nieprzestrzegania przepisów bhp związanych z koniecznością zapewnienia pracownikom szeroko rozumianej profilaktyki przeciwwirusowej.