Monitor z wklęsłym ekranem – czy może być częścią komputerowego stanowiska pracy? Sprawdź zanim zainwestujesz.

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
21.05.2018AKTUALNE

Monitory ekranowe nieustannie ewoluują – czego nie można powiedzieć o przepisach rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Wprowadzono je gdy na rynku dominowały monitory kineskopowe. Obecnie dominują płaskie ekrany LCD. Stosunkowo nowym „wynalazkiem” jest monitor wklęsły. Rodzi się pytanie, czy taki ekran może być narzędziem pracy, czy nie zostanie zakwestionowany przez inspektora PIP w czasie kontroli?

Rolą pracodawcy jest wyposażenie pracownika w narzędzia pracy korespondujące z zakresem obowiązków. Pracownicy wykonujący szeroko rozumiane prace biurowe, wykonują swe zadania z wykorzystaniem komputera. Specyfika komputerowych stanowisk pracy uregulowana jest w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U z 1998 r. nr 148, poz 973). Na gruncie przywołanego aktu prawnego, stanowisko pracy stanowi przestrzeń pracy wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w ramach którego można wyróżnić:

  • wyposażenie podstawowe, w tym monitor ekranowy, klawiaturę lub inne urządzenia wyjściowe, jednostkę centralną lub stację dyskietek,

  • wyposażenie dodatkowe, w tym drukarkę, skaner, mysz, trackball,

  • wyposażenie pomocnicze, w tym stół, krzesło, uchwyt na dokument, podnóżek.

Nie wdając się w analizę powyższego normatywnego zakresu wyposażenia, mającego częściowo historyczny charakter, jeden element wyposażenia jest niezbędny po dziś dzień. Jest nim monitor ekranowy, czyli urządzenie do wyświetlania informacji w trybie alfanumerycznym lub graficznym, niezależnie od metody uzyskiwania obrazu.

Końcówka lat 90, czyli okres w którym weszło w życie rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, to czas w którym dominowały jeszcze konstrukcje starego typu – kineskopowe. Z czasem zostały one praktycznie wyparte z rynku prze monitory ciekłokrystaliczne – płaskie, lekkie, energooszczędne i mniej obciążające wzrok. Od jakiegoś czasu na półkach sklepów z elektroniką można zauważyć monitory wyposażone w ekran który jest wklęsły. Konstrukcje te stają się coraz tańsze i dzięki temu dostępniejsze dla szerszego grona odbiorców.

Czy wklęsły monitor może być częścią wyposażenia komputerowego stanowiska pracy, a pracodawca wyposażając w niego pracownika nic nie ryzykuje na wypadek kontroli PIP?

Odnosząc się do powyższej wątpliwości należy w pierwszej kolejności zauważyć, że monitor z wklęsłym ekranem wpisuje się w przywołaną wcześniej definicję monitora ekranowego – jest urządzeniem i wyświetla informacje. Możliwość użytkowana monitora wklęsłego przez pracownika zależy jednak dodatkowo od spełnienia przez niego wymogów w zakresie ergonomii wynikających z rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.

Pracowniczy monitor ekranowy powinien zatem spełniać następujące wymogi:

  • znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne,

  • obraz na ekranie powinien być stabilny, bez tętnienia lub innych form niestabilności,

  • jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulowania w zależności od warunków oświetlenia stanowiska pracy,

  • regulacje ustawienia monitora powinny umożliwiać pochylenie ekranu co najmniej 20° do tyłu i 5° do przodu oraz obrót wokół własnej osi co najmniej o 120° - po 60° w obu kierunkach,

  • ekran monitora powinien być pokryty warstwą antyodbiciową lub wyposażony w odpowiedni filtr.

Zakładając, że monitor spełnia powyższe cechy pozostaje jeszcze kwestia jego charakterystycznej cechy – zakrzywionego ekranu. Należy przyjąć, że nie powinien on być problemem w zakresie parametrów obrazu, takich jak stabilność oraz właściwa czytelność znaków. Wklęsły (nie płaski) ekran nie jest okolicznością dyskwalifikującą – przez lata funkcjonowały bowiem ekrany również zakrzywione – ale w drugą stronę i nie było problemów z ich stosowaniem w ramach komputerowych stanowisk pracy. Tym samym argument, że wklęsły ekran zniekształca obraz wydaje się być bezpodstawny w kontekście wymogów minimalnych, jakie powinien spełniać każdy monitor „pracowniczy”.

Czy inspektor pracy podczas kontroli może zakwestionować użytkowanie wklęsłego monitora na stanowisku pracy?

Jeżeli użytkowany u pracodawcy monitor wklęsły spełnia wymogi minimalne wynikające z rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe pracodawca nie ryzykuje w przypadku kontroli inspektora pracy.

Ważne

Żaden inspektor nie ma prawa wydać nakazu kwestionującego użytkowanie wklęsłego monitora na gruncie obowiązujących przepisów.

Należy jednak pamiętać, że okolicznością dyskwalifikującą monitor zakrzywiony jest błyszcząca matryca – która często lepiej ukazuje kolory, jednak nie spełnia wymogów minimalnych w zakresie ergonomii, jakie dotyczą monitorów wykorzystywanych na stanowiskach pracy.

Reasumując, zakrzywiony ekran może być dobrym rozwiązaniem dla pracowników. Wklęsły ekran niejako „otacza” użytkownika i może przyczyniać się do zmniejszenia uciążliwości narządu wzroku. Zaletą wklęsłego ekranu jest to, że poszczególne fragmenty ekranu znajdują się prawie w identycznej odległości od oczu – czego nie można powiedzieć o monitorach płaskich oraz wypukłych.

Autor: 

Sebastian Kryczka

Prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.