Nakaz zapewnienia wstępnych szkoleń bhp – czego możemy się spodziewać.

Z przepisu art. 237³ Kodeksu pracy wynika zakaz dopuszczania pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest tym samym zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest jednak wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.

Nie w każdym przypadku, co znajduje potwierdzenie w efektach działalności kontrolno-nadzorczej realizowanej przez inspektorów pracy, obowiązek zapewnienia szkoleń bhp przed dopuszczeniem do pracy jest przestrzegany. Jeżeli uchybienie zostanie wykryte na szczeblu zakładu pracy i zostanie zweryfikowane – to jeszcze pół biedy, gorzej jeżeli nieprawidłowość zostanie ujawniona przez inspektora pracy w ramach jego czynności kontrolnych. W takiej sytuacji należy spodziewać się nie tylko ewentualnego mandatu ale i nakazu – czyli decyzji administracyjnej ze wszystkimi tego konsekwencjami, takimi jak konieczność jej wykonania pod groźbą wszczęcia egzekucji administracyjnej w przypadku oporu ze strony pracodawcy.

Pytanie tylko, jakiego nakazu należy się spodziewać? Czy będzie to nakaz, w którego treści inspektor zobowiąże pracodawcę do zapewnienia wskazanym z imienia i nazwiska pracownikom szkoleń wstępnych w określonym terminie? Czy może inspektor w pierwszej kolejności zdecyduje się na wstrzymanie pracy z udziałem nieprzeszkolonych pracowników – do czasu zapewnienia właściwego szkolenia bhp?

Odnosząc się do powyższych wątpliwości należy uznać, iż znacznie bardziej wygodniejszym dla pracodawcy rozwiązaniem będzie wydanie pisemnego nakazu zobowiązującego do zapewnienia szkolenia – jednak z zachowaniem możliwości wykonywania przez pracowników pracy do czasu ukończenia szkolenie. Nie w każdym jednak przypadku taki scenariusz wydaje się być możliwy. Pracownik wykonujący pracę w biurowym środowisku pracy bez uprzedniego przeszkolenia wstępnego z zakresu bhp ma nieco inne perspektywy w kwestiach zdrowia i życia niż osoba zatrudniona wykonująca prace szczególnie niebezpieczne, np. na wysokości. W sytuacji gdy brak zapewnienia właściwego szkolenia wiąże się ze szczególnymi warunkami pracy w kontekście możliwych następstw, w szczególności z pracami szczególnie niebezpiecznymi, wówczas pracodawca nie powinien być zaskoczony, że inspektor do czasu zapewnienia wstępnego szkolenia bhp wstrzyma pracę z udziałem nieprzeszkolonych pracowników. Inspektor PIP wyda wówczas nakaz zapewnienia właściwego szkolenia bhp ze szczególnym uwzględnieniem instruktażu stanowiskowego.

Gdyby inspektor nie zdecydował się na wstrzymanie pracy z udziałem nieprzeszkolonych pracowników wykonujących pracę obarczone większym ryzykiem, a doszłoby do wypadku, wówczas brak wydania dyspozycji odsunięcia pracowników od pracy byłoby okolicznością obciążającą inspektora. Mogłoby to mieć szczególne znaczenie w przypadku gdy zdarzenie byłoby kwalifikowane w kategoriach wypadku ciężkiego, śmiertelnego lub zbiorowego.