Obowiązek uwzględnienia ustaleń służb zewnętrznych przez zespół powypadkowy

Informacja o wypadku przy pracy jest dla pracodawcy wiążąca – w zakresie konieczności podjęcia działań wynikających z przepisów rozporządzenia w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. Uwzględniając charakter dokonywanych ustaleń, działania powypadkowe powinny być podjęte niezwłocznie, pamiętając oczywiście, że najważniejszą kwestią jest udzielenie pomocy poszkodowanemu – a nie przykładowo informowanie instytucji zewnętrznych o zdarzeniu.

Zespół powypadkowy ma 14 dni na sporządzenie protokołu powypadkowego – od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku. Sporządzenie protokołu powypadkowego poprzedza przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego zmierzającego do ustalenia okoliczności i przebiegu zdarzenia. W ramach tych czynności dokonuje się oględzin:

• miejsca wypadku,
• stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych,
• stanu urządzeń ochronnych.

Ponadto badane są warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku. Istotnym elementem prowadzonego postępowania jest wysłuchanie przez zespół wyjaśnień poszkodowanego, jak również uzyskanie informacji od świadków zdarzenia. Ponadto niezbędna jest ocena urazu, jaki w wyniku wypadku wystąpił u pracownika. W powyższym zakresie kluczowa jest opinia lekarska, z uwagi na fakt, iż potrzebna w tym zakresie wiedza wykracza zwykle poza kompetencje zespołu powypadkowego.

Postępowanie prowadzone przez zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę ma co do zasady charakter autonomiczny. Nie oznacza to w żadnym razie, że jest ono jedynym postępowaniem prowadzonym w związku ze zdarzeniem.

Instytucje zewnętrzne ponadto są zaangażowane w badanie sprawy gdy wypadek miał rozmiary katastrofy albo spowodował zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego. W takich przypadkach powoływane są przez właściwych ministrów lub wojewodów zespoły specjalistów do ustalenia przyczyn wypadku oraz wyjaśnienia problemów technicznych i technologicznych.

Postępowanie prowadzone przez instytucje zewnętrzne może mieć istotny wpływ na postępowanie prowadzone przez zespół powypadkowy. Należy bowiem pamiętać, że obowiązkiem zespołu powypadkowego jest wykorzystanie materiałów zebranych przez organy zewnętrzne prowadzące postępowanie we własnym zakresie. Oczywiście powyższy obowiązek będzie aktualny wyłącznie w sytuacji jeżeli organy zdecydują się udostępnić zespołowi powypadkowemu zebrane przez siebie materiały. Nie jest to sytuacja oczywista ponieważ przepisy powypadkowe posługują się zwrotem „jeżeli materiały zostaną mu udostępnione” (zespołowi powypadkowemu oczywiście).

Dobrą praktyką będzie, aby powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy ustalił z przedstawicielami instytucji zewnętrznych kwestię udostępnienia materiałów już na wstępnym etapie współpracy. Będzie to miało istotne znaczenie w kontekście planowania i sprawności prowadzonego przez zespół powypadkowy postępowania. W sytuacji bowiem gdy w początkowym etapie postępowania powypadkowego zapadną ustalenia, że instytucje zewnętrzne udostępnią zespołowi powypadkowemu swoje materiały – wówczas będzie to przesłanką przedłużenia postępowania powypadkowego – do czasu uzyskania materiałów.

Przepisy wyraźnie nakazują bowiem zespołowi powypadkowemu wykorzystać materiały zewnętrznych specjalistów, powołanych przez właściwego ministra lub wojewodę – nie uzależniając tego od faktu ich udostępnienia. Można zatem uznać, że specjaliści zewnętrzni badający katastrofę będą mieli obowiązek prawny udostępnienia zebranych materiałów na potrzeby prowadzonego przez zakład pracy postępowania powypadkowego.