Problematyczny staż w służbie bhp

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
28.05.2019AKTUALNE

W większości przypadków piastowanie określonych stanowisk w służbie bhp wiąże się nie tylko z koniecznością posiadania formalnego kierunkowego wykształcenia, ale również z wymaganym przepisami stażem w służbie bhp. Problemu z ustaleniem takiego stażu nie ma w przypadku zatrudnienia w komórce bhp w zakładzie gdzie pracodawca ma obowiązek powołania takiej komórki służby bhp. Kłopot w zakresie stażu pracy w służbie bhp może powstać w przypadku mniejszych pracodawców, którzy formalnie nie mają obowiązku tworzenia służby, jednak zdecydowali się na jej utworzenie. Zastanówmy się więc, czy okres pracy w komórce bhp utworzonej przez pracodawcę, który nie ma ustawowego obowiązku jej tworzenia będzie zaliczany do stażu pracy w służbie bhp?

Zatrudnienie powyżej 100 pracowników zobowiązuje pracodawcę do utworzenia służby bhp. Służbę taką stanowią wyodrębnione komórki organizacyjne podlegające bezpośrednio pracodawcy, w których mogą być zatrudnione osoby legitymujące się wymogami kwalifikacyjnymi, o których mowa w rozporządzeniu w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy. W przeważającej większości przypadków poszczególne stanowiska w służbie bhp mogą być obsadzane osobami nie tylko z właściwym wykształceniem, ale i legitymującymi się określonym stażem pracy w służbie bhp.

Czy okres pracy w komórce bhp utworzonej przez pracodawcę, który nie ma ustawowego obowiązku jej tworzenia będzie zaliczany do stażu pracy w służbie bhp?

Właściwe wykształcenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp nie jest szczególnie problematyczne w zakresie ustalenia czy ktoś je posiada, też nie. Problemu nie ma również z ustaleniem stażu pracy w służbie bhp – w sytuacji gdy dana osoba jest zatrudniona w komórce bhp, której obowiązek utworzenia wynika z przepisów powszechnie obowiązujących. Problem pojawia się dopiero wówczas, gdy pracodawca nie mający obowiązku bezpośredniego utworzenia służby bhp, wynikającego z przepisu powszechnie obowiązującego, a tworzy taką służbę zatrudniając w niej pracownika – pracownika, który będzie pracownikiem służby bhp.

W powyższym zakresie istnieje swoista luka w przepisach. Obowiązujący od lat stan prawny nie odpowiada bowiem na zadane wcześniej pytanie – czy staż pracy służby bhp liczony jest wyłącznie względem pracowników zatrudnionych w tej służbie w sytuacji gdy pracodawca ma obowiązek prawny utworzenia takiej służby. Wydaje się, że w sytuacji gdy pracodawca mimo braku obowiązku posiadania służby bhp taką służbę utworzy, zatrudniając w niej etatowego pracownika, to okres zatrudnienia w takiej nieobowiązkowej komórce bhp będzie zaliczany do stażu pracy w służbie bhp ze wszystkimi tego konsekwencjami. Brak możliwości zaliczenia okresu zatrudnienia w powyższym przypadku do stażu pracy w służbie bhp byłby możliwy dopiero wówczas, gdyby z przepisów jednoznacznie wynikał zakaz tworzenia takiej służby przez pracodawców zatrudniających mniej niż 100 pracowników. Przepisu, z którego wynikałby zakaz tworzenia służby bhp przez mniejszych pracodawców oczywiście nie ma.

Ważne

Tym samym należy uznać, że pracodawca według swego uznania ma prawo taką służbę utworzyć, ze wszystkimi tego konsekwencjami, w tym przywilejami dla pracownika zatrudnionego w takiej służbie, między innymi w zakresie stażu pracy.

Czy można się zgodzić z prezentowanym w kwestii nabywania stażu w służbie bhp stanowiskiem PIP?

Jakiś czas temu spotkałem się z poglądem prezentowanym w jednej z porad Państwowej Inspekcji Pracy, skierowanej do osoby, która miała wątpliwości w zakresie stażu pracy w komórce bhp, w sytuacji gdy pracodawca nie miał obowiązku jej tworzenia. Przedstawiciel PIP udzielający porady uznał, że staż pracy w służbie bhp może być nabywany wyłącznie w sytuacji gdy pracownik jest zatrudniony w służbie bhp u pracodawcy, który ma obowiązek utworzenia komórki bhp wynikający z przepisów – czyli w przypadku zatrudnienia przekraczającego 100 pracowników. Powyższy pogląd jest oczywiście nie do zaakceptowania uwzględniając fakt, że inspektor pracy może nakazać utworzenie służby bhp, jeżeli jest to uzasadnione stwierdzonym i zagrożeniami zawodowymi. Czy zatem w przypadku gdy inspektor pracy nakaże utworzenie służby bhp pracodawcy zatrudniającego poniżej 100 pracowników, to wówczas również pracownikowi zatrudnionemu w takiej komórce nie będzie liczony staż pracy w służbie bhp?

Odpowiedź na powyższe pytanie może być tylko jedna. Okres zatrudnienia w służbie bhp utworzonej w wyniku nakazu inspektora pracy będzie jak najbardziej zaliczał się do stażu pracy w służbie bhp – mimo tego, że pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników.

Reasumując należy uznać, kierując się zasadą że sporne kwestie rozstrzygane są na korzyść pracowników, iż okres zatrudnienia w komórce bhp utworzonej przez pracodawcę, który nie ma wynikającego z przepisów obowiązku tworzenia takiej służby, będzie zaliczany do stażu pracy w służbie bhp. Dotyczy to zarówno przypadków, w których pracodawca z własnej inicjatywy tworzy taką służbę – kierując się potrzebą zapewnienia właściwego poziomu bezpieczeństwa, jak również w sytuacji gdy służba została utworzona na skutek realizacji nakazu inspektora pracy.

Autor: 

Sebastian Kryczka

Prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.