Problematyczny staż w służbie bhp
W większości przypadków piastowanie określonych stanowisk w służbie bhp wiąże się nie tylko z koniecznością posiadania formalnego kierunkowego wykształcenia, ale również z wymaganym przepisami stażem w służbie bhp. Problemu z ustaleniem takiego stażu nie ma w przypadku zatrudnienia w komórce bhp w zakładzie gdzie pracodawca ma obowiązek powołania takiej komórki służby bhp. Kłopot w zakresie stażu pracy w służbie bhp może powstać w przypadku mniejszych pracodawców, którzy formalnie nie mają obowiązku tworzenia służby, jednak zdecydowali się na jej utworzenie. Zastanówmy się więc, czy okres pracy w komórce bhp utworzonej przez pracodawcę, który nie ma ustawowego obowiązku jej tworzenia będzie zaliczany do stażu pracy w służbie bhp?
Zatrudnienie powyżej 100 pracowników zobowiązuje pracodawcę do utworzenia służby bhp. Służbę taką stanowią wyodrębnione komórki organizacyjne podlegające bezpośrednio pracodawcy, w których mogą być zatrudnione osoby legitymujące się wymogami kwalifikacyjnymi, o których mowa w rozporządzeniu w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy. W przeważającej większości przypadków poszczególne stanowiska w służbie bhp mogą być obsadzane osobami nie tylko z właściwym wykształceniem, ale i legitymującymi się określonym stażem pracy w służbie bhp.
Czy okres pracy w komórce bhp utworzonej przez pracodawcę, który nie ma ustawowego obowiązku jej tworzenia będzie zaliczany do stażu pracy w służbie bhp?
Właściwe wykształcenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp nie jest szczególnie problematyczne w zakresie ustalenia czy ktoś je posiada, też nie. Problemu nie ma również z ustaleniem stażu pracy w służbie bhp – w sytuacji gdy dana osoba jest zatrudniona w komórce bhp, której obowiązek utworzenia wynika z przepisów powszechnie obowiązujących. Problem pojawia się dopiero wówczas, gdy pracodawca nie mający obowiązku bezpośredniego utworzenia służby bhp, wynikającego z przepisu powszechnie obowiązującego, a tworzy taką służbę zatrudniając w niej pracownika – pracownika, który będzie pracownikiem służby bhp.
W powyższym zakresie istnieje swoista luka w przepisach. Obowiązujący od lat stan prawny nie odpowiada bowiem na zadane wcześniej pytanie – czy staż pracy służby bhp liczony jest wyłącznie względem pracowników zatrudnionych w tej służbie w sytuacji gdy pracodawca ma obowiązek prawny utworzenia takiej służby. Wydaje się, że w sytuacji gdy pracodawca mimo braku obowiązku posiadania służby bhp taką służbę utworzy, zatrudniając w niej etatowego pracownika, to okres zatrudnienia w takiej nieobowiązkowej komórce bhp będzie zaliczany do stażu pracy w służbie bhp ze wszystkimi tego konsekwencjami. Brak możliwości zaliczenia okresu zatrudnienia w powyższym przypadku do stażu pracy w służbie bhp byłby możliwy dopiero wówczas, gdyby z przepisów jednoznacznie wynikał zakaz tworzenia takiej służby przez pracodawców zatrudniających mniej niż 100 pracowników. Przepisu, z którego wynikałby zakaz tworzenia służby bhp przez mniejszych pracodawców oczywiście nie ma.
Tym samym należy uznać, że pracodawca według swego uznania ma prawo taką służbę utworzyć, ze wszystkimi tego konsekwencjami, w tym przywilejami dla pracownika zatrudnionego w takiej służbie, między innymi w zakresie stażu pracy.
Czy można się zgodzić z prezentowanym w kwestii nabywania stażu w służbie bhp stanowiskiem PIP?
Jakiś czas temu spotkałem się z poglądem prezentowanym w jednej z porad Państwowej Inspekcji Pracy, skierowanej do osoby, która miała wątpliwości w zakresie stażu pracy w komórce bhp, w sytuacji gdy pracodawca nie miał obowiązku jej tworzenia. Przedstawiciel PIP udzielający porady uznał, że staż pracy w służbie bhp może być nabywany wyłącznie w sytuacji gdy pracownik jest zatrudniony w służbie bhp u pracodawcy, który ma obowiązek utworzenia komórki bhp wynikający z przepisów – czyli w przypadku zatrudnienia przekraczającego 100 pracowników. Powyższy pogląd jest oczywiście nie do zaakceptowania uwzględniając fakt, że inspektor pracy może nakazać utworzenie służby bhp, jeżeli jest to uzasadnione stwierdzonym i zagrożeniami zawodowymi. Czy zatem w przypadku gdy inspektor pracy nakaże utworzenie służby bhp pracodawcy zatrudniającego poniżej 100 pracowników, to wówczas również pracownikowi zatrudnionemu w takiej komórce nie będzie liczony staż pracy w służbie bhp?
Odpowiedź na powyższe pytanie może być tylko jedna. Okres zatrudnienia w służbie bhp utworzonej w wyniku nakazu inspektora pracy będzie jak najbardziej zaliczał się do stażu pracy w służbie bhp – mimo tego, że pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników.
Reasumując należy uznać, kierując się zasadą że sporne kwestie rozstrzygane są na korzyść pracowników, iż okres zatrudnienia w komórce bhp utworzonej przez pracodawcę, który nie ma wynikającego z przepisów obowiązku tworzenia takiej służby, będzie zaliczany do stażu pracy w służbie bhp. Dotyczy to zarówno przypadków, w których pracodawca z własnej inicjatywy tworzy taką służbę – kierując się potrzebą zapewnienia właściwego poziomu bezpieczeństwa, jak również w sytuacji gdy służba została utworzona na skutek realizacji nakazu inspektora pracy.
Sebastian Kryczka
Prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.
Powiązane treści
Poradnia 48 Portalu BHP
Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.
Popularne
Badania kontrolne w trakcie zwolnienia lekarskiego »
Ile minut trwa przerwa w pracy pracownicy w ciąży pracującej przy komputerze? »
Rodzaje pracy: praca fizyczna a praca umysłowa »
Skierowanie pracownika na badanie kontrolne przed czy po urlopie wypoczynkowym? »
Ręczne prace transportowe – zasady bhp »
Bądź codziennie na bieżąco ze zmianami w branży BHP, dzięki aplikacji stworzonej przez najlepszych Ekspertów.