Względna pilność szkoleń okresowych bhp

Zasadą jest, że nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do wykonywania której nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, jak również dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bhp. Obowiązkiem pracodawcy jest zatem zapewnienie przeszkolenia pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.

W praktyce nie zawsze zapewnienie szkolenia okresowego, w terminie wynikającym z częstotliwości przeprowadzenia szkoleń okresowych będzie możliwe. Istnieją bowiem różne sytuacje nadzwyczajne czy nawet względy organizacyjne, które przemawiają za przesunięciem terminu realizacji szkolenia okresowego – podyktowane przykładowo potrzebą zorganizowania szkolenia dla większej grupy pracowników. W takim przypadku pracodawca może mieć wątpliwość na ile działanie – a właściwe czasowe zaniechanie w zakresie obowiązku zapewnienia szkolenia okresowego – może być oceniane w kategoriach okoliczności eliminującej pracowników z procesu pracy, do czasu zapewnienia szkolenia okresowego.

Odnosząc się do powyższych wątpliwości należy uznać, iż pracownik w stosunku do którego przekroczono termin zapewnienia szkolenia okresowego nie jest osobą pozbawioną wiedzy w zakresie bhp. Została ona bowiem przekazana w ramach szkolenia wstępnego. Szkolenie okresowe ma na celu jej ugruntowanie i zaktualizowanie, tym samym nie można stawiać znaku równości między dopuszczeniem pracownika do pracy bez szkolenia wstępnego, a dopuszczeniem go do pracy z naruszeniem terminu zapewnienia szkolenia okresowego.

W przypadku szkoleń okresowych można liczyć na nieco większą swobodę – co nie zmienia faktu, iż ich niezapewnienie w terminie jest bezprawne, jednak wydaje się, że nie dyskwalifikuje pracownika w procesie pracy i nie daje w typowych przypadkach podstaw do jego odsunięcia od obowiązków – na takich samych zasadach jak w przypadku niezapewnienia okresowych profilaktycznych badań lekarskich.

O tym, że nieznaczna zwłoka w skierowaniu pracownika na szkolenia okresowe nie jest przewinieniem „ciężkiego kalibru” zdaje się świadczyć kształt nowych przepisów Kodeksu pracy dających prawo odstąpienia od szkoleń okresowych względem pracowników administracyjno-biurowych. Wynika z nich bowiem, że szkolenia okresowe dla wspomnianej grupy pracowniczej powinny być zapewnione jeżeli:

• uzasadniają to wyniki oceny ryzyka zawodowego lub

• przeważająca część działalności pracodawcy znajdzie się w wyższej niż 3 kategoria ryzyka.

Pracodawca nie ma w takich przypadkach obowiązku przeprowadzania szkoleń okresowych niezwłocznie – tylko w terminie:

• 6 miesięcy od przeprowadzenia oceny ryzyka uzasadniającej konieczność zapewnienia szkoleń lub

• 6 miesięcy od uzyskania wyższej niż 3 kategoria ryzyka dla prowadzonej działalności.

W tym czasie pracownicy mogą spokojnie pracować i w żarnym razie nie ma uzasadnienia dla niedopuszczenia ich do pracy. Skoro zatem pracownicy administracyjno-biurowi mogą wykonywać pracę bez zapewnienia szkoleń okresowych przez pół roku od momentu zaistnienia podstaw do ich przeprowadzenia to można uznać, iż niewielka zwłoka w zapewnieniu szkoleń okresowych w przypadku innych grup pracowniczych, w przypadkach obiektywnie uzasadnionych „przestępstwem” nie będzie.

Reasumując, nie namawiam nikogo na igranie z terminami szkoleń okresowych bhp. Każda zwłoka w ich zapewnieniu jest co do zasady działaniem bezprawnym. Jednak jeżeli jest to zwłoka niewielka, usprawiedliwiona obiektywnymi okolicznościami, wówczas wydaje się, że nie będzie podstaw do postawienia pracodawcy zarzutu dopuszczenia się wykroczenia czy przestępstwa przeciwko pracom pracowniczym. Oczywiście dużo zależy od tego na jakiego inspektora pracy się trafi – każdy z nich jest niezależnym organem kontroli i nadzoru i każdy ma prawo oceniać ciężar gatunkowy naruszenia terminu w zakresie zapewnienia szkolenia okresowego według swojego uznania.