Rozporządzenie w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym - póki co po staremu

Standardową sytuacją jest zatrudnianie osób pełnoletnich, czyli takich które ukończyły 18 rok życia. Wyjątkiem od reguły, chociaż jak najbardziej prawnie dopuszczalnym, jest zatrudnianie młodocianych, czyli według kodeksu pracy osób, które ukończyły lat 15 a nie przekroczyły 18 lat.

Uwzględniając młody wiek młodocianych, okres ich rozwoju, jak również czas nauki, przepisy przewidują szczególne obostrzenia dotyczące zatrudniania tej szczególnej grupy pracobiorców. Nie inaczej jest w przypadku kwestii technicznego bezpieczeństwa pracy – w końcu zdrowie i życie to priorytety.

Młodociani podlegają szczególnym przepisom regulującym brak możliwości lub względną możliwość zatrudnienia przy pracach względnie lub bezwzględnie wzbronionych. Reguluje to rozporządzenie Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac. Przywołane rozporządzenie ma szansę stać się niedługo aktem historycznym. Pojawił się bowiem projekt rozporządzenia nie tyle zmieniającego dotychczasowe rozporządzenie, co rozporządzenia zupełnie nowego. Mowa tu o projekcie rozporządzenia z 24 maja 2022 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.

Celem wydania nowego rozporządzenia jest konieczność dostosowania przepisów do obecnie obowiązujących standardów wykonywania pracy przez młodocianych. Przyjęto, że lepszym rozwiązaniem będzie wydanie nowego rozporządzenia niż aktualizowanie dotychczasowego.

Projektowane rozporządzenie miało wejść w życie 1 września 2022 r., czyli z początkiem roku szkolnego. Tak się jednak nie stało, a projekt rozporządzenia cały czas przechodzi właściwą dla siebie ścieżkę legislacyjną.

W kontekście nowej, przyszłej jak należy sądzić regulacji, szczególnie eksponuje się kwestię oceny ryzyka zawodowego. Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem ocena ryzyka musi być udokumentowana i potwierdzona przez pracownika służby bhp oraz lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad młodocianymi. Młodocianego zapoznaje się z wynikami przeprowadzonej oceny. Podczas oceny ryzyka uwzględnia się w szczególności:

• ocenę wyposażenia oraz organizacji miejsc pracy młodocianych;

• organizację procesów pracy oraz ich powiązanie;

• identyfikację czynników fizycznych, biologicznych i chemicznych występujących

• na stanowisku pracy młodocianego, ich oddziaływanie na organizm młodocianego,

• stopień i okres narażenia na te czynniki oraz środki ochrony;

• formę, zakres i sposób korzystania z wyposażenia miejsc pracy, w tym z maszyn, narzędzi

• i sprzętu;

• zakres i poziom szkolenia oraz instrukcji udzielanych młodocianym.

Z uzasadnienia projektu nowego rozporządzenia czytamy, iż projektując nową treść w załączniku do rozporządzenia uwzględniono przede wszystkim opinie i wiedzę specjalistów z Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego. Nie wyeksponowano natomiast roli organu kontroli i nadzoru nad warunkami pracy jakim jest Państwowa Inspekcja Pracy, która skierowała jednak swoje uwagi w ramach konsultacji publicznych (skoro w praktyce będzie kontrolować przestrzeganie nowego aktu prawnego).

Projekt rozporządzenia nie stał się obowiązującym aktem prawnym zgodnie z pierwotnymi założeniami - w terminie od 1 września 2022 r. Oznacza to, że cały czas mają zastosowanie przepisy dotychczasowe. Czas pokaże czy prace nad nową regulacją zostaną na jakiś czas wstrzymane i rozporządzenie wejdzie w życie od 1 września 2023 r., czy może zostanie wprowadzone w trakcie roku szkolnego. Uwzględniając całokształt okoliczności wydaje się, że nie można wykluczyć każdej możliwości.