Trwałość i konserwacja oświetlenia elektrycznego

Starzenie się źródeł światła jest uwzględniane przy projektowaniu przez określenie tzw. współczynnika zapasu, którego wartość zależna jest od stopnia osadzania brudu i dostępności do opraw. Współczynnik ten zawiera się w granicach od 1,3 do 2.

Producenci podają trwałość źródeł światła w godzinach i zależy ona od wielu czynników, np.:

• poziom i wahania napięcia,

• warunki środowiskowe,

• częstotliwość włączeń oraz wyłączeń.

Producenci podają zazwyczaj również trwałość sprzętu pomocniczego (stateczników,

zapłonników, kondensatorów). Natomiast trwałość opraw oświetleniowych zależy przede wszystkim od warunków środowiskowych i częstotliwości zabiegów konserwacyjnych.

Działania konieczne w czasie normalnej eksploatacji urządzeń oświetlenia to:

• wymiana zużytych źródeł światła,

• czyszczenie oraz wymiana zużytych opraw oświetleniowych,

• naprawa uszkodzonych urządzeń pomocniczych,

• odnawianie pomieszczeń.

Wymiana zużytych źródeł światła powinna występować zgodnie z ich trwałością podawaną przez producenta. Dłuższa eksploatacja powoduje znaczne zmniejszenie strumienia świetlnego i wzrost kosztów energii.

Pojedyncze sprawne egzemplarze, pozostałe po grupowej wymianie źródeł światła, można wykorzystać na wymianę, gdy liczba nieczynnych źródeł światła przekroczy 10%.

Jeżeli czyszczenie opraw oświetleniowych nie wystarczy, to należy wymienić klosze (odbłyśniki) lub całe oprawy.

Najczęstszymi przyczynami nieświecenia oświetlenia sztucznego są uszkodzenia sprzętu pomocniczego, czyli stateczników, zapłonników i kondensatorów. W przypadku ich uszkodzenia należy je po prostu wymienić.

W zakładzie pracy należy opracować instrukcję eksploatacji urządzeń oświetlenia elektrycznego, uwzględniającą w szczególności:

• bieżącą obsługę w czasie pracy,

• wymagania w zakresie konserwacji i napraw,

• zasady postępowania w razie awarii,

• zakres i terminy przeprowadzania okresowych oględzin oraz przeglądów,

• zasady dokumentowania faktu ich przeprowadzenia,

• wymagania dotyczące kwalifikacji osób zajmujących się eksploatacją.

Warto również pamiętać, że malowanie pomieszczeń pracy wpływa w istotny sposób na oświetlenie. Dlatego pomieszczenia te należy malować, jeżeli współczynnik odbicia od sufitu jest mniejszy niż 0,7, a ścian 0,3.

Jerzy Wroński, specjalista i rzeczoznawca ds. bhp, były zastępca głównego inspektora pracy