Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2022 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz.U. z 2022 r., poz. 1392)

Rozporządzenie określa szczegółowe zasady stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją sieci oraz urządzeń i instalacji, w szczególności:

1) rodzaje prac, stanowisk oraz urządzeń, instalacji lub sieci, dla których jest wymagane świadectwo kwalifikacyjne do wykonywania czynności związanych z ich eksploatacją;

2) zakres wiedzy teoretycznej i praktycznej niezbędnej do wykonywania czynności związanych z eksploatacją urządzeń, instalacji lub sieci, odpowiednio do rodzaju prac, stanowisk oraz instalacji, urządzeń lub sieci;

3) skład komisji kwalifikacyjnych oraz wymagania dla przewodniczącego, zastępcy i członków komisji kwalifikacyjnych ze względu na stanowisko pracy, zakres czynności i grupy urządzeń, instalacji i sieci, na których wykonywane są czynności przez osoby, których kwalifikacje sprawdza ta komisja;

4) tryb przeprowadzania egzaminu przez komisję kwalifikacyjną;

5) sposób wnoszenia opłaty za sprawdzenie kwalifikacji, o której mowa w art. 54 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, zwanej dalej "opłatą", i jej wysokość;

6) warunki i sposób gromadzenia przez komisje kwalifikacyjne dokumentacji z postępowania w sprawie sprawdzania kwalifikacji;

7) wzór świadectwa kwalifikacyjnego.

Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do osób:

1) zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci:

a) w podziemnych zakładach górniczych - w zakresie uregulowanym przepisami ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2022 r. poz. 1072 i 1261),

b) w zakresie uregulowanym przepisami ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1941 oraz z 2022 r. poz. 974),

c) w zakresie uregulowanym przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 988 i 1002),

d) w zakresie uregulowanym przepisami ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1097),

e) w zakresie uregulowanym przepisami ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. z 2022 r. poz. 515);

2) wykonujących prace, którym Prezes Urzędu Regulacji Energetyki uznał kwalifikacje zgodnie z art. 54 ust. 2b ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne.

Rodzaje urządzeń, instalacji i sieci, dla których jest wymagane świadectwo kwalifikacyjne do wykonywania czynności związanych z ich eksploatacją, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

1. Świadectwo kwalifikacyjne jest wymagane dla rodzajów prac i stanowisk w zakresie:

1) eksploatacji - do których zalicza się stanowiska osób wykonujących prace dotyczące obsługi, konserwacji, remontu, naprawy, montażu lub demontażu i czynności kontrolno-pomiarowych;

2) dozoru - do których zalicza się stanowiska osób kierujących czynnościami osób wykonujących prace określone w pkt 1 lub stanowiska osób sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

2. Prace, o których mowa w ust. 1, obejmują wykonywanie z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy i wymagań ochrony środowiska czynności w zakresie:

1) obsługi, które mają wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń, instalacji i sieci;

2) konserwacji, które są związane z zabezpieczeniem i utrzymaniem należytego stanu technicznego urządzeń, instalacji i sieci;

3) remontu lub naprawy, które są związane z usuwaniem usterek i awarii urządzeń, instalacji i sieci w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego;

4) montażu lub demontażu, które są niezbędne do instalowania lub odinstalowywania i przyłączania lub odłączania urządzeń, instalacji i sieci;

5) kontrolno-pomiarowym, które są niezbędne do dokonania oględzin, oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji i sprawności energetycznej urządzeń, instalacji i sieci.

Świadectwo kwalifikacyjne jest wymagane do wykonywania czynności związanych z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci, z wyjątkiem czynności związanych z obsługą:

1) urządzeń elektrycznych o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV i mocy znamionowej nie wyższej niż 20 kW, jeżeli w dokumentacji urządzenia określono zasady jego obsługi;

2) urządzeń lub instalacji cieplnych o mocy zainstalowanej nie wyższej niż 50 kW.

1. Osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci, w celu uzyskania potwierdzenia posiadanych kwalifikacji, wykazują się wiedzą teoretyczną i praktyczną w zakresie:

1) na stanowiskach eksploatacji:

a) zasad budowy, działania oraz warunków technicznych obsługi urządzeń, instalacji i sieci,

b) zasad eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci,

c) zasad i warunków wykonywania prac dotyczących obsługi, konserwacji, remontu, naprawy, montażu lub demontażu i czynności kontrolno-pomiarowych,

d) zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz udzielania pierwszej pomocy,

e) zasad postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa obsługi urządzeń lub zagrożenia życia, zdrowia i ochrony środowiska;

2) na stanowiskach dozoru:

a) przepisów dotyczących przyłączania urządzeń i instalacji do sieci, dostarczania paliw i energii, prowadzenia ruchu i eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci,

b) przepisów i zasad postępowania przy programowaniu pracy urządzeń, instalacji i sieci, z uwzględnieniem zasad racjonalnego użytkowania paliw i energii,

c) przepisów dotyczących eksploatacji oraz wymagań w zakresie prowadzenia dokumentacji technicznej i eksploatacyjnej urządzeń, instalacji i sieci,

d) przepisów dotyczących budowy urządzeń, instalacji i sieci oraz norm i warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać te urządzenia, instalacje i sieci,

e) zasad postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa obsługi urządzeń lub zagrożenia życia, zdrowia i ochrony środowiska,

f) przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, z uwzględnieniem zasad udzielania pierwszej pomocy, oraz wymagań ochrony środowiska,

g) zasad postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu urządzeń przyłączonych do sieci,

h) zasad dysponowania mocą urządzeń i instalacji przyłączonych do sieci,

i) zasad i warunków wykonywania prac dotyczących obsługi, konserwacji, remontu, montażu oraz czynności kontrolno-pomiarowych.

2. Dokumentami potwierdzającymi posiadanie wiedzy, o której mowa w ust. 1, są:

1) świadectwo lub dyplom potwierdzające uzyskanie tytułu zawodowego,

2) świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe,

3) certyfikat kwalifikacji zawodowej lub dyplom zawodowy,

4) świadectwo czeladnicze lub dyplom mistrzowski

- w zawodach, w których nauczanie obejmuje treści związane z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

3. Posiadanie wiedzy, o której mowa w ust. 1, mogą również potwierdzać:

1) świadectwo ukończenia szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie, które obejmuje treści nauczania związane z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci;

2) zaświadczenie o przebiegu nauczania wydane przez szkołę, o której mowa w pkt 1, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2021 r. poz. 1915 oraz z 2022 r. poz. 583 i 1116), potwierdzające kształcenie w zawodzie, które obejmuje treści nauczania związane z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci;

3) zaświadczenie wystawione przez pracodawcę, potwierdzające doświadczenie zawodowe i staż pracy umożliwiające nabycie umiejętności związanych z wykonywaniem prac eksploatacyjnych urządzeń, instalacji i sieci;

4) zaświadczenie wystawione przez kierownika komórki organizacyjnej urzędu obsługującego Ministra Obrony Narodowej lub jednostki organizacyjnej podległej Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanej, potwierdzające doświadczenie zawodowe i staż pracy umożliwiające nabycie umiejętności związanych z wykonywaniem prac eksploatacyjnych urządzeń techniki wojskowej lub uzbrojenia.

1. Egzamin przeprowadza się na wniosek osoby ubiegającej się o potwierdzenie posiadanych kwalifikacji przy eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci albo na wniosek pracodawcy zatrudniającego tę osobę.

2. Wniosek zawiera następujące informacje dotyczące osoby, o której mowa w ust. 1:

1) imię i nazwisko;

2) datę i miejsce urodzenia;

3) numer PESEL albo rodzaj i numer dokumentu tożsamości - w przypadku cudzoziemca nieposiadającego numeru PESEL;

4) adres zamieszkania i adres korespondencyjny, jeżeli jest inny niż adres zamieszkania;

5) adres poczty elektronicznej, jeżeli taką posiada;

6) informacje dotyczące:

a) wykształcenia,

b) posiadanych kwalifikacji wynikających z dokumentów, o których mowa w § 6 ust. 2 lub 3,

c) przebiegu pracy zawodowej związanej z kwalifikacjami objętymi wnioskiem.

3. Wniosek zawiera także informacje dotyczące rodzaju urządzeń, instalacji i sieci, dla których osoba ubiega się o potwierdzenie posiadanych kwalifikacji, oraz zakresu objętego wnioskiem o wydanie świadectwa kwalifikacyjnego.

4. Do wniosku dołącza się:

1) kopię dokumentu, o którym mowa w § 6 ust. 2 lub 3;

2) potwierdzenie uiszczenia opłaty.

5. Do wniosku składanego za pomocą środków komunikacji elektronicznej dołącza się odwzorowania cyfrowe (skany) dokumentów oraz odwzorowanie cyfrowe (skan) potwierdzenia uiszczenia opłaty.

6. W przypadku wniosku złożonego przez osobę lub pracodawcę innych niż wymienieni w ust. 1 lub niespełniającego wymagań, o których mowa w ust. 2-5, nie przeprowadza się egzaminu. W tym przypadku uiszczona opłata podlega zwrotowi.

1. W skład komisji kwalifikacyjnej wchodzą:

1) przewodniczący;

2) zastępca przewodniczącego;

3) członkowie;

4) sekretarz.

2. Przewodniczący, zastępca przewodniczącego oraz członkowie komisji kwalifikacyjnej posiadają:

1) w przypadku przewodniczącego lub zastępcy przewodniczącego - wykształcenie wyższe w zakresie nauk inżynieryjno-technicznych lub ukończone studia podyplomowe w tym zakresie oraz udokumentowane co najmniej dziesięcioletnie doświadczenie zawodowe przy eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci;

2) w przypadku przewodniczącego lub zastępcy przewodniczącego komisji kwalifikacyjnej powoływanej przez właściwych ministrów oraz Szefów Agencji, o których mowa w art. 21a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne - wykształcenie wyższe w zakresie nauk inżynieryjno-technicznych lub ukończone studia podyplomowe w tym zakresie, lub nadany co najmniej pierwszy stopień oficerski w korpusie oficerów starszych oraz udokumentowane co najmniej pięcioletnie doświadczenie zawodowe przy eksploatacji odpowiednio urządzeń techniki wojskowej lub uzbrojenia albo urządzeń ratowniczo-gaśniczych, albo urządzeń ochrony granic;

3) w przypadku członków:

a) wykształcenie wyższe w zakresie nauk inżynieryjno-technicznych lub ukończone studia podyplomowe w tym zakresie oraz udokumentowane co najmniej dwuletnie doświadczenie zawodowe przy eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci albo

b) wykształcenie średnie albo średnie branżowe oraz udokumentowane co najmniej dziesięcioletnie doświadczenie zawodowe przy eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci lub udokumentowane co najmniej pięcioletnie doświadczenie zawodowe w służbie bezpieczeństwa i higieny pracy;

4) w przypadku członków komisji kwalifikacyjnej powoływanej przez właściwych ministrów oraz Szefów Agencji, o których mowa w art. 21a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne:

a) wykształcenie wyższe w zakresie nauk inżynieryjno-technicznych lub ukończone studia podyplomowe w tym zakresie, lub nadany co najmniej pierwszy stopień oficerski w korpusie oficerów młodszych oraz udokumentowane co najmniej trzyletnie doświadczenie zawodowe przy eksploatacji odpowiednio urządzeń techniki wojskowej lub uzbrojenia albo urządzeń ratowniczo-gaśniczych, albo urządzeń ochrony granic albo

b) wykształcenie średnie albo średnie branżowe oraz udokumentowane co najmniej dziesięcioletnie doświadczenie zawodowe przy eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci lub nadany co najmniej pierwszy stopień podoficerski w korpusie podoficerów starszych oraz udokumentowane co najmniej pięcioletnie doświadczenie zawodowe przy eksploatacji odpowiednio urządzeń techniki wojskowej lub uzbrojenia albo urządzeń ratowniczo-gaśniczych, albo urządzeń ochrony granic.

1. Egzamin przeprowadza komisja kwalifikacyjna w składzie co najmniej trzech przedstawicieli wyznaczonych przez tę komisję.

2. Przedstawiciele komisji kwalifikacyjnej, o których mowa w ust. 1, posiadają udokumentowane doświadczenie zawodowe w obszarze odnoszącym się do rodzaju urządzeń, instalacji i sieci wymaganych dla świadectwa kwalifikacyjnego oraz z zakresu objętego wnioskiem o wydanie świadectwa kwalifikacyjnego.

3. Sekretarz wchodzi w skład komisji kwalifikacyjnej, o której mowa w ust. 1, jeżeli spełnia wymagania, o których mowa w § 8 ust. 2 pkt 3 albo 4.

1. Egzamin jest ustny i wykazuje wiedzę teoretyczną i praktyczną osoby, o której mowa w § 7 ust. 1, w zakresie, o którym mowa w § 6 ust. 1.

2. Zakres tematyki, miejsce oraz termin egzaminu ustala przewodniczący komisji kwalifikacyjnej i powiadamia o nich osobę, o której mowa w § 7 ust. 1, co najmniej 14 dni przed wyznaczonym dniem egzaminu.

3. Do zachowania terminu, o którym mowa w ust. 2, jest wystarczające wysłanie powiadomienia na adres, o którym mowa w § 7 ust. 2 pkt 5, albo na adres, o którym mowa w § 7 ust. 2 pkt 4.

4. Przed przystąpieniem do egzaminu osoba, o której mowa w § 7 ust. 1, okazuje dokument ze zdjęciem, który potwierdza jej tożsamość.

5. Dopuszcza się przeprowadzenie egzaminu przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, zapewniających w szczególności:

1) transmisję egzaminu w czasie rzeczywistym dostępną dla jego uczestników,

2) wielostronną komunikację w czasie rzeczywistym, w ramach której uczestnicy egzaminu mogą wypowiadać się w jego toku

- z zachowaniem niezbędnych zasad bezpieczeństwa, w tym zabezpieczeniem przebiegu egzaminu przed ingerencją osób trzecich, oraz pod warunkiem możliwości identyfikacji osoby, o której mowa w § 7 ust. 1.

1. O wyniku egzaminu członkowie składu, o którym mowa w § 9 ust. 1, rozstrzygają większością głosów. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos przewodniczącego tego składu.

2. Wynik egzaminu określa się jako "pozytywny" lub "negatywny".

1. Z przebiegu egzaminu sporządza się protokół, w którym stwierdza się wynik egzaminu. Protokół podpisują przewodniczący i członkowie składu, o którym mowa w § 9 ust. 1.

2. Dokumentację przeprowadzonego egzaminu przewodniczący składu, o którym mowa w § 9 ust. 1, przedkłada niezwłocznie przewodniczącemu komisji kwalifikacyjnej.

3. Jeżeli osoba, o której mowa w § 7 ust. 1, nie przystąpiła do egzaminu z przyczyn od niej niezależnych, przewodniczący komisji kwalifikacyjnej zarządza zwrot opłaty.

W przypadku pozytywnego wyniku egzaminu komisja kwalifikacyjna, w terminie 14 dni od dnia egzaminu, wydaje świadectwo kwalifikacyjne według wzoru stanowiącego załącznik nr 3 do rozporządzenia.

1. Opłata jest pobierana w wysokości 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników, obowiązującego w dniu złożenia wniosku, o którym mowa w § 7 ust. 1.

2. Opłatę wnosi się na rachunek bankowy jednostki organizacyjnej, przy której powołano komisję kwalifikacyjną.

3. W tytule wpłaty podaje się imię i nazwisko osoby, o której mowa w § 7 ust. 1, oraz informacje dotyczące rodzaju urządzeń, instalacji i sieci, dla których osoba ubiega się o potwierdzenie kwalifikacji, oraz zakres objęty wnioskiem o wydanie świadectwa kwalifikacyjnego.

Komisja kwalifikacyjna gromadzi i przechowuje dokumentację z postępowania w sprawie sprawdzania kwalifikacji przez okres 10 lat od dnia wydania świadectwa kwalifikacyjnego. Dokumentacja ta zawiera w szczególności:

1) wniosek, o którym mowa w § 7 ust. 1;

2) protokół, o którym mowa w § 12 ust. 1;

3) kopię wydanego świadectwa kwalifikacyjnego.

Komisje kwalifikacyjne powołane przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, których przewodniczący, zastępca przewodniczącego, członkowie lub sekretarz nie spełniają wymagań, o których mowa w § 8 ust. 2, mogą wydawać świadectwa kwalifikacyjne osobom wykonującym czynności związane z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.