Najczęściej występujące zagrożenia na stanowisku pracy pracownika stacji benzynowej

Obecnie pracownik stacji benzynowej może wykonywać różne prace w ciągu zmiany roboczej. Oprócz tankowania samochodów produktami naftowymi lub gazem, osoby te obsługują klientów przy kasie, mogą również dowozić towar i rozkładać go na półkach, sprzątać pomieszczenia stacji, przygotowywać posiłki sprzedawane na stacji paliw. Dlatego też identyfikacja zagrożeń może przysporzyć trudności. Trzeba zatem szeroko spojrzeć na zadania pracowników stacji benzynowych.

Produkty naftowe to produkty otrzymywane z ropy naftowej. W szczególności będą to:

• paliwa płynne,
• oleje opałowe,
• gaz płynny (skroplone węglowodory gazowe C3-C4),
• oleje i smary.

Podstawowym produktem handlowym sprzedawanym na stacjach benzynowych są paliwa płynne – benzyny i oleje napędowe. Przedmiotem oferty handlowej mogą być też oleje i smary.

Ropę naftową i produkty naftowe, z wyjątkiem gazu płynnego, w zależności od temperatury zapłonu zalicza się do następujących klas:

• do I klasy – ropę naftową i produkty naftowe o temperaturze zapłonu do 294,15 K (21°C);
• do II klasy – produkty naftowe o temperaturze zapłonu od 294,15 K (21°C) do 328,15 K (55°C);
• do III klasy – produkty naftowe o temperaturze zapłonu od 328,15 K (55°C) do 373,15 K (100°C).

Benzyna i dodatki uszlachetniające (np. etery, izobutanole, alkohol metylowy) są substancjami szkodliwymi dla organizmu ludzkiego. Łatwo wchłaniają się zarówno przez przewód pokarmowy, kontakt ze skórą, jak i poprzez śluzówki oczne.

Do silników spalinowych o zapłonie samoczynnym jako paliwo stosowany jest olej napędowy. Jest to następny produkt pochodzący z destylacji ropy naftowej, do którego dodawane są dodatki poprawiające jego właściwości jako paliwa silnikowego. Olej napędowy charakteryzuje się temperaturą zapłonu powyżej 35^oC, a temperaturą samozapłonu powyżej 320^oC.

Pracownicy mający bezpośrednią styczność z paliwami powinni obowiązkowo zapoznać się z zawartymi w karcie charakterystyki informacjami. W karcie charakterystyki powinny być uwzględnione m.in. informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń dla człowieka i środowiska, informacje o składzie paliw, środkach pierwszej pomocy, postępowaniu w przypadku zatruć, postępowaniu w przypadku pożaru, postępowaniu w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska, postępowaniu z substancjami i mieszaninami oraz ich magazynowania, kontroli narażenia i środków ochrony indywidualnej.

Paliwa płynne są skrajnie łatwopalne. Połknięcie i dostanie się przez drogi oddechowe może grozić śmiercią. Działają drażniąco na skórę. Mogą wywoływać uczucie senności lub zawroty głowy. Mogą powodować wady genetyczne oraz są rakotwórcze. Podejrzewa się, że działają szkodliwie na płodność i na dziecko w łonie matki. Wdychanie oparów może wywoływać bóle głowy, nudności, wymioty oraz zmiany stanu świadomości.

Pracownicy stacji paliw mogą być również zagrożeni odmrożeniem w wyniku gwałtownego obniżenia temperatury ciała na skutek zetknięcia się ze skroplonym gazem LPG np. w czasie tankowania.

Przy zetknięciu się gazu w stanie ciekłym ze skórą ludzką powstają miejscowe odmrożenia wskutek gwałtownego odparowania cieczy kosztem ciepła pobranego ze skóry.

Należy unikać kontaktu z fazą ciekłą gazu. Dla ochrony rąk pracownicy stacji powinni stosować rękawice ochronne niesztywniejące pod wpływem niskiej temperatury (np. skórzane chromowane), nosić ubranie z długimi rękawami.

Gromadzenie ładunków elektryczności statycznej może być spowodowane brakiem uziemienia urządzeń, niewłaściwą wilgotnością w pomieszczeniach. Wyładowanie ładunku elektryczności statycznej może powodować urazy kończyn górnych na skutek przestraszenia się, odruchu bezwarunkowego.

Pracownicy stacji powinni używać odzieży niepodatnej na elektryzację. Wyładowanie elektryczności statycznej może być też przyczyną pożaru lub wybuchu. Urządzenia i instalacje stacji paliw powinny być zabezpieczone przed możliwością wyładowania elektryczności statycznej (np. poprzez uziemienie, zapewnienie ciągłości metalicznej).

Innym często występującym zagrożeniem dla pracowników spacji paliw jest porażenie prądem elektrycznym (w przypadku uszkodzenia izolacji przewodów zasilających używane urządzenia elektryczne, przebicia do obudowy urządzeń, niewłaściwego stanu technicznego urządzeń, niewłaściwego stanu technicznego instalacji i urządzeń elektrycznych, jak również instalacji i urządzeń oświetlenia elektrycznego, możliwość urazów – porażenia ciała, śmierć).

Oczywiście instalacje i urządzenia elektryczne powinny być tak wykonane i eksploatowane w taki sposób, aby:

• nie narażały pracowników na porażenie prądem elektrycznym,
• nie stanowiły zagrożenia pożarowego i wybuchowego,
• nie powodowały innych szkodliwych skutków.

Urządzenia i instalacje elektryczne powinny być wyposażone w środki ochrony podstawowej i dodatkowej (podstawowej i przy uszkodzeniu). Części urządzeń elektrycznych znajdujące się pod napięciem powinny być izolowane, osłonięte w sposób uniemożliwiający dotknięcie do części znajdujących pod napięciem lub powinny być umieszczone w miejscach niedostępnych.

Ponadto powinna być zastosowana ochrona dodatkowa (w zależności od sytuacji np. zerowanie, uziemienie, wyłączniki różnicowoprądowe, izolacja ochronna, separacja odbiorników).

Pracownik stacji benzynowej może być również narażony na zagrożenia związane z pożarem, wybuchem. Obiekty stacji paliw powinny być wyposażone w podręczny sprzęt przeciwpożarowy. Oczywiście przy stosowaniu łatwopalnych czynników chemicznych powinien być wprowadzony również zakaz używania otwartego ognia. Natomiast drogi i wyjścia ewakuacyjne powinny być oznakowane.

Proszę pamiętać aby w trakcie szkolenia bhp zapoznać pracownika z instrukcją przeciwpożarową obiektu, zasadami ewakuacji i drogami ewakuacji, zasadami postępowania w czasie pożaru.

Kolejne częste zagrożenie to upadek z wysokości (różnica poziomów, upadek na niższy poziom, upadek ze schodów w czasie przemieszczania się, upadek z drabin, podestów). Przypomnijmy, że zgodnie z przepisami praca na wysokości to praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi.

Natomiast na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub służących jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą a krawężnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób.

Ważne jest również, aby przy pracach na drabinach i innych podwyższeniach nieprzeznaczonych na pobyt ludzi, na wysokości do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi, niewymagających od pracownika wychylania się poza obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości, zapewnić by: drabiny, pomosty i inne urządzenia były stabilne i zabezpieczone przed nieprzewidywaną zmianą położenia oraz posiadały odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciążenie.

Pamiętaj, aby:

1)      Drabiny rozstawnej nie używać jako przystawnej.

2)      Drabiny ustawiać wyłącznie na stabilnym podłożu.

3)      Nie opierać drabiny przystawnej o:

-        śliskie płaszczyzny,

-        obiekty lekkie czy wywrotne,

-        stosy materiałów.

Natomiast jeżeli drabina musi być ustawiona przed zamkniętymi drzwiami, drzwi te należy zamknąć na klucz od strony ustawionej drabiny. Drabina przystawna powinna być oparta w taki sposób, aby kąt jej nachylenia wynosił od 65 do 75. Niedopuszczalne jest wchodzenie i schodzenie z drabiny plecami do niej.

Upadek na płaszczyźnie (na tym samym poziomie), przewrócenie się, potknięcie się, poślizgnięcie się (brak ładu na ciągach i drogach komunikacyjnych, niewłaściwy sposób składowania towarów, śliska nawierzchnia – mokra podłoga, rozlana woda, paliwa, przewody elektryczne ułożone na podłożu na drogach komunikacyjnych), to bardzo częste zagrożenie na wielu stanowiskach pracy.

Pamiętajmy, że pracodawca powinien podejmować działania organizacyjne w celu zapewnienia drożności ciągów komunikacyjnych oraz właściwego stanu nawierzchni dróg i podłóg. Ciągi i drogi komunikacyjne powinny być utrzymywane w porządku i czystości.

Źródłem tego zagrożenia mogą być również wszelkiego rodzaju nierówności podłoża (progi, ubytki posadzki, uszkodzone – pofałdowane wykładziny i panele, uszkodzone chodniki i ciągi komunikacyjne). Ważne aby miejsca niebezpieczne (np. progi) były oznakowane barwami i napisami ostrzegawczymi.

Często spotykanym zagrożeniem jest uderzenie przez spadające przedmioty, pojemniki, nieprawidłowo ustawione na regałach, szafach. Źródłem zagrożenia mogą być także niestabilne, uszkodzone regały, szafki, niewłaściwie zamocowane półki, przeciążone składowanymi materiałami regały, szafy, półki oraz nieład, nieporządek i niewłaściwy sposób składowania przedmiotów np. dużych, ciężkich przedmiotów na górnych półkach.

Przypomnijmy że regały i urządzenia do składowania powinny być stateczne, stabilne, zabezpieczone przed przemieszczeniem się i przewróceniem. Należy przestrzegać dopuszczalnego obciążenia regałów, półek, szaf.

Równie powszechnym zagrożeniem jest uderzenie o nieruchome przedmioty (zastawione przejścia, ograniczone przestrzenie, niewłaściwie składowane materiały).

Pamiętajmy, że stanowiska pracy powinny być odpowiednio zorganizowane. Do każdego stanowiska pracy powinno być zapewnione bezpieczne i wygodne dojście. Przejścia między maszynami a innymi urządzeniami lub ścianami przeznaczone tylko do obsługi tych urządzeń powinny mieć szerokość co najmniej 0,75 m; jeżeli w przejściach tych odbywa się ruch dwukierunkowy, szerokość ich powinna wynosić co najmniej 1 m.

Obecnie na wielu stacjach benzynowych oferowane jest również możliwość zakupu napojów czy posiłków. Pracownik stacji może ulec poparzeniu np. w czasie przygotowywania gorących napojów, rozlania gorącej wody z czajnika, gotowania, przelewania gorącej wody, ale także w przypadku przygotowywania posiłków dla klientów stacji, np. fast foodów.

Należy mieć oczywiście na uwadze, że posiłki i napoje powinny być przygotowywane w przewidzianych do tego miejscach. Natomiast gorące elementy urządzeń powinny być osłonięte i wyposażone w izolacyjne uchwyty. Pracownik stacji w czasie wykonywania tych czynności powinien zachować szczególną ostrożność.

Proszę pamięć również o zagrożeniu potrąceniem, najechaniem przez samochód. Pracownicy stacji powinni zachować szczególną ostrożność, nosić odzież ostrzegawczą, teren stacji w nocy i po zmierzchu powinien być oświetlony.