Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w Spółkę Akcyjną a podwyższenie składki na ubezpieczenie wypadkowe

W sprawie, rozpoznanej przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 13 lipca 2016 r., sygn. akt III AUa 132/16 odwołujący M.W., wskazywał m.in. na naruszenia art. 584 ² § 1 Kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.) przez wadliwą wykładnię, iż powstały podmiot Spółka Akcyjna (...) przejęła wcześniejsze zobowiązania przedsiębiorcy M. W. z tytułu składek na ubezpieczenie wypadkowe.

Decyzją z 29 stycznia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe, jaka zostanie ustalona dla płatnika składek M. W., w najbliższym roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od dnia 1 kwietnia 2015 r. do dnia 31 marca 2016 r. podwyższa się o 100%. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w dniu 31 grudnia 2014 r. do Inspektoratu wpłynął wniosek Państwowej Inspekcji Pracy o podwyższenie płatnikowi składek M. W. o 100% stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalonej na najbliższy rok składkowy. Wyniki dwóch kolejno przeprowadzonych u płatnika M.W. kontroli (tj. od 9 czerwca 2014 r. do 13 czerwca 2014 r. oraz od 15 października 2014 r. do 7 listopada 2014r.) wykazały, że nagminnie nie zapewniał skutecznego nadzoru nad wykonywaniem prac szczególnie niebezpiecznych, czym stwarzał bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia osób je wykonujących.

Przedsiębiorca M.W. odwołał się od decyzji ZUS do Sądu. Odwołujący się przedsiębiorca M.W. podnosił m.in. zarzut, iż zaskarżona decyzja dotyczy M. W. jako przedsiębiorcy prowadzącego we własnym imieniu działalność gospodarczą zarejestrowaną w (...) pod nazwą (...). Natomiast 1 kwietnia 2015 r. M. W. przekształcił jednoosobową działalność gospodarczą w Spółką Akcyjną. Zdaniem odwołującego należy mieć na uwadze, że zaskarżona decyzja dotyczy zatem przedsiębiorcy przekształconego, za którego spółka (...) S.A. nie ponosi odpowiedzialności.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy wezwał spółkę (…) do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanej z uwagi na fakt, że od 1 kwietnia 2015 r. M. W. przekształcił jednoosobową działalność gospodarczą w Spółką Akcyjną (...), tak więc od daty przekształcenia spółka ta wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki M. W. jako osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą (art. 584 ² § 1 k.s.h.).

Sąd Okręgowy wyrokiem z 15 grudnia 2015 r. odwołanie przedsiębiorcy M.W. oddalił. W swoim uzasadnieniu Sąd wskazała na treści art. 551 § 5 k.s.h. przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672, 675 i 983) może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą) - (przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową).

Zgodnie z treścią rządowego uzasadnienia do projektu ustawy z 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców omawiana procedura transformacyjna została oparta nie na zasadzie kontynuacji, lecz na zasadzie sukcesji: "(...) skutkiem przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w spółkę kapitałową będzie sukcesja uniwersalna (art. 584 2 k.s.h.). Powyższe oznacza, że spółce przekształconej przysługiwać będą wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego (...)".

Odwołujący się przedsiębiorca M.W. złożył apelację od wyroku Sądu Okręgowego.

Sąd Apelacyjny – II instancji – W przypadku spółki przekształconej chodzi o przejęcie wszystkich obowiązków przekształcanego przedsiębiorcy, co do których żadnych wyłączeń nie ma.

Sąd Apelacyjny zauważył, że przedsiębiorca przekształcony staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki do rejestru – dzień przekształcenia (art. 584 ¹ § 1 zdanie pierwsze k.s.h.). Z kolei spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształconego (art. 584 ² § 1 k.s.h.). Następstwo prawne wynikające z art. 584 ² § 1 k.s.h. należy rozumieć jako wstąpienie nowo utworzonej spółki we wszystkie prawa i obowiązki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (wchodzące w jej zakres). Z zestawienia obu powołanych norm wynika, że skutek ten dotyczy wszelkich tak rozumianych praw i obowiązków, na co przedsiębiorca nie ma wpływu, w tym znaczeniu, że nie może dokonać swoistego wydzielenia części swych zasobów zaangażowanych do prowadzonej działalności, aby znalazły się one w spółce. Zasada kontynuacji oznacza, że treść stosunków prawnych spółki przekształcanej, łączących ją z "otoczeniem rynkowym" (osobami trzecimi), nie ulega zmianie.

W zakresie obowiązku składkowego (podatkowego) istotne są zapisy w art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U z 2015 r., poz. 121) w związku z art. 93 a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U z 2015 r., poz. 613). W myśl art. 93 a § 4 ordynacji podatkowej jednoosobowa spółka kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wstępuje w przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa przekształcanego przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, z wyjątkiem tych praw, które nie mogą być kontynuowane na podstawie przepisów regulujących opodatkowanie spółek kapitałowych. W ostatniej części tego przepisu chodzi o zachowanie uprawnienia do ulg, a w analizowanym przypadku chodzi o przejęcie obowiązków, co do których żadnych wyłączeń nie ma. Z tego względu omówiony zarzut jest błędny.