13 substancji rakotwórczych wobec których zaostrzą się normy NDS

Główną przyczyną zgonów pracowników w Unii Europejskiej są nowotwory – stanowią 53 proc. wszystkich przypadków. Dlatego są one największym ryzykiem dla zdrowia osób pracujących we wszystkich krajach UE.

Komisja Europejska określiła ryzyko związane z 13 substancjami rakotwórczymi, uwzględniając nowe substancje lub dostosowując dotychczasowe wartości dopuszczalnych stężeń w dyrektywie dotyczącej czynników rakotwórczych i mutagenów. Propozycje ujęte we wniosku KE poprzedziły badania naukowe i szeroka dyskusja ze środowiskiem naukowców, pracodawców, pracowników, przedstawicieli państw członkowskich oraz inspektorów pracy.

Przykładem rakotwórczego czynnika chemicznego, który jest brany pod uwagę w nowych przepisach jest krzemionka krystaliczna w formie pyłu respirabilnego. Komisja proponuje ująć ją w dyrektywie jako substancję powstałą – jako pył – w wyniku tzw. procesów górniczych, wydobywania węgla lub drążenia tuneli. Pył to również efekt cięcia, kruszenia i rozdrabiania materiałów zawierających krzem, takich jak beton, cegły czy skały.

Zdaniem Marianne Thyssen (unijna komisarz odpowiedzialna za zatrudnienie, sprawy społeczne, umiejętności i mobilność pracowników) – Przedłożony wniosek legislacyjny pozwoli nam ocalić życie 100 tys. osób w ciągu najbliższych 50 lat. Ochrona pracowników leży u podstaw zaangażowania Komisji na rzecz silnego europejskiego modelu społecznego. – mówi M. Thyssen.

Są europejskie firmy, które dokładnie kontrolują stężenie tej substancji chemicznej w powietrzu. Osiągnęły to dzięki podpisaniu specjalnych porozumień między partnerami społecznymi, w tym związkami zawodowymi.

Wniosek KE umożliwi zapewnienie ochrony pracowników na terenie całej Unii, przede wszystkim w sektorze budowlanym. Warto podkreślić, że w sektorze tym pracuje niemal 70 proc. wszystkich osób, narażonych na działanie krzemionki krystalicznej.

Dzięki wprowadzeniu dopuszczalnych wartości KE chce zmniejszyć liczbę przypadków nowotworowych chorób zawodowych. Ma to osiągnąć dzięki określeniu takich samych warunków prowadzenia działalności oraz wskazanie wspólnego celu dla

• pracodawców,
• pracowników,
• organów krajowych ale także
• partnerów społecznych.

Doprowadzi to do spójności ogólnounijnych przepisów i zasad w zakresie bhp.

Wniosek legislacyjny KE to szansa na osiągnięcie bardziej skutecznego systemu ochrony zdrowia pracowników oraz zapewnienie sprawiedliwych warunków pracy i bezpieczeństwa na jednolitym rynku UE. 

Niestety choroby nowotworowe są drugą najczęstszą przyczyną zgonów w większości krajów rozwiniętych.W państwach UE znajdują się jednak na niechlubnym, pierwszym miejscu, wśród przyczyn śmiertelności, wywołanych czynnikami, związanymi z pracą zawodową. Kolejne dwa miejsca zajmują choroby układu krążenia (28 proc.) oraz układu oddechowego (6 proc.).

Jak alarmują lekarze już samo narażenie na działanie niektórych środków chemicznych w miejscu pracy, np. w laboratorium lub szpitalu, może być przyczyną powstawania nowotworu. Jednak – jak wskazują specjaliści – trudno jest jednoznacznie wykazać bezpośredni związek szkodliwych warunków w pracy i wykrycia konkretnej jednostki chorobowej, ze względu na złożoną naturę chorób nowotworowych. Nie ma natomiast wątpliwości, że można i trzeba tworzyć warunki, które zmniejszą lub wyeliminują zagrożenia dla zdrowia pracowników.

Warto już dziś – a dotyczy to głównie firm budowlanych i produkcyjnych – zidentyfikować stan zagrożenia pracowników ze względu na potencjalne czynniki chorobotwórcze. Trzeba też wprowadzić rygorystyczne zasady bhp, dotyczące nie tylko środowiska pracy, ale także samych pracowników. Można je realizować np. poprzez wprowadzenie dodatkowych metod ochrony i częstych badań lekarskich, co pozwoli na szybsze wykryć pierwsze symptomy chorób i jak wdrożenie leczenia.

Już w 2004 roku UE przyjęła dyrektywę w sprawie czynników rakotwórczych i mutagenów. Określa ona działania, jakie należy podejmować w celu wyeliminowania lub zmniejszenia narażenia na rakotwórcze czynniki chemiczne. Chodzi także o wsparcie w zapobieganiu chorobom nowotworowym spowodowanym pracą zawodową i innym schorzeniom przewlekłym.

W celu określenia wartości dopuszczalnych dla substancji rakotwórczych wskazanych w dyrektywie, niezbędna była ocena naukowa i gospodarcza ponad 20 istotnych substancji chemicznych.

Komisja Europejska wybrała 13 spośród 20 substancji rakotwórczych, takich jak wspomniana krzemionka krystaliczna, związki chromu, pyły drewna twardego czy hydrazyna. Liczba narażonych na działanie tych substancji pracowników jest bardzo wysoka.