20 Zasad bezpiecznej pracy wózkiem jezdniowym podnośnikowym

Waldemar Klucha
03.08.2018AKTUALNE

20 Zasad bezpiecznej pracy wózkiem jezdniowym podnośnikowym

Bezpieczeństwo i długotrwała praca wózka jezdniowego zależy przede wszystkim od warunków i sposobu jego użytkowania. Dlatego podczas eksploatacji wózków jezdniowych podnośnikowych należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Dzięki nim zapewnimy nie tylko dłuższy "żywot" maszyny, ale przede wszystkim zadbamy o bezpieczeństwo pracowników i operatora wózka jezdniowego. Zebrane zasady możecie przedstawić operatorom wózków jezdniowych podczas szkolenia bhp.

Korzyści 


Dzięki informacjom zawartym w tym artykule:

  • Zapewnicie bezpieczeństwo pracy wózków jezdniowych podnośnikowych

  • Szybko i sprawnie przygotujecie się do przeprowadzenia szkolenia bhp operatorów wózków jezdniowych

  • Właściwe zorganizujecie pracę wózkiem jezdniowym zgodnie z nowymi przepisami bhp przy użytkowaniu wózków jezdniowych.

Wózki jezdniowe z napędem silnikowym są obecnie jednym z najczęściej używanych środków transportu wewnątrzzakładowego w wielu branżach, magazynach, spedycji. Najbardziej rozpowszechnionym typem wózka jest wózek jezdniowy podnośnikowy z mechanicznym napędem podnoszenia (zwany wózkiem widłowym). Mając na uwadze powyższe zebraliśmy najważniejsze zasady dotyczące bezpiecznej pracy wózków jezdniowych podnośnikowych, abyście mogli sprawnie i w prawidłowy sposób zorganizować ich pracę.

  1. Niedopuszczalne jest dokonywanie przez użytkownika w użytkowanych wózkach zmian konstrukcyjnych lub demontażu urządzeń ochronnych i sygnalizacyjnych.

  2. Obsługa i konserwacja wózków oraz przeprowadzanie okresowych przeglądów i napraw powinny być wykonywane zgodnie z dokumentacją techniczno-eksploatacyjną opracowaną przez producenta.

  3. Organizator pracy wózkiem powinien wyposażyć wózek w instrukcję bezpieczeństwa prac transportowych.

Instrukcja bezpieczeństwa prac transportowych powinna zawierać szczegółowe wytyczne dotyczące organizacji prac transportowych w obszarze pracy wózka jezdniowego, z uwzględnieniem:

  • warunków panujących w miejscu transportu,

  • zadań i obowiązków osób zaangażowanych w prace transportowe,

  • charakterystyki transportowanych ładunków oraz

  • koordynacji działań i bezpieczeństwa wszystkich osób, które mogą pozostawać w ekspozycji na zagrożenia wynikające z prowadzenia prac transportowych.

  1. Dla każdego wózka powinien być założony i przechowywany dziennik konserwacji prowadzony przez uprawnionego konserwatora wózka.

  2. Organizator pracy zapewnia odpowiedni nadzór nad pracami przy użyciu wózków jezdniowych, w szczególności przy transportowaniu ładunków mogących stwarzać zagrożenie.

  3. Przed rozpoczęciem pracy wózkiem organizator pracy powinien zapewnić kontrolę jego stanu technicznego, w tym kontrolę elementów, układów i mechanizmów.

Kontrola stanu technicznego w szczególności powinna polegać na sprawdzeniu:

  • prawidłowość działania układu kierowniczego, hamulcowego i napędowego, mechanizmów podnoszenia oraz osprzętu,

  • sprawność oświetlenia i sygnalizacji,

  • prawidłowość działania urządzeń pomiarowo-kontrolnych oraz elementów i urządzeń zabezpieczających kierowcę i osoby współuczestniczące w czynnościach transportowych.

Przeprowadzenie takiej kontroli powinno być odnotowane w dokumentach eksploatacyjnych wózka.

  1. Niedopuszczalne jest eksploatowanie niesprawnego wózka lub bez odpowiedniego osprzętu.

  2. Przed przystąpieniem do pracy z użyciem wózka organizator powinien przekazać kierowcy wózka aktualne informacje o warunkach pracy, w tym informacje o dopuszczalnej prędkości ruchu wózków jezdniowych na poszczególnych odcinkach tras przejazdu, z uwzględnieniem nasilenia ruchu, rodzaju transportowanych ładunków, szerokości i stanu dróg oraz widoczności.

Informacje o warunkach pracy powinny dotyczyć:

  • masy ładunków, ich właściwościach fizycznych i chemicznych oraz rodzajach opakowań tych ładunków,

  • zagrożeń pożarowych, wybuchowych, chemicznych i innych mogących wystąpić w pomieszczeniach, w których wózek ma być eksploatowany,

  • stanie technicznym dróg i trasie przejazdu wózka,

  • wymagań dotyczących organizacji pracy związanej z użytkowaniem wózka, w tym środkach, jakie należy stosować dla zachowania bezpieczeństwa podczas pracy.

  1. Jeżeli prace wykonywane przy użyciu wózka jezdniowego, stwarzają możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, wówczas organizator pracy sporządza pisemne polecenie wykonania pracy, które jest podstawą do wykonywania przez operatora wózka wskazanej pacy.

Pisemne polecenie wykonania pracy zawiera w szczególności:

  • numer polecenia;

  • imię, nazwisko i stanowisko służbowe osób odpowiedzialnych za organizację oraz wykonanie pracy;

  • wskazanie zakresu i miejsca wykonania poleconych prac;

  • określenie warunków i środków ochronnych niezbędnych do zapewnienia bezpiecznego przygotowania i wykonania poleconych prac, w tym środków ochrony indywidualnej;

  • wyznaczenie terminu rozpoczęcia i zakończenia prac oraz przerw w ich wykonaniu.

Polecenie pisemne organizator pracy uzgadnia z właścicielem lub użytkownikiem terenu, na którym prace są wykonywane i przechowuje nie krócej niż 3 miesiące od daty zakończenia pracy.

  1. Ładunki transportowane wózkami powinny być rozmieszczone i zamocowane tak, aby nie stwarzały zagrożeń wypadkowych. Masa i rozmieszczenie ładunku na środkach transportowych powinny zapewniać bezpieczne warunki przewozu i przeładunku.

Ładunek powinien być zabezpieczony w szczególności:

  • przed upadkiem,

  • przemieszczeniem i zsypywaniem się ze środka transportu.

  1. Dopuszczalne jest przewożenie osób na wózkach lub przyczepach, wyłącznie pod warunkiem że wózki lub przyczepy są do tego przystosowane przez producenta. Podnoszenie osób wózkami podnośnikowymi na pomostach dostosowanych i specjalnie zamontowanych do tego celu jest dopuszczalne, jeśli dokumentacja techniczno-eksploatacyjna dopuszcza taką możliwość. Wysokość podnoszenia oraz udźwig wózka wyposażonego w pomost nie mogą przekraczać wielkości określonych przez producenta.

  1. W czasie przerwy w pracy oraz po zakończeniu pracy wózki powinny być zabezpieczone przed przypadkowym uruchomieniem przez osoby nieupoważnione (operator – kierowca wózka nie powinien pozostawiać kluczyków w stacyjce wózka), a widły wózka powinny być opuszczone.

  1. Czynności podnoszenia, opuszczania i pochylania mechanizmu podnoszenia wózka podnośnikowego wykonuje się po zatrzymaniu wózka. Zabronione jest wykonywanie tych czynność podczas jazdy.

  2. W czasie jazdy widły powinny być uniesione około 30 cm ponad powierzchnię jezdni, a mechanizm podnoszenia wychylony maksymalnie do tyłu.

  3. Organizator pracy powinien podjąć środki organizacyjne, zapobiegające wchodzeniu pracowników pieszych na teren pracy wózków. W przypadku gdy ze względu na rodzaj wykonywanej pracy nie jest możliwe spełnienie tych warunków, pracodawca powinien zastosować odpowiednie środki zabezpieczające pracowników przed skutkami zagrożeń powodowanych działaniem wózków.

  4. Przed wjazdem do wagonów kolejowych, pojazdów samochodowych oraz na rampy statków powietrznych i wodnych operator wózka:

  • sprawdza, czy masa wózka jezdniowego wraz z ładunkiem nie przekracza dopuszczalnych obciążeń i umożliwia bezpieczny wjazd i wyjazd;

  • stosuje odpowiednie środki mające na celu zabezpieczenie przed możliwością przemieszczenia się transportowanego ładunku;

  • otrzymuje od organizatora pracy informację dotyczącą sposobu załadunku i wyładunku.

  1. W pomieszczeniach pracy jest dopuszczalne używanie wózków jezdniowych z silnikiem spalinowym, o ile substancje szkodliwe wydalane z silnika i hałas związany z jego pracą nie powodują przekroczenia wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, oraz nie istnieje zagrożenie wybuchem.

  2. W pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem jest dopuszczalne używanie wyłącznie wózków jezdniowych podnośnikowych dostosowanych przez producenta do pracy w tych warunkach i oznaczonych zgodnie z przepisami dotyczącymi wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej.

  3. Przed rozpoczęciem pracy w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem oraz związanej z transportem materiałów niebezpiecznych należy sprawdzić stan techniczny elementów współpracujących wyposażenia wózka jezdniowego oraz urządzeń niezbędnych do bezpiecznego wykonania pracy i zapewnienia bezpieczeństwa otoczeniu.

  4. Przed dopuszczeniem do pracy operator wózka jezdniowego powinien zostać poddany szkoleniu wstępnemu stanowiskowemu bhp (instruktażowi stanowiskowemu), podczas którego powinien zostać zapoznamy m.in. z:

  • instrukcją wózka jezdniowego w zakresie czynności powierzonych przez organizatora pracy;

  • ryzykiem zawodowym;

  • instrukcją bezpieczeństwa prac transportowych.

Zakazy dotyczące eksploatacji wózka

Niedopuszczalne jest

  1. Przewożenie ładunków niedostosowanych do wymiarów platformy ładunkowej wózka.

  2. Używanie wózków w miejscach o nawierzchni i jej nachyleniu nieodpowiadającym warunkom określonym w dokumentacji techniczno-eksploatacyjnej wózka.

  3. Używanie wózków w miejscach o niesprawdzonej wytrzymałości podłoża lub o wytrzymałości mniejszej niż wymagana dla obciążonego wózka.

  4. Używanie wózków w miejscach nieoświetlonych, chyba że wózek wyposażony jest w światła odpowiednie do rodzaju i miejsca wykonywanej pracy.

  5. Obciążanie wózka ponad jego dopuszczalną ładowność.

  6. Używanie wózków do pchania innych pojazdów lub do ciągnięcia wózków doczepnych, jeżeli ich liczba lub masa ładunku przekraczają dopuszczalne wielkości określone przez producenta.

  7. Używanie wózków w warunkach niestabilnego lub śliskiego podłoża uniemożliwiającego bezpieczne manewrowanie transportowanym ładunkiem.

Proszę mieć na uwadze, że wszystkie odmiany wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia są objęte dozorem technicznym. Takie wózki mogą być eksploatowane po decyzji Urzędu Dozoru Technicznego dopuszczającej wózek do eksploatacji.

Uwaga!

Kto dopuszcza do eksploatacji urządzenie techniczne (np. wózek podnośnikowy z mechanicznym napędem podnoszenia) bez otrzymania decyzji organu właściwej jednostki dozoru technicznego o dopuszczeniu urządzenia do eksploatacji, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Podstawa prawna 
  • Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz.U. z 2018 r., poz. 47). – obowiązujące od 10 sierpnia 2018 r.

Autor: 

Waldemar Klucha
specjalista ds. bezpieczeństwa pracy

Autor
Mgr inż. budownictwa lądowego, absolwent Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Łódzkiej. Główny specjalista ds. bhp, specjalista ds. ochrony ppoż. w firmie doradztwa z zakresu prawa i ochrony pracy SEKA SA