7 zasad bezpiecznej pracy fizjoterapeutów z zastosowaniem promieniowania UV i IR

Grażyna Jarosiewicz
12.01.2017AKTUALNE

7 zasad bezpiecznej pracy fizjoterapeutów z zastosowaniem promieniowania UV i IR

Z uwagi na coraz większe zastosowanie we współczesnej medycynie fizjoterapii i coraz większe zapotrzebowanie na pracę specjalistów fizjoterapeutów trzeba zwrócić uwagę na bezpieczne warunki pracy tych pracowników. Mając to na uwadze prezentujemy 7 podstawowych zasad bezpiecznej pracy przy wykonywaniu zabiegów z zastosowaniem promieniowania nadfioletowego (UV) i nielaserowego podczerwonego (IR). 

Korzyści 

W tym artykule wskazujemy:

  • Główne źródła promieniowania nadfioletowego (UV) i nielaserowego podczerwonego (IR) w fizykoterapii;
  • Główne zasady bezpiecznej pracy fizjoterapeutów wykonujących naświetlania promieniami UV i IR;
  • Właściwą organizację gabinetów fizjoterapii

Już na wstępie należy podkreślić, że energia promieniowania nadfioletowego (UV), nielaserowego podczerwonego (IR) aplikowana na odpowiednie części ciała pacjenta, ulega częściowo rozproszeniu do otoczenia. To stwarza ryzyko narażenia zawodowego osób wykonujących zabiegi fizykoterapeutyczne.

Sprawdźmy, co może być źródłem promieniowania UV i IR w pracy fizjoterapeuty?

Promieniowanie nadfioletowe (UV) stosowane w fizykoterapii wytwarzane jest:

  • przez różnego typu lampy kwarcowe, emitujące promieniowanie obszaru UVB o długościach fali 315–280 nm lub dodatkowo promieniowanie obszaru UVC o długościach fali 280–200 nm,
  • przez promienniki (lampy) ze szkła Wooda, zawierającego nikiel i tlenki kobaltu, emitujące promieniowanie obszaru UVA o długościach fali 400–315 nm (promieniowanie obszaru UVA emituje wprowadzany do promienników fosfor).

Promieniowanie nielaserowe podczerwone (IR), stosowane do celów fizykoterapeutycznych, wytwarzane jest przez promienniki IR o długościach fali 780–18 000 nm. Źródłem promieniowania IR są lampy SOLLUX.

Uwaga!

Promieniowanie nadfioletowe (UV), szczególnie obszarów B i C, oraz nielaserowe podczerwone (IR) wywierają silne działanie biologiczne (możliwość uszkodzenia termicznego skóry, siatkówki, soczewki i rogówki oka).

Zagrożenie dla oczu występuje podczas włączania, wyłączania i przebywania w bezpośrednim sąsiedztwie czynnych lamp UV oraz IR.

Zasady bezpiecznej pracy przy wykonywaniu zabiegów z zastosowaniem promieniowania UV i IR

Przejdźmy więc do meritum, czyli zasad bezpiecznej pracy z zastosowaniem promieniowania optycznego. Poniżej prezentujemy 7 zasad bezpiecznej pracy przy wykonywaniu zabiegów z zastosowaniem promieniowania nadfioletowego (UV) i nielaserowego podczerwonego (IR).

Zasada 1.

Podczas włączania, wyłączania i przebywania w bezpośrednim sąsiedztwie czynnych lamp UV oraz IR należy stosować okulary ochronne (np. typowe okulary spawalnicze w oprawie z tworzywa sztucznego z osłonami bocznymi). Okulary przeznaczone dla pacjentów nie są praktyczne dla osób wykonujących zabiegi ze względu na ich małe gabaryty. W razie dużego narażenia na promieniowanie nadfioletowe (UV) i nielaserowe podczerwone (IR) wskazane jest stosowanie osłony filtrującej lub odbijającej takie promieniowania na całą twarz osoby wykonującej zabiegi.

Zasada 2.

Po ustaleniu warunków naświetlania i włączeniu lampy UV lub IR osoba wykonująca zabieg powinna niezwłocznie opuścić boks zabiegowy bądź oddalić się od takiej lampy na odległość 3–4-krotnie większą niż jej odległość od ciała pacjenta.

Zasada 3.

Należy unikać sytuacji, w których ta sama osoba wykonuje w krótkich odstępach czasu lub jednocześnie zabiegi naświetlania promieniowaniem nadfioletowym (UV), nielaserowym podczerwonym (IR) i zabiegi polem elektromagnetycznym (PEM). Przy jednoczesnym występowaniu tych rodzajów promieniowania i pola (w różnych kombinacjach) ich działanie biologiczne może się sumować i prowadzi do uszkodzeń narządu wzroku, nawet przy natężeniach mniejszych niż dopuszczalne. Z tego względu lampy UV i IR oraz diatermie krótkofalowe i mikrofalowe nie powinny być instalowane w boksach bezpośrednio ze sobą sąsiadujących, w przypadku 1-osobowej obsługi w danym gabinecie.

Zasad 4.

Przy wyposażaniu boksów i pomieszczeń do wykonywania zabiegów z zastosowaniem promieniowania nadfioletowego (UV) i nielaserowego podczerwonego (IR) należy unikać materiałów powodujących odbicia promieniowania (np. glazury, materiałów chromowanych, niklowanych, aluminizowanych).

Zasada 5.

W boksach i pomieszczeniach, w których wykonywane są zabiegi z zastosowaniem światłolecznictwa, należy zapewnić sprawnie działającą wentylację wyciągową. Boksy te powinny być oddzielone ściankami do wysokości 2 m, umożliwiającymi stosowanie wspólnej wentylacji mechanicznej.

Zasada 6.

Należy unikać kontaktu z elementami rozgrzanymi do wysokiej temperatury. Po włączeniu i wyłączeniu lampy z promiennikiem UV, UV + IR, IR nie należy dotykać promienników oraz obudowy lampy, aż do całkowitego ochłodzenia, gdyż grozi to poparzeniem.

Zasada 7.

Szczególną uwagę należy zwracać na zapewnienie skutecznej ochrony przeciwporażeniowej urządzeń i instalacji elektrycznych przed dotykiem bezpośrednim oraz pośrednim. Wszelkie obluzowania gniazd, wtyczek czy wyłączników i uszkodzenia przewodów zasilających powinny być niezwłocznie usunięte, a do tego czasu aparatury nie wolno używać.

Zwróćmy również uwagę, że na stanowiskach stosowania lamp UV i IR powinny być wykonywane pomiary natężenia promieniowania. Maksymalne dopuszczalne ekspozycje na promieniowanie optyczne (wartości MDE) oraz dopuszczalne natężenia pól elektromagnetycznych znajdziesz w rozporządzeniu w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

Ważne

Kobiety w ciąży nie mogą być zatrudniane przy wykonywaniu prac w środowisku, w którym występuje przekroczenie 1/4 wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń promieniowania nadfioletowego (UV). Ponadto nie należy zatrudniać w gabinetach fizykoterapii osób wykazujących fotoalergię na światło i promieniowanie nadfioletowe (UV).

Autor: 

Grażyna Jarosiewicz
ekspert ds. technicznego bezpieczeństwa pracy


Poradnia 48 Portalu BHP

Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.

Bądź codziennie na bieżąco ze zmianami w branży BHP, dzięki aplikacji stworzonej przez najlepszych Ekspertów.