Będzie nowe rozporządzenie w sprawie bhp przy obsłudze żurawi

Mniej niż rok trwały prace nad nowymi przepisami w zakresie bhp przy obsłudze żurawi. 31 sierpnia  br. opinii publicznej został przedstawiony efekt współpracy trzech resortów: rozwoju, pracy i zdrowia – przekazany do konsultacji i opiniowania, przez Ministerstwo Rozwoju i  Finansów – projekt  rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi.

Projekt nowego rozporządzenia dotyczy urządzeń stosowanych w całej gałęzi gospodarki (żurawi wieżowych i szybkomontujących) i nie odnosi się tylko do prac związanych z budownictwem. Nowe przepisy szczegółowo regulują wszelkie aspekty mające wpływ na bezpieczeństwo, do tego stopnia, że choć niektóre kwestie są uregulowane ich w innych przepisach, to zostały w projektowanym rozporządzeniu uwzględnione bądź przywołane.

Projektowane rozporządzenie podzielone zostało na 4 rozdziały:

1. Przepisy ogólne zawierające definicje pojęć zastosowanych w rozporządzeniu.
2. Warunki dopuszczenia do pracy dotyczące osób pracujących przy obsłudze żurawia tj. operatora żurawia, sygnalisty i hakowego.

1. Obsługa żurawia.
2. Postanowienia końcowe.

W rozdziale 3 znajdziemy m.in. przepisy nakładające na osoby skierowane do obsługi żurawia obowiązek zapoznania się z:

• dokumentacją oceny ryzyka zawodowego oraz
• instrukcją eksploatacji żurawia w zakresie czynności powierzonych im przez organizatorów pracy;
• instrukcją bezpieczeństwa prac transportowych;
• procedurą ewakuacji operatora żurawia z kabiny żurawia opracowaną przez organizatora pracy.

Nowe rozporządzenie zawiera także przepisy dotyczące pracy sygnalisty i hakowego

Rozdział trzeci zawiera również regulacje dotyczące czynności sygnalisty i hakowego mające wpływ na bezpieczeństwo przenoszenia ładunków przez operatora żurawia. Związane jest to z koniecznością wyznaczenia do tego rodzaju prac osób odpowiednio przeszkolonych w ramach instruktażu stanowiskowego. Przepisy rozdzielają również te dwie funkcje na  różne osoby.  Taka regulacja ma pozwolić na lepszą komunikację jak również wprowadza jej wymóg  pomiędzy operatorem żurawia a pozostałymi osobami pracującymi przy obsłudze żurawia czyli sygnalistą oraz hakowym.

Ponadto nowe przepis nakładają na sygnalistę, w przypadku wystąpienia awarii urządzenia komunikacyjnego,  obowiązek nawigowania operatora żurawia przy użyciu sygnałów ręcznych o czym. I choć wzory sygnałów ręcznych zostały określone w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy, to z uwagi na bardzo ważne znaczenie znajomości tych sygnałów przez osoby obsługujące żuraw zawarte zostały również w załączniku nr 1 do nowego rozporządzenia.  

W rozdziale 3 znajdziemy również przepisy dotyczące ujednolicenia procedury w zakresie pracy w trudnych warunkach atmosferycznych, zwłaszcza przy pracach wykonywanych przy silnym wietrze. Tu wzięto pod uwagę, że przy obsłudze żurawia wieżowego większe znaczenia ma nie sama prędkość wiatru, ale siła jego podmuchów.  Poza tym określono również inne czynności zabronione podczas obsługi żurawia.

Z uwagi na brak obecnie ujednoliconych przepisów w zakresie zasad postępowania w przypadku wystąpienia sytuacji niebezpiecznych w rozdziale 3 projektowanego rozporządzenia określono także regulacje w zakresie zasad postępowania w przypadku wystąpienia sytuacji takich jak:

• awaria,
• uszkodzenie żurawia bądź
• braku elementów konstrukcyjnych żurawia.

Przepisy rozdziału trzeciego określają także szczegółowe warunki wykonywania niezwykle niebezpiecznych manewrów, takich jak - przenoszenie człowieka przy użyciu żurawia, praca w warunkach kolizyjnych czy przenoszenie ładunku przez więcej niż jeden żuraw.

Trzeba również wspomnieć o regulacjach zawartych w załączniku nr 3 do projektowanego rozporządzenia. Znalazły się tam kwestie dotyczące:

• wyposażenia kabiny żurawia;
• bezpieczeństwa wejścia na żuraw i galerie żurawia;
• obowiązku montażu dźwigu (windy) lub zapewnienia innej drogi ułatwiającej dotarcie do stanowiska pracy przy żurawiach o wysokości powyżej 80 m;
• opracowania instrukcji ewakuacji operatora z kabiny żurawia;
• oświetlenia terenu pracy żurawia i samego żurawia, z ustaleniem wartości minimalnego natężenia oświetlenia w każdym punkcie poboru materiału.

Kiedyś istniały już przepisy w zakresie bhp przy obsłudze żurawi

Trzeba wspomnieć, że do roku 2013 kwestie bezpieczeństwa pracy operatorów żurawi regulowało Rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z 20 marca 1954 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi. Zostało ono uchylone i przestało obowiązywać z dniem 4 kwietnia 2013 r., bowiem jak wówczas twierdzono są inne przepisy ogólne regulujące te kwestie oraz przepisy dotyczące minimalnych wymagań dla sprzętu roboczego podczas pracy.

Jednak jak pokazała praktyka i czas nie do końca inne przepisy regulowały wszystkie kwestie związane z bhp przy obsłudze żurawi. Zdaniem samych operatorów żurawi ogólne przepisy bhp nie uwzględniają bowiem specyfiki ich pracy. Twierdzili oni również, że brak dedykowanego osobom obsługującym żurawie przepisu powoduje pogorszenie warunków pracy, a w szczególności pogarsza możliwości jej bezpiecznego wykonania. Takie sygnały zostały przekazane Ministerstwu Rozwoju m.in. na zorganizowanym w październiku 2016 r. spotkaniu w Ministerstwie Rozwoju z przedstawicielami operatorów żurawi.  Skarżyli się oni wówczas na brak szczegółowych przepisów  dotyczących bhp w odniesieniu do ich pracy.  Wychodząc zatem naprzeciw oczekiwaniom resort rozwoju przygotował prezentowany projekt rozporządzenia w sprawie bhp przy obsłudze żurawi.

Przewidywany termin wejścia w życie przepisów nowego rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi to 1 stycznia 2018 r.

Źródło: Minister Rozwoju i Finansów, uzasadnienie i projekt rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi