Dofinasowanie projektów na poprawę warunków pracy będzie regulowane w ustawie wypadkowej

Kinga Grodzicka-Lisek
Kinga Grodzicka-Lisek
16.03.2017AKTUALNE

Dofinasowanie projektów na poprawę warunków pracy będzie regulowane w ustawie wypadkowej

Zasady i tryb przyznawania dofinansowania działań na poprawę warunków pracy, przyznawane dotychczas przez ZUS, zostaną unormowanie w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Dotychczas były określone w ramach regulaminu programu prewencyjnego ZUS. Takie rozwiązanie ma jasno określić zasady dofinansowania oraz usprawnić cały proces, jak również zagwarantować fundusze na realizację projektów.   

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, od kilku lat prowadzi prewencję wypadkową, której celem jest zapobieganie wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym. Popularność ZUS-owskiego programu dofinansowania działań na poprawę warunków pracy przerosła najśmielsze oczekiwania urzędników.

Warto podkreślić, że w 2013 r. ZUS zrealizował 7 projektów w ramach dofinansowania poprawy warunków pracy zaś w 2016 r. było ich już 704.

W lutym 2017 r. przyjmowane wniosków o dofinansowanie zostało zawieszone z uwagi na ograniczenia budżetowe. Natomiast niezmiennie rośnie zainteresowanie takim dofinansowaniem ze strony płatników składek (przedsiębiorców). Wskazuje na to nie tylko rosnąca liczba składanych wniosków ale również, wciąż za małe, kwoty przeznaczonej na dofinansowanie.

Wysokość kwot przeznaczonych na dofinansowanie działalności związanej z zapobieganiem wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym wynosiła w 2013 r. około 0,3 mln. zł, natomiast w 2016 r już około 55,4 mln zł. Na rok 2017 zaplanowano kwotę około 65 mln. zł. Te nakłady jednak nadal okazują się niewystarczające.

Czego będą dotyczyły projektowane zmiany w ustawie wypadkowej?

Ministerstwo pracy postanowiło kwestię związane z dofinasowanie działań na poprawę bhp usankcjonować w przepisach. Przygotowało projekt zmian do ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, którego propozycje mają uregulować kwestie zasad i trybu przyznawania dofinansowania.

Ważne

Obecnie zgodnie z art. 37 ust. 2 pkt 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, do zadań ZUS należy finansowanie działalności związanej z zapobieganiem wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, z uwzględnieniem zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej w aspekcie jej wpływu na powstawanie tych zdarzeń, w szczególności na dofinansowanie działań skierowanych na utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej, prowadzonych przez płatników składek. Przepis ten jednak nie określa obecnie trybu wydatkowania środków finansowych na ten cel.

Znowelizowane przepisy mają regulować również kwestie wyboru najlepszych projektów w ramach konkursu ogłaszanego przez Prezesa ZUS oraz wskazywać podmiot współpracujący z ZUS przy realizacji tego zadania.

Dotychczas w ramach działania programu (2013-2016 rok) takim podmiotem był Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy (CIOP-PIB), finansowany w ramach środków przeznaczonych na dofinansowanie działań skierowanych na utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej, prowadzonych przez płatników składek.

Warto podkreślić, że Rada Ochrony Pracy, w swoim stanowisku w sprawie programów wspierania poprawy warunków pracy realizowanych przez ZUS, opowiedziała się za kontynuowaniem przez ZUS działań związanych z prewencją wypadkową oraz utrzymanie finansowania tych działań, na poziomie przewidzianym w ustawie wypadkowej. Rada podkreśliła także konieczność utrzymania wysokiego poziomu kompetencji ekspertów oceniających merytorycznie wnioski płatników składek o dofinansowanie oraz oceniających zrealizowane projekty, rekomendując tu ekspertów z CIOP-u.

Mając na uwadze tę rekomendację ROP oraz dotychczasowe działania i współpracę również resort pracy uznał zatem, że to właśnie eksperci Centralny Instytut Ochrony Pracy będą najwłaściwszymi do współpracy z ZUS we wspomnianym zakresie.

Jak ma przebiegać konkurs Prezesa ZUS o dofinasowanie działań na poprawę warunków pracy?

W kwestii konkursu ogłaszanego przez Prezesa ZUS resort pracy proponuje wprowadzenie konkursu, corocznie ogłaszanego przez Prezesa Zakładu. Wybór projektów przygotowanych przez płatników składek objętych dofinansowaniem miałby być dokonywany  nie później niż do 31 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy, w którym ma zostać udzielone dofinansowanie.

Prezes Zakładu, po zasięgnięciu opinii Rady Nadzorczej Zakładu ustali regulamin konkursu o dofinansowanie, w którym określi m.in:

  • rodzaj obszarów technicznych,
  • termin,
  • miejsce i
  • formę składania wniosków,
  • wzór wniosku,
  • wzór umowy,
  • kryteria oceny merytorycznej wniosków,
  • kwotę przeznaczoną na dofinansowanie projektów,
  • sposób udzielania wnioskodawcy wyjaśnień w kwestiach dotyczących konkursu.

Wszelkie informacje na temat konkursu Prezesa Zakładu będą dostępne na stronie Zakładu w Biuletynie Informacji Publicznej.

Uwaga!

W konkursie o dofinansowanie może brać udział płatnik składek, który:

1)      nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i podatków oraz

2)      nie znajduje się:

  • w stanie upadłości,
  • pod zarządem komisarycznym,
  • w toku likwidacji,
  • w toku postępowania upadłościowego lub
  • w toku postępowania układowego z wierzycielem.

Złożone przez płatników wnioski byłyby oceniane pod względem formalnym przez Zakład a także merytorycznym przez eksperta z CIOP-u. Po dokonaniu oceny merytorycznej tworzona lista rankingowa pozytywnie zaopiniowanych wniosków.

Dofinansowanie wybranego w konkursie projektu nastąpi w drodze umowy o udzielenie dofinansowania zawartej pomiędzy Zakładem a płatnikiem składek, w ramach posiadanych przez Zakład środków finansowych na realizację projektu.

Następnie ekspert będzie dokonywał kontroli w trakcie realizacji projektu objętego programem dofinansowania oraz po jego zakończeniu, a także kontroli trwałości projektu.

Ważne

Płatnik składek może ubiegać się o dofinansowanie więcej niż jeden raz po upływie 3 lat od dnia wypłaty przez Zakład całości ostatniego dofinansowania.

Jakie konkretnie podpozycje ma resort pracy odnośnie uregulowania w przepisach kwestii dofinasowania przez ZUS projektów na poprawę warunków pracy?

W projekcie ustawy o zmianie ustawy wypadkowej resort pracy proponuje określenie:

1)      kwoty wydatków na prewencję wypadkową w wysokości od 1% należnych składek na ubezpieczenie wypadkowe, przewidzianych w planie finansowym Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS);

2)      zasad konkursu o dofinansowanie dla płatnika składek działań skierowanych na utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej realizowanego przez Prezesa ZUS;

3)      maksymalnej wysokości dofinansowania;

4)      zasad ustalania regulaminu konkursu o dofinansowanie przez Prezesa ZUS wraz z jego zakresem;

5)      warunków, które musi spełnić płatnik składek, by ubiegać się o dofinansowanie działań skierowanych na utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej w ramach konkursu;

6)      zasad oceny wniosku przez ZUS oraz CIOP-PIB;

7)      podmiotu wspomagającego ZUS w realizacji zadania dofinansowania działań skierowanych na utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej, prowadzonych przez płatników składek –tj. CIOP- PIB;

8)      zasad współpracy pomiędzy ZUS a CIOP-PIB oraz zadań CIOP-PIB w zakresie oceny merytorycznej wniosku, kontroli projektu w trakcie jego realizacji i po jego zakończeniu oraz kontroli trwałości projektu.

Jaki ma być efekt przygotowywanych zmian?

Proponowane rozwiązania mają zapewnić odpowiednią liczbę ekspertów, z odpowiednia wiedzą i doświadczeniem, niezbędnych do oceny wniosków i kontroli realizacji projektów. Jednocześnie nastąpi standaryzacja eksperckiej oceny projektów przy jednoczesnym dostrzeganiu ich indywidualnej odrębności.

Autor: 

Kinga Grodzicka-Lisek

prawnik specjalizujący się w prawie pracy i bhp

Autor
Kinga Grodzicka-Lisek
Prawnik, specjalizujący się w zagadnieniach prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Kilkuletni pracownik kancelarii adwokackiej. Autorka wielu tekstów i porad w zakresie prawa pracy oraz bhp. Redaktor „Portalu bhp” i była redaktor naczelna „Bhp w firmie” w 2011 r., redaktor prowadząca poradnik „Szkolenia bhp w firmie” w latach 2007-2009.