Nowe miary oddziaływania pola elektromagnetycznego przyczyną zmian w przepisach.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE z 26 czerwca 2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (polami elektromagnetycznymi), ze względu na ochronę przed zagrożeniami elektromagnetycznymi, ustala dwie odrębne miary oddziaływania pola-EM (pola elektromagnetycznego) na pracujących i obiekty materialne w miejscu pracy:

• Graniczne Poziomy Oddziaływania (GPO), rozumiane jako miary oddziaływania bezpośredniego pola-EM na ludzi, obejmującego skutki biofizyczne w organizmie, w szczególności skutki termiczne i pobudzenie elektryczne tkanek,
• Interwencyjne Poziomy Narażenia (IPN), rozumiane jako miary narażenia na pole-EM w miejscu pracy, określające poziomy operacyjne ustalone w celu wykazywania, że przy określonym poziomie narażenia poziom bezpośredniego oddziaływania jest zgodny z odnośnymi limitami GPO, lub w celu podjęcia odpowiednich działań profilaktycznych.

Tak więc, obecnie z wyżej wymienionych miar tylko IPN dotyczą parametrów środowiska pracy, są mierzalne bez udziału osób podlegających ekspozycji  i mogą być odpowiednikami obecnie obowiązujących NDN (najwyższych dopuszczalnych natężeń). W związku z tym pełne wdrożenie wymagań dyrektywy 2013/35/UE wymaga jednoczesnego wydania dwóch ściśle merytorycznie ze sobą powiązanych rozporządzeń. Będzie to rozporządzenie:

• zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (harmonizacja wartości NDN z wprowadzonymi dyrektywą wartościami IPN) oraz
• w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne (w zakresie pozostałych wymagań dyrektywy).

Nowe rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne przewiduje będzie określało wymagania dotyczące:

1)  rozpoznawania obiektów technicznych emitujących pole-EM oraz wpływu tego pola na bezpieczeństwo i higienę pracy;

2)  miar i oceny narażenia na pole-EM w przestrzeni pracy;

3)  miar i limitów oraz oceny bezpośredniegooddziaływania pola–EM na organizm człowieka;

4)  ochrony przed szkodliwymi dla zdrowia, niebezpiecznymi lub uciążliwymi skutkami bezpośredniego lub pośredniego oddziaływania pola-EM;

5)  działań profilaktycznych dotyczących zagrożeń elektromagnetycznych.

Załącznik nr 1 do nowego rozporządzenia zawierał będzie m.in.: charakterystykę ekspozycji lub narażenia na pola – EM przy wybranych źródłach. Celem regulacji zadartych w tym załączniku jest usystematyzowanie i ułatwienie działań, wymaganych przez dyrektywę, a w Polsce wynikających z różnych przepisów bhp, dotyczących rozpoznawania źródeł pola-EM oraz oceny poziomu ekspozycji. Zapisy tego załącznika nie będą jednak generowały dodatkowych obowiązków dla pracodawców.

Wymagania dotyczące miar i oceny narażenia na pole – EM w przestrzeni pracy regulować będą przepisy części III załącznika nr 3 do rozporządzenia  (w powiązaniu z przepisami projektowanego rozporządzenia zmieniającego przepisy w sprawie NDSiN).

Jeżeli chodzi o limity granicznych poziomów oddziaływania pola-EM (GPO), określone załączniku nr 2 do nowego rozporządzenia, nie są one wartościami mierzalnymi w środowisku pracy. Nie będą miały w związku z tym bezpośredniego wpływu na zakres oraz częstotliwość badań i pomiarów poziomów natężenia pola EM. Nie będą miały też wpływu na zakres działań profilaktycznych, określany głównie w oparciu o limity NDN. Nie przewiduje się potrzeby stosowania bezpośredniej oceny limitów GPO w odniesieniu do jednostkowych przypadków w przedsiębiorstwach.

Generalnie całe nowe rozporządzenie odnosi się do kwestii ochrony przed oddziaływaniem pola-EM. Jednak jego wejście w życie nie powinno spowodować wielkich zmian dla pracodawców i nie wpłynie na zakres wymagań prawa pracy w stosunku do pracodawców. Dotychczas bowiem działania w tym zakresie realizowane były na zasadach ogólnych, określonych w wielu różnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy wdrażających wymagania dyrektywy ramowej 89/391/EWG. Natomiast celem nowego rozporządzenia jest całościowe uregulowanie problematyki narażenia na promieniowanie elektromagnetyczne. To rozporządzenie ma  wprowadzić jedynie usystematyzowanie obowiązków pracodawcy i w ten sposób ułatwić ich realizację.

W wyniku ustalenia dwóch odrębnych miary oddziaływania pola-EM zmianie ulegnie również rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. poz.  817). Dokładnie zmieni się załącznik nr 2 „Wykaz wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy” część E „Pola i promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu częstotliwości 0 Hz – 300 GHz”.

Zmiana wynika z konieczności harmonizacji polskich wartości normatywnych NDN z wartościami Interwencyjnych Poziomów Narażenia (IPN) określonymi w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE z 26 czerwca 2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (polami elektromagnetycznymi).

Trzeba jednak zaznaczyć, ze zmiany wartości limitów w większości przypadków są na tyle małe, że nie wykraczają poza zakres niepewności pomiarów, wykonywanych ze względu na kontrolę poziomu narażenia. W związku z tym nie będą miały istotnego wpływu na wyniki oceny zagrożeń w miejscu pracy i na częstotliwość wykonywania pomiarów oraz zakres działań profilaktycznych, a więc i na koszty pracodawców.

Nowe rozporządzenie w sprawie bhp przy pracach związanych z narażeniem na pole - EM oraz zmiany w rozporządzeniu w sprawie NDS i NDN czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy mają wejść w życie 1 lipca 2016 r.

Opr. red.