Przedstawicie służby bhp i PIP chcą zmiany przepisów dotyczących świadczenia usług w zakresie szkoleń bhp

Kinga Grodzicka-Lisek
Kinga Grodzicka-Lisek
18.10.2016AKTUALNE

Przedstawicie służby bhp i PIP chcą zmiany przepisów dotyczących świadczenia usług w zakresie szkoleń bhp

Nadzór nad szkoleniami BHP to temat październikowego posiedzenia ROP. W tym zakresie zarówno PIP, CIOP, jak i przedstawiciele służby bhp dostrzegają potrzebę zmian. Wszyscy jednym głosem krytykują obecne przepisy dopuszczające możliwość prowadzenia działalności w zakresie szkoleń bhp bez właściwego przygotowania, wiedzy i doświadczenia. Zwracają uwagę na brak kontroli nad jakością prowadzonych szkoleń.

Zarówno organizacji służby bhp, jak również PIP oraz CIOP dostrzegają problem w odniesieniu do jakości świadczonych na rynku usług w zakresie szkoleń bhp. Nie ma bowiem żadnych uregulowań prawnych, które pozwoliłyby organom kontrolnym na nadzór i weryfikację świadczenia tych usług. To samo tyczy się samych kwalifikacji dla wykładowców szkoleń bhp. Obecnie to pracodawca decyduje czy jego zdaniem dana osoba, która ma prowadzić na jego zlecenie organizowane przez niego szkolenie bhp ma wystarczający zasób wiedzy i doświadczenie.

Nawet bez kwalifikacji można prowadzić działalność gospodarczą w zakresie szkoleń bhp  

Zdaniem przedstawicieli Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników Służby BHP ułomnością obecnych przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2004 r. nr 180, poz. 1860; dalej: rozporządzenie szkoleniowe) jest dopuszczenie do sytuacji, w której każda osoba może zarejestrować działalność w postaci jednostki organizacyjnej prowadzącej szkolenia bhp. W tym celu wystarczający jest wpis do rejestru działalności gospodarczej. Nie jest wymagane od takiej osoby posiadanie odpowiednich kompetencji, wiedzy czy doświadczenia zawodowego.

Zapis z rozporządzenia szkoleniowego pozwalający organizować szkolenia bhp na zlecenie pracodawców przez jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bhp tworzy zagrożenie że szkolić może każdy.

„Wystarczy mieć zgłoszoną działalność gospodarczą w zakresie szkoleń bhp, nikt tego nie sprawdza – podkreślała Elżbieta Bożejewicz, Prezes Przedstawicieli Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników Służby BHP, w wystąpieniu przed Radą Ochrony Pracy.

Także w swoim wystąpieniu przed ROP Główny Inspektor Pracy Roman Giedrojć podkreślał że: „obowiązujące przepisy prawa, w tym ustawa o PIP, nie określają w sposób precyzyjny możliwości kontrolowania jakości szkoleń bhp prowadzonych na zlecenie pracodawców przez jednostki organizacyjne szkolące w obszarze bhp. W szczególności w zakresie spełniania przez nie wymagań określonych w paragrafie 5 rozporządzenia szkoleniowego.”

Jak zauważa Krystyna Świder Kierownik Centrum Edukacyjnego Centralnego Instytutu Ochrony Pracy - „Każdy podmiot gospodarczy bez względu na swoją podstawową działalność może prowadzić szkolenia (…). Coraz więcej też firm prowadzi działalność szkoleniową jako marginalną cześć swojej działalności (…) zatrudniając behapowca uznają, że mogą w ten sposób wzbogacić swoją działalność. Ci właściciele firm nie muszą spełniać dziś żadnych wymagań, żadnych kryteriów, nie są też przez nikogo kontrolowani, wszystkie szkolenia często prowadzą jednoosobowo niezależnie od zakresu tego szkolenia.”

„Istnieje na tym rynku przekonanie że nie trzeba przejmować się wymaganiami prawa, że nikt tego nie kontroluje, dotyczy to zgłasza obowiązku przeprowadzania na koniec tego kursu egzaminu w obecności komisji. Ostatecznie liczy się zaświadczenie w teczce pracownika i nikt nie docieka jaki był program tego szkolenia i jaki jest skutek tego szkolenia.”

Wiedza i doświadczenie wykładowców rzutuje na jakość szkoleń bhp

Kolejną kwestią poruszaną na dzisiejszym posiedzeniu ROP wpływającą na jakości szkoleń jest zapis w rozrządzeniu szkoleniowym mówiący o tym, że

Pracodawca organizujący i prowadzący szkolenie oraz jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy zapewniają (m.in.) wykładowców i instruktorów posiadających zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia.

Jak zauważa Krystyna Świder (CIOP) - „ O jakości szkoleń decyduje wykładowca. Dziś wzrasta liczba wykładowców wraz z ukończeniem studiów przez każdą grupę. Bezpośrednio po ukończeniu studiów zakładają własne firmy lub są zatrudniani jako wykładowcy przez pracodawców.”

Należałoby zatem zadać pytanie skąd ich doświadczenie zawodowe, gdzie ich praktyka. 

Natomiast Prezes OSPS BHP podkreśla - „Wiemy z życia, że brakuje weryfikacji wykładowców i instruktorów. I tak naprawdę brakuje jakichkolwiek instrumentów do tego aby taką weryfikację prowadzi.”  

Samokształcenie kierowane – e-learning – obniża jakość szkoleń bhp

Przedstawiciele Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników Służby BHP wskazują również na niekorzystne oddziaływanie, formy szkolenia samokształcenia kierowanego. Powszechnie rozumiana jako e-learning.

„Ta forma wypacza całkowicie cel szkoleń. – mówi Elżbieta Bożejewicz – W rzeczywistości wygląda to tak, że pracodawcy (…) mają furtkę do tego żeby sobie prze Internet kupić szkolenie, uzyskać lub nie, a jeżeli uzyskać to czasem kiepskiej jakości materiały, a tym samym kupić po prostu zaświadczenie. Ten właśnie zapis umożliwił taki proceder.”

Podobnie niechlubnie wypowiada się o dopuszczeniu możliwości odbywania szkoleń w formie samokształcenia kierowanego (e-lerningu) przedstawiciela CIOP Krystyna Świder. Jak mówi „Pracodawcy uczynili sobie (z e-lerningu -dopisek red.) bardzo prosty i tani sposób na realizację obowiązku kształcenia.”

Również Inspektorzy pracy zwracają uwagę na niedoskonałość tej formy szkolenia. Szef PIP podkreślał, że tzw. e-learning dopuszczalny jest tylko wobec niektórych szkoleń bhp. „E- learning może dotyczyć tylko szkoleń okresowych, nie może dotyczyć pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, musi być zapewniona możliwość konsultacji z osobami spełanijącymi wymagania stawiane wykładowcom, a samo szkolenie musi być zakończone egzaminem przed komisją, czyli czynności tych nie można prowadzić na odległość, prze Internet.” – podkreślał Roman Giedrojć.

Wniosek jest jeden potrzebne są zmiany w zakresie szkoleń bhp

Na dzisiejszym posiedzeniu ROP wśród wniosków znalazły się m.in.

1. Propozycja Przedstawicieli Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników Służby BHP aby rozważyć:

  • możliwość zmiany formy samokształcenia kierowane na formę kursu
  • wprowadzenie jasnych, czytelnych kryteriów dla jednostek chcących być organizatorami szkolenia bhp
  • możliwość wprowadzenia zmian w zakresie ustalenia wymiernych kryteriów kwalifikacyjnych dla wykładowców szkoleń bhp
  • propozycję nowelizacji rozporządzenia szkoleniowego polegającą na powiązaniu kwalifikacji i stażu  pracy bhp z kwalifikacjami wykładowców szkoleń Nowelizacja rozporządzenia szkoleniowego – powiązaniu stażu bhp z kwalifikacjami wykładowców szkoleń.

2. Postulat PIP wprowadzenia zmian systemowych z uwagi na niską ocenę skuteczności szkoleń bhp i nadzoru nad nimi.

Jak podkreślał szef PIP „Zakres tych zmian nie powinien ograniczyć się tylko do nowelizacji rozporządzenia szkoleniowego. (…) Przykłady rozwiązań, przyjętych w innych krajach np. obowiązek szkolenia pracowników budowlanych w Irlandii przez specjalny urząd ds. szkoleń SOLA, wskazują na potrzebę przeanalizowania istniejącego obecnie w Polsce systemu szkoleń bhp. W tym uwzględnienie w większym niż dotychczas stopniu skali ryzyka zawodowego w poszczególnych sektorach gospodarki i dla konkretnych stanowiskach pracy chrakteryzujących się szczególnie wysokim poziomem zagrożeń wypadkowych i zawodowych.

3. Propozycja Centralnego Instytutu Ochrony Pracy wprowadzenia ogólnokrajowego rejestru jednostek organizacyjnych, które prowadzą szkolenia.

Uzyskanie takiego wpisu byłoby możliwe po spełnieniu wymagań wcześniej określonych, a niedopełnienie tych wymagań powodowałoby skreślenie z listy. Jeden ogólnopolski rejestr wykluczałby możliwość wielokrotnej rejestracji. Możliwe byłoby ustalenie tak kryteriów, że jednostki wypełniające je wszystkie miałyby prawo prowadzenia wszystkich szkoleń i wydawania zaświadczeń, a pozostałe (nie spełniające wszystkich kryteriów) mogłyby prowadzić szkolenia w odgraniczonym zakresie.

Podsumowując Danuta Koradencka (wiceprzewodniczącej ROP) podkreśliła spójność miedzy stanowiskami PIP, Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników Służby BHP i CIOP. Rozporządzenie dotyczące szkoleń bhp wymaga zmiany i uściślenia kryteriów i wymagań zarówno dla wykładowców jak i ośrodków które się tych szkoleń podejmują.

Zdaniem Danuty Koradeckiej wykładowcy zagadnień bhp powinni mieć odpowiednią wiedze ale i praktykę, doświadczenie, nie można prosto po studiach iść i pouczać pracowników. Trzeba również wyeliminować zjawisko gdzie pracodawca zatrudniając młodego pracownika służby bhp wymaga od niego prowadzenia szkoleń bhp. Warto również upublicznić listę ośrodków prowadzących rzetelne szkolenia bhp, aby pracodawca któremu zależy na rzetelnych szkoleniach bhp mógł wybrać taką jednostkę organizacyjną.

Kinga Grodzicka-Lisek

Autor
Kinga Grodzicka-Lisek
Prawnik, specjalizujący się w zagadnieniach prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Kilkuletni pracownik kancelarii adwokackiej. Autorka wielu tekstów i porad w zakresie prawa pracy oraz bhp. Redaktor „Portalu bhp” i była redaktor naczelna „Bhp w firmie” w 2011 r., redaktor prowadząca poradnik „Szkolenia bhp w firmie” w latach 2007-2009.