Rzecznik Praw Obywatelskich na straży zdrowia – trzeba uzupełnić katalog czynników szkodliwych

O 20 lat zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 marca 1996 r. w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez materiały budowlane, urządzenia i elementy wyposażenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi (M. P. z 1996 r., Nr 19, poz. 231; dalej: zarządzenie) nie było zmieniane. Tymczasem – jak czytamy w piśmie Rzecznika Praw Obywatelskich – przez te 20 lat w dobie rozwoju nauki oraz technologii, pojawiły się nowe materiały budowlane, urządzenia i elementy wyposażenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, a co za tym idzie substancje, generujące czynniki szkodliwe dla zdrowia ludzi. To uzasadniałoby dokonanie przeglądu i rozszerzenia katalogu czynników szkodliwych dla zdrowia ludzi, w szczególności o substancje chemiczne, których szkodliwość została stwierdzona na przestrzeni ostatnich 20 lat. Ponadto należałoby zamienić zarządzenie na rozporządzenie, aby mogło stać się aktem prawa powszechnie obowiązującego.  

Rzecznik na tę kwestię zwrócił uwagę po napływających do jego kancelarii pismach. W jednej ze spraw substancją szkodliwą miałby być tetrachloroetylen mogący hipotetycznie przedostawać się do pomieszczenia mieszkalnego z pralni chemicznej znajdującej się pod tym pomieszczeniem. W jednym z pism organ inspekcji sanitarnej stwierdził, że w zarządzeniu z 12 marca 1996 r. nie jest wymieniony tetrachloroetylen, a tym samym nie jest określone jego dopuszczalne stężenie w pomieszczeniach mieszkalnych.

Zdaniem Rzecznika powinny zostać określone dopuszczalne stężenia tetrachloroetylenu w pomieszczeniach przeznaczonych na słały pobyt ludzi, jeżeli tylko istnieje ryzyko przedostawania się tej substancji do pomieszczeń mieszkalnych.

Natomiast Centralny Instytutu Ochrony Pracy – Państwowy Instytutu Badawczego scharakteryzował tetrachloroetylen jako substancję szkodliwą, niebezpieczną dla środowiska, z ograniczonymi dowodami działania rakotwórczego i umieścił ją w swojej bazie informacji o właściwościach niebezpiecznych substancji chemicznych.

Mając powyższe na uwadze RPO zwrócił się do Ministra Zdrowia z prośbą o rozważenie potrzeby ujęcia tetrachloroetylenu w rozporządzeniu Ministra Zdrowia.

Kolejną kwestią istotną podnoszoną przez Rzecznika Praw Obywatelskich w piśmie do Ministra Zdrowia jest dostosowanie formy prawnej owej regulacji do systemu powszechnie obowiązujących źródeł prawa. Innymi słowy mówiąc należałoby zamienić zarządzenie w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez materiały budowlane, urządzenia i elementy wyposażenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, w rozporządzenie.

Po wejściu w życie Konstytucja RP (17 października 1997 r.) Rady Ministrów (na podstawie art. 241 ust. 6 Konstytucji) miała 2 termin na ustalenie, m.in. które z zarządzeń ministrów wydanych przed jej wejściem w życie wymagają zastąpienia przez rozporządzenia. Niestety Rada Ministrów w tym terminie nie zrealizowała tego obowiązku. Nie mniej jednak od strony prawnej uznaje się, że zarządzenia nie utraciły mocy prawnej, lecz po 17 października 1997 r. nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli.

Wobec takiego stanu rzeczy RPO zwrócił się do Ministra Zdrowia z prośbą o podjęcie stosownej inicjatywy legislacyjnej.

Źródło: https://www.rpo.gov.pl