Wymagania dotyczące pomieszczeń drukarni

Organizując pracę w zakładach branży poligraficznej należy zadbać nie tylko o bezpieczeństwo pracy przy specjalistycznych dla tej branży maszynach, ale również o właściwą organizację samych pomieszczeń pracy. Przyjrzyjmy się zatem bliżej wymaganiom dla pomieszczeń drukarni.

Kubatura pracowni graficznych powinna być taka, aby na każdą zatrudnioną w niej osobę danej zmiany przypadało co najmniej 15 m³ objętości oraz co najmniej 2 m² wolnej powierzchni podłogi, niezajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.

Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie może być mniejsza niż:

• 3 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, 
• 3,3 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

W przypadku gdy obsługa maszyn przebywa na podwyższeniach przy maszynach, wysokość pracowni powinna być taka, aby odległość od płaszczyzny podwyższenia do stropu wynosiła co najmniej 2 m.

Prace związane z wydzielaniem szkodliwych pyłów, par lub gazów, a w szczególności składanie ręczne lub maszynowe, trawienie za pomocą kwasów, druk wklęsły i przygotowanie farb do druku powinny odbywać się w specjalnie na ten cel wydzielonych pomieszczeniach, oddzielonych od innych w sposób zapobiegający narażeniu na wymienione substancje pracowników.

Maszyny i urządzenia graficzne powinny być ustawione w takiej odległości od siebie, aby zapewniały bezpieczeństwo pracy, obsługi i transportu. W szczególności odstępy powinny wynosić co najmniej:

• 1,00 m pomiędzy maszynami drukarskimi dociskowymi,
• 1,50 m pomiędzy maszynami litograficznymi, offsetowymi i drukarskimi płaskimi od formatu A1 do formatu B0,
• 1,80 m  pomiędzy maszynami litograficznymi, offsetowymi i drukarskimi płaskimi od formatu A1 do formatu B0, jeśli między nimi jest stanowisko dla obsługi,
• 1, 20 m przy maszynach poniżej formatu A1, 
• 1,50 m przy maszynach poniżej formatu A1 ze stanowiskiem obsługi,
• 2,00 m pomiędzy maszynami rotacyjnymi o szerokości roli od 63 cm do 126 cm niezależnie od stanowiska obsługi, 
• 1,20 m pomiędzy innymi specjalnymi maszynami typu rotacyjnego niezależnie od stanowiska obsługi, 
• 1,00 m pomiędzy maszynami do szycia drutem i nićmi o napędzie mechanicznym,
• 1,30 m pomiędzy maszynami do szycia drutem i nićmi o napędzie mechanicznym, jeśli między nimi jest stanowisko dla obsługi, 
• 1,60 m pomiędzy maszynami jednonożowymi do cięcia papieru o formacie do 80 cm,
• 2,00 m pomiędzy maszynami jednonożowymi do cięcia papieru o formacie powyżej 80 cm,
• 1,50 m pomiędzy maszynami wielonożowymi bez względu na format, 
• 1,50 m pomiędzy warsztatami dwustronnymi do ręcznych prac introligatorskich,
• 1,00 m pomiędzy warsztatami jednostronnymi do prac ręcznych introligatorskich,
• 1,50 m pomiędzy maszynami do falcowania.

Maszyny graficzne należy ustawić w odstępie od ścian wynoszącym co najmniej 50 cm. Jeśli zaś pomiędzy ścianą a maszyną ma przebywać obsługa – co najmniej 1,50 m.

Dla maszyn wielonożowych do cięcia papieru odstęp ten powinien wynosić 0,60 m, a jeśli w odstępie tym ma przebywać obsługa – co najmniej 1,50 m.

Szerokość dróg komunikacyjnych powinna być dostosowana do poruszających się wózków i ruchu pieszego oraz odpowiednio oznakowana. Jeżeli na drogach przeznaczonych do transportu poruszają się również pracownicy, inne osoby, ich szerokość musi być dostosowana do natężenia ruchu pieszego.

Drogi transportowe, dla wózków (nieprzeznaczone dla ruchu pieszego) powinny mieć szerokość:

• jednokierunkowe – co najmniej o 60 cm większą od szerokości naładowanego wózka, 
• dwukierunkowe – co najmniej o 90 cm większą niż podwójna szerokość załadowanego wózka.

Podłogi w pomieszczeniach drukarni, tak jak innych w pomieszczeniach pracy i na drogach znajdujących się w obiektach zakładów pracy, powinny być:

• stabilne, 
• równe,
• nieśliskie, 
• niepylące,
• odporne na ścieranie i nacisk, 
• łatwe do utrzymania w czystości,
• powinny mieć dobrą przyczepność,
• powinny być w sposób wyraźny i trwały oznakowane

(§ 16 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.; dalej. ropbhp).

W drukarni, jak w innych pomieszczeniach stałej pracy, należy zapewnić oświetlenie dzienne. Powinno ono być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz spełniać wymagania określone w Polskiej Normie.

Stosunek wartości średnich natężenia oświetlenia w pomieszczeniach sąsiadujących ze sobą, przez które odbywa się komunikacja wewnętrzna, nie może być większy niż 5 do 1.

Instalacje oświetleniowe w pomieszczeniach, w których znajdują się miejsca pracy, oraz w korytarzach mają być dobrane i wykonane tak, aby nie narażały pracownika na wypadek powodowany rodzajem zainstalowanego oświetlenia.

Natężenie oświetlenia dla poszczególnych stanowisk pracy powinno wynosić co najmniej:

• 300 luksów dla powierzchni stanowisk roboczych w składaniu ręcznych, w których odbywa się składanie, łamanie i rozbiórka; w przygotowalni płyt offsetowych,
• 250 luksów przy maszynie do składania, odbioru i kontroli odbitek z maszyn, maszyn do cięcia, mieszania przy zestawianiu farb na kamieniach litograficznych,
• 150 luksów dla powierzchni nakładania dla maszyny, ręcznego i maszynowego składania papieru, szycia ręcznego oraz przy innych pracach.

Zgodnie z przepisami w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14°C (287 K), chyba że względy technologiczne na to nie po zwalają (§ 30 ropbhp).

Temperatura pracowni graficznych w warunkach normalnego ogrzewania powinna wynosić co najmniej 18°C.

Natomiast wentylacja w pomieszczeniach pracy powinna zapewnić wymianę powietrza wynikającą z:

• potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń,
• bilansu ciepła i wilgotności,
• zanieczyszczeń stałych i gazowych

(§ 32 ropbhp).

W każdej pracowni trzeba zapewnić co najmniej sześciokrotną całkowitą wymianę powietrza na godzinę. Wszystkie pracownie graficzne powinny posiadać urządzenia wentylacji naturalnej, np. w postaci wywietrzników, przy czym powierzchnia tych otworów ma wynosić nie mniej niż 1/100 powierzchni podłogi pracowni.

W każdej pracowni graficznej powinna być również urządzona mechaniczna wentylacja ogólna. Natomiast w miejscach, w których powstają szkodliwe zanieczyszczenia powietrza w postaci pyłów, gazów lub par, należy (poza mechaniczną wentylacją ogólną) urządzić miejscową wentylacją mechaniczną usuwającą te zanieczyszczenia z pomieszczenia.

Miejcie na uwadze, że prace, przy których wydzielają się bardzo szkodliwe wyziewy, a w szczególności trawienie kwasami, muszą się odbywać w szczelnie zamkniętych szafach wyciągowych, połączonych z miejscową mechaniczną wentylacją odciągową.